2M herhaling H10 + H11

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

2M herhaling H10 + H11

Hieronder staan voorbeelden van geestelijke of lichamelijke ontwikkelingen. Bij welke levensfase of levensfasen horen deze ontwikkelingen?

Peuter

Schoolkind

Puber

Sterk veranderende gevoelens

Groeien 

Je leert praten

Je leert woordjes schrijven

Levensfasen

Mensenleven heeft 8 stappen   levensfasen

Ontwikkeling: de veranderingen in elke levensfase

Lichamelijke ontwikkeling

groeien, lopen, fietsen

Geestelijke ontwikkeling

verstand ontwikkelelt: leren praten en lezen

Welke van de onderstaande vormen van ontwikkeling horen bij geestelijke ontwikkeling en welke bij lichamelijke ontwikkeling? 

geestelijke ontwikkeling

lichamelijke ontwikkeling

samenwerken

seksuele voorkeur ontdekken

blokken stapelen

rimpels

In het filmpje hebben ze het over hormonen. Wat zijn hormonen?

1. Bouwstoffen die processen in je lichaam aansturen
2. Regelstoffen die processen in je lichaam aansturen
3. Bloedcellen die werken tijdens de menstruatie
4. Bloedcellen die werken tijdens de ovulatie

Groeihormoon wordt aangemaakt door:

1. Hypofyse
2. Schildklier
3. Teelballen
4. eilandjes van Langerhans

Door welke stoffen verander je? (blz. 12; bron 3)

• Hormonen > regelstoffen > zorgen voor lichamelijke veranderingen
  - worden gemaakt in hormoonklieren
  - worden vervoert via het bloed
  - geven berichten door aan organen
  - zijn specifiek voor bepaalde organen
  
• Hypofyse > klein orgaantje onder de hersenen
  - belangrijke hormoonklier
  - maakt hormonen voor groeien en puberteit

Wat gebeurd er met de groeischijven na de puberteit?

1. Eerst ontstaat er kraakbeen dat langzaam veranderd in bot
2. Eerst ontstaat er bot dat langzaam veranderd in kraakbeen

Welk geslachtskenmerk is een primair geslachtskenmerk?

1. Baardgroei
2. Baarmoeder
3. Lagere stem
4. Borstgroei

Hoe ontstaan jeugdpuistjes?

1. Teveel talg
2. Teveel talg en bacteriën
3. Huid is te droog
4. Teveel zweet op de huid

Ontstaan van puistjes:

Wat is een SOA?

1. Seksueel overdraagbare acties
2. een vorm van griep
3. seksueel overdraagbare aandoening
4. een vorm van verkoudheid

Welke soa wordt/welke soa's worden veroorzaakt door een virus?

1. Chlamydia
2. hiv
3. Herpes genitalis
4. Gonorroe

Wat zijn soa's?

Hoe krijg je een SOA?

• Onbeschermde seks 
• Door slijmvliezen of bloed

De slijmvliezen

Bij de lichaamsopeningen gaat de huid over in slijmvliezen, zoals bij;

• de neus, 
• de mond, 
• de anus, 
• de vagina.

Beschermt wel tegen soa's

Beschermt niet tegen soa's

Pil

Condoom

Spiraal

Aids heeft een lange incubactietijd. wanneer gaat de naam van HIV naar AIDS?

1. Op het moment dat iemand besmet is met het virus
2. Op het moment dat iemand medicatie tegen het virus gebruikt
3. op het moment dat iemand ook ziek wordt van het virus
4. geen van bovenstaande antwoorden

Mensen met AIDS zijn vatbaarder voor ziekten dan andere mensen. Omdat het AIDS-virus schade geeft aan:

1. rode bloedcellen
2. bloedplasma
3. witte bloedcellen
4. bloedplaatjes

Aids

• Eerst besmet door hiv-virus
• seropositief
• Na een tijdje komen de ziekteverschijnselen (aids)
• aids tast het afweersysteem aan
  

Hoofdstuk 11: voortplanting

 

Hiernaast zie je een schematische afbeelding van het geslachtsorgaan van een man. 

Sleep de naam van het onderdeel naar de juiste plek.

Zaadleider

Zaadblaasje

Prostaat

Zwellichaam

Bijbal

Zaadbal

Urinebuis

Jongens zijn vruchtbaar als.........................

1. Ze een baard krijgen
2. In de puberteit komen
3. De eerste zaadlozing hebben
4. Schaamhaar krijgen

In figuur 4 zie je een schematische tekening van het voortplantingsstelsel van de vrouw. Welke geslachtsorganen worden er bedoeld met de onderstaande beschrijvingen? Sleep beschrijving naar de juiste nummers.

Vagina

Blaas

Eileider

Baarmoeder

Eierstok

Meisjes zijn vruchtbaar als.....

1. Ze voor het eerst ongesteld worden
2. Borsten krijgen
3. In de puberteit komen

De kern van een zaadcel versmelt zich met die van een eicel. Hoe noemen we dit en waar gebeurt het?

1. innesteling, baarmoeder
2. menstruatie, baarmoeder
3. bevruchting, eileider
4. geslachtsgemeenschap, vagina

Ovulatie(eisprong)

Bevruchting

klievingsdeling

Innesteling

Bevruchting

Een zaadcel kan een eicel bevruchten. Er kan maar 1 zaadcel samen smelten met de eicel. 

De eicel is de grootste cel die een mens (vrouw) heeft!!

Bevruchting van dichtbij

De wand van de eicel is eerst doordringbaar. Nadat er één eicel binnen is gedrongen wordt de eicel ondoordringbaar en kan er geen andere eicel meer naar binnen.

De bevruchting vindt plaats in de eileiders.

Na de bevruchting:

• Delen
  
• Naar baarmoeder
  
• Innesteling
  

Bij menstruatie

1. laat het baarmoederslijmvlies los
2. laat de baarmoeder los
3. komt een eicel uit de eierstok
4. komt en zaadcel bij de eierstok

Hieronder zie je de menstruatiecyclus. 

Sleep het woord naar de juiste plaats van de cyclus.

Innesteling

Ovulatie

Menstruatie

Een menstruatiecylcus duurt ongeveer

1. 5 dagen
2. 7 dagen
3. 28 dagen
4. 365 dagen

1. Op dag 1 van de menstruatie cyclus begint de menstruatie.
2. Op dag 1 van de menstruatie begint een eicel te rijpen.

1. 1 is waar
2. 2 is waar
3. 1 en 2 zijn waar
4. 1 en 2 zijn niet waar

Op welke dagen begon de menstruatie?

1. Op 8 april en op 5 mei
2. Op 8 april, 22 april en 5 mei
3. Op 22 april en 5 mei
4. Op 15 april en 29 april

Menstruatiecyclus 

• Menstruatiecyclus               Ovulatie                     menstruatie ongesteldheid

2.3.2

Er gebeurt op de achtergrond veel door de volgende hormonen op het plaatje: LH, FSH, oestrogeen en progesteron.

• FSH voor de rijping van het follikel
• LH voor de eisprong
• Productie oestrogeen d.m.v. FSH en LH. Zorgt voor groei baarmoederslijmvlies.
• Na ovulatie: Gele lichaam wordt gevormd door LH.
• Aanmaak progesteron wordt gestimuleerd door gele lichaam.
• Progesteron remt de afgifte van FSH en LH.
• Gele lichaam verdwijnt door tekort LH.
• Daling progesteron: menstruatie op gang.

Menstruatiecyclus 

(niet zwanger)

Menstruatiecyclus

(wel zwanger)

Wat hoort bij elkaar?

prikpil

condoom

spiraaltje

de pil

Extra les: Voorbehoedsmiddelen.

Koppel de voorbehoedsmiddelen aan de juiste uitspraak

Voorkomt innestelen bevruchte eicel

voorkomt een rijpe eicel

voorkomt dat een zaadcel bij een eicel kan komen

Foetus

1. Van week 20 tot geboorte
2. Van week 1 tot 12
3. Van week 12 tot geboorte
4. Eerste half jaar na de geboorte

Wat is de functie van de placenta?

1. De baby beschermen tegen schokken en stoten van buitenaf
2. Zuurstof, voedingstoffen en afvalstoffen uitwisselen tussen moeder en baby
3. De placenta is een soort nestje voor de baby, meer niet
4. De moeder beschermen tegen het geschop van de baby

Placenta en navelstreng

Het embryo is door de navelstreng

verbonden met de placenta.

In de placenta:

• Zuurstof en voedingsstofen van                                                                        moeder naar het embryo

• Afvalstoffen van het embryo naar 
    de moeder

Wat is de volgorde van een zwangerschap en bevalling?

Innesteling

Embryo

Ontsluiting

Uitdrijving

Nageboorte

Fase bevalling 

Een zwangerschap duurt tussen 38 en 40 weken

Wat zijn chromosomen?

1. lange dunne draden in de celkern bestaande uit DNA
2. het zijn kernen
3. eigenschappen
4. zijn cellen

Een mens heeft 46 chromosomen. Hoeveel chromosomen heb je van je moeder?

1. 46
2. 23
3. 22
4. 45

Een laborant onderzoekt de chromosomen die afkomstig zijn van een mens.

In de afbeelding zie je de chromosomen.
Zijn deze chromosomen van een man of een vrouw?

1. man
2. vrouw

Erfelijke eigenschappen

Niet erfelijke eigenschappen

Baardgroei

Kort haar

Groene ogen

Litteken

Piercings

Grote oren

Blauw haar

Menselijke cel

geslachtscellen:

In een eicel (vrouw) zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel (man) zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

ALLE CELLEN HEBBEN 46 CHROMOSOMEN BEHALVE GESLACHTSCELLEN!

Geslachtschromosomen:

Geslachtschromosomen: chromosomenpaar dat bepaalt of een baby een jongen of een meisje is.

XX: geslachtschromosomenpaar van een meisje

XY: geslachtschromosomenpaar van een jongen.

Hoe krijg je verschillende soorten 

cellen? 

Alle cellen hebben hetzelfde DNA --> toch anders?

• Verschillen in vorm en grootte: celdifferentiatie
• Verschillen in functie: celspecialisatie

Celspecialisatie

Iedere cel heeft hetzelfde DNA

Maar bij iedere soort cel staat een ander deel van het DNA 'aan' 

Hierdoor kunnen cellen zich specialiserend

genen / celdifferentiatie en celspecialisatie