H5 zwakke werkwoorden en woorddelen zoeken

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom allemaal!

Luister even...

Tja, waarom...?

LESDOELEN

Deel 1: SPELLING

- ik weet wat zwakke en sterke werkwoorden zijn

- ik kan zwakke werkwoorden in de verleden tijd (VT) vervoegen

Deel 2: TAALVERZORGING

-ik kan  woordstrategieën bedenken en uitleggen

- ik kan de woordstrategie "woorddelen zoeken" toepassen

een zwak werkwoord

een sterk werkwoord

zwak werkwoord

de klinker verandert NIET 

in de verleden tijd

ik werk --> ik werkte

ik zweef --> ik zweefde

ik luister --> ik luisterde

ik whatsapp--> ik whatsappte

ik leer --> ik leerde

sterk werkwoord

de klinker verandert WEL 

in de verleden tijd

ik drink --> ik dronk

ik blijf --> ik bleef

ik bespreek --> ik besprak

ik loop --> ik liep

ik geef --> ik gaf

zwakke werkwoorden: VT enkelvoud

ik, jij, hij/zij/het

enkelvoud: ik-vorm (stam) + 'de' of 'te'

spelen --> ik speel+de --> ik speelde

spelen --> jij speel+de --> jij speelde

spelen --> hij/zij speel+de --> hij/zij speelde

zwakke werkwoorden: VT meervoud

wij/zij

meervoud: ik-vorm (stam) + 'den' of 'ten'

spelen --> wij speel+den --> wij speelden

spelen --> zij speel+den --> zij speelden

let op bij werkwoorden met een /t/ of /d/ in de ik-vorm!

• meten --> ik meet --> ik meet+te --> ik meette
• raden --> ik raad --> ik raad+de --> ik raadde
• bereiden --> ik bereid --> ik bereid+de --> ik bereidde
• praten --> ik praat --> ik praat+te --> ik praatte

als je twijfelt over -te(n) of -de(n)

't ex-kofschip: hoe dan?

Let op: 't kofschip vaart alleen in de verleden tijd (VT)

voorbeeld: het werkwoord "duwen"

• Stap 1: "-en" eraf halen => "duw"
• Stap 2:  check de laatste letter => "w"
• Stap 3: zit deze letter in 't k f s c h p ?
• Stap 4: NEE? => dan moet je in de VT geen "t" gebruiken
• dus: niet duwte maar duwde

werkwoord: "verven"

• Stap 1: "-en" eraf halen => "verv"
  
• Stap 2: check de laatste letter => "v"
  
• Stap 3: zit deze letter in 't k f s c h p ?
  
• Stap 4: NEE? => dan moet je in de VT geen "t" gebruiken
  
• dus: niet "verfte" maar "verfde"

Even herhalen

sterk werkwoord?

zwak werkwoord?

VT zwak werkwoord?

TT: ik vrees
VT: ik _____

TT: ik beloof
VT: ik _____

Is praten een sterk of zwak werkwoord?

1. sterk
2. zwak

Noteer de persoonsvorm (=het werkwoord) in de VT

De politie ... (vermoeden) dat er sprake was van een misdrijf.

1. vermoede
2. vermoedde
3. vermoedt
4. vermoed

Is zoeken een sterk of zwak werkwoord?

1. sterk
2. zwak

Noteer de persoonsvorm (=het werkwoord) in de VT

Mijn vader ... (juichen) hard toen AJAX scoorde.

1. juichte
2. juichde
3. juichtte
4. juichdde

Noteer de persoonsvorm (=het werkwoord) in de VT

Wij ... (horen) het goede nieuws gisteren.

1. hoorde
2. hoorden
3. horde
4. horden

Wat is goed? A of B?
Waarom ... jij de hele dag?

1. gaapte
2. gaapde

Wat is goed? A of B?
Hij ... vorig jaar met een schildercursus.

1. starte
2. startte

Ik vind het moeilijk. Ik moet nog extra oefenen met de verleden tijd.

Noteer de pv in de verleden tijd.
Mijn moeder (stoten) zich aan het kastje.

Noteer de pv in de verleden tijd.
Het vliegtuig (landen) te vroeg.

Noteer de pv in de verleden tijd.
Wij (voetballen) met de hele straat.

Noteer de pv in de verleden tijd.
De voetballer (missen) een kans voor open doel.

Aan de slag!

H5 Taalverzorging: de verleden tijd van zwakke werkwoorden

(startopdracht en opdracht 5 hoef je NIET te maken, alleen als je tijd over hebt)

Woordraadstrategieën

• H1  : Synoniem zoeken
• De docent vraagt wie er absent is, maar er is niemand afwezig.
• H2 : Een omschrijving zoeken:
• We moeten de theorie letterlijk, zoals het er staat, overschrijven.
• H3 : Een voorbeeld zoeken:
• De theorie gaat over spreekwoorden, zoals 'de appel valt niet ver van de boom'.
  
• H4 : Een tegenstelling zoeken:
• Nieuwe games zijn vaak prijzig, maar in de uitverkoop zijn ze goedkoop.
• H5 : Een bekend woorddeel zoeken

Zoek naar een bekend woorddeel

Dat kan bij:

Samengestelde woorden

(thuiswerken, zorgpersoneel, coronamaatregelen...)

Woorden met een voorvoegsel

(ongewild, herinrichten...)

Woorden met een achtervoegsel

(draadloos, prikkelbaar...)

een bekend woorddeel (samengestelde woorden)

Een woord kan bestaan uit meer delen.

Voorbeeld: 

huisdier = huis + dier

een bekend woorddeel (voorvoegsels)

Er zijn woorden met een stukje ervóór, 

dat is een voorvoegsel.

Voorbeelden

het stukje on- betekent "niet" (onaardig = niet aardig)

het stukje her- betekent "opnieuw" (herbeginnen=opnieuw beginnen)

een bekend woorddeel (achtervoegsels)

Er zijn woorden met een stukje erachter, 

dat is een achtervoegsel.

Voorbeelden

het stukje -loos betekent "zonder"  (gedachtenloos = zonder gedachten, zonder nadenken)

het stukje -baar betekent "het kan" (breekbaar = het kan breken)

EVEN HERHALEN 

Je kunt de betekenis van een onbekend woord soms begrijpen doordat je een deel van het woord kent. Dat kan in 3 gevallen:

• Samengestelde woorden

--> prijsverhoging

• Woorden met een voorvoegsel

--> onverkoopbaar

--> hergebruiken

• Woorden met een achtervoegsel 

-->  smaakvol, smakeloos

--> draagbaar, smeerbaar

On = niet

Her = opnieuw

loos = zonder

vol = met of veel

baar = het kan

prijs + verhoging

Aan de slag!

H5 Taalverzorging: de verleden tijd van zwakke werkwoorden

(startopdracht en opdracht 5 hoef je NIET te maken, alleen als je tijd over hebt)

een bekend woorddeel (samengestelde woorden)

Een woord kan bestaan uit meer delen.

Voorbeeld: 

huisdier = huis + dier

een bekend woorddeel (voorvoegsels)

Er zijn woorden met een stukje ervóór, 

dat is een voorvoegsel.

Voorbeelden

het stukje on- betekent "niet" (onaardig = niet aardig)

het stukje her- betekent "opnieuw" (herbeginnen=opnieuw beginnen)

een bekend woorddeel (achtervoegsels)

Er zijn woorden met een stukje erachter, 

dat is een achtervoegsel.

Voorbeelden

het stukje -loos betekent "zonder"  (gedachtenloos = zonder gedachten, zonder nadenken)

het stukje -baar betekent "het kan" (breekbaar = het kan breken)

EVEN HERHALEN 

Je kunt de betekenis van een onbekend woord soms begrijpen doordat je een deel van het woord kent. Dat kan in 3 gevallen:

• Samengestelde woorden

--> prijsverhoging

• Woorden met een voorvoegsel

--> onverkoopbaar

--> hergebruiken

• Woorden met een achtervoegsel 

-->  smaakvol, smakeloos

--> draagbaar, smeerbaar

On = niet

Her = opnieuw

loos = zonder

vol = met of veel

baar = het kan

prijs + verhoging

Aan de slag!

H5 Woordenschat: een bekend woorddeel zoeken

(startopdracht en opdracht 7 hoef je NIET te maken, alleen als je tijd over hebt)

HUISWERK  THUISLEERLINGEN

H5 Spelling: opdracht 7 (+ alles wat nog niet af was)

H5 Taalverzorging: alle opdrachten behalve de startopdracht

Klaar tegen dinsdag 20 april.

LESDOELEN

Deel 1: SPELLING

- ik weet wat zwakke en sterke werkwoorden zijn

- ik kan zwakke werkwoorden in de verleden tijd (VT) vervoegen

Deel 2: TAALVERZORGING

-ik kan  woordstrategieën bedenken en uitleggen

- ik kan de woordstrategie "woorddelen zoeken" toepassen

iets leuks

https://www.galgje.com/

HUISWERK

H5 Taalverzorging: opdracht 5 (+ alles wat nog niet af was)

H5 Spelling: opdracht 7 (+alles wat nog niet af was)