4.5 - Vermogen

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Vermogen

Het elektrisch vermogen (P) is de hoeveelheid elektrische energie wat een apparaat per seconde verbruikt.

De eenheid van vermogen is Watt (W) 

of kilowatt (kW) 

Op ieder elektrisch apparaat staat het 

vermogen aangegeven op het typeplaatje.

Stroom uitrekenen

Als je het vermogen (P) en de spanning (U) weet, kun je de hoeveelheid stroom die door het apparaat gaat berekenen met: 

Voorbeeld: Op een lamp staat: 230 V en 60 Watt.

Stroomsterkte = vermogen : spanning

Stroomsterkte = 60 W : 230 V = 0,26 Ampère

Stroomsterkte = vermogen : spanning

Vermogen uitrekenen

Als je het de spanning (U) en  de stroomsterkte (I) weet, kun je het het vermogen van het apparaat gaan berekenen met: 

Voorbeeld: Op een typeplaatje staat: 230 V en 3,9 A.

Vermogen = spanning x stroomsterkte

Vermogen = 230 V x 3,9 A = 897 W (afgerond 900 W)

Vermogen = spanning x stroomterkte

Spanning uitrekenen

Als je de stroomsterkte (I) en  het vermogen weet (P), kun je de spanning over het apparaat gaan berekenen met: 

Voorbeeld: Op een typeplaatje staat: 900 W en 3,9 A.

Spanning = vermogen : stroomsterkte

Spanning = 900 W : 3,9 A = 230,8 V (afgerond 230 V)

Spanning = vermogen : stroomsterkte

Spanning, stroomsterkte en vermogen

Je kunt dus rekenen met spanning, stroomsterkte en vermogen.

                                                                                   

                                                                                                       Deze rekendriehoek kun je gebruiken om de                                                                                                               juiste rekenregel te vinden. Leg je vinger op                                                                                                               wat je wilt uitrekenen. 

                            

Spanning, stroomsterkte en vermogen

                            Je legt je vinger op 'P' (het vermogen).

                           Je kunt de rekenregel gebruiken: vermogen (P) = spanning (U) x stroomsterkte

                            Je legt je vinger op 'U' (de spanning).

                           Je kunt de rekenregel gebruiken: spanning (U) = vermogen (P) : stroomsterkte (I) 

                            Je legt je vinger op 'I' (de stroomsterkte).

                           Je kunt de rekenregel gebruiken: Stroomsterkte (I) = vermogen (P) : spanning (U) 

Rendement

Het vermogen dat op een typeplaatje staat aangegeven is het vermogen (de hoeveelheid energie) dat het apparaat verbruikt om goed te kunnen werken. 

Helaas gaat er ook altijd energie verloren.

Hiernaast zie je dat een lamp de

opgenomen energie maar voor een deel

omzet in licht. Er ontstaat ook warmte (energie die eigenlijk verloren gaat)

Het rendement van deze lamp is dus 20%.

Rendement (2)

Het rendement is dus de hoeveelheid energie die een apparaat nuttig verbruikt. Je kunt het rendement berekenen met de volgende regel:

Rendement geef je altijd aan in procenten (%)!

Rendement (3) - rekenvoorbeeld

Op het typeplaatje van een boorhamer staat: 780 Watt en 230 V. Het afgegeven vermogen = 700 Watt. Wat is het rendement?

Rendement = 700 Watt : 780 Watt = 0,9

In procenten is dat dan: 0,9 x 100% = 90% (er is dus 10% verlies door warmte)!

Groot en klein vermogen

Het elektrisch vermogen (P) is de hoeveelheid elektrische energie wat een apparaat per seconde verbruikt.

Apparaten die weinig warmte hoeven te

produceren hebben vaak een klein

vermogen. Apparaten die veel warmte

moeten produceren hebben

een groot vermogen.

Groot en klein vermogen (2)

Apparaten die een klein vermogen hebben, werken vaak op een kleine spanning en weinig stroomsterkte:

Apparaten die een groot vermogen hebben, werken vaak op een grote spanning en veel stroomsterkte:

Dubbele isolatie

Op het typeplaatje zie je een vierkantje.

Dit betekent dat het apparaat waar

je mee werkt, dubbel geïsoleerd is!

Naast de draden, die geïsoleerd zijn, is ook de buitenkant

vaak van kunststof. Omdat kunststof (plastic) geen stroom doorlaat is het dus extra veilig om hier mee te werken. 

Onthouden!