paragraaf 1.2 Jagers worden boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

North Sentinel Island (India)

Leerdoelen:

Aan het einde van de les kun/weet je:

• Uitleggen hoe de landbouw ontstond.
• Vertellen welke kenmerken de landbouwsamenleving had.
• Uitleggen hoe de landbouw zich verspreidde en in Nederland kwam.
• Hoe de jaartelling werkt en hoe we het verleden indelen.

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.

- Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen ontstaan

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: worden droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan/sikkel

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, de levant Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent: verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Grote en belangrijke verandering!

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars.

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden.

• Het ontstaan van de eerste steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen.

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Door het verschil in bezittingen nam ook de kans op oorlog tussen stammen toe.

geweld nam toe!

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen vóór
de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen
tijdens de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Veel resten van de boerderijen uit de Steentijd hebben archeologen niet kunnen terugvinden. Toch zijn er aanwijzingen dát er huizen waren.

Hoe kun je dat in de afbeelding zien?

1. Je ziet nog duidelijk de muren die van aarde zijn gemaakt. De eerste woningen hadden zulke muren.
2. De rode stippen komen door de verf die in de Steentijd gebruikt is.
3. De donkere rondjes zijn de plekken waar eens de palen van de woning hebben gestaan.
4. De vloer is helemaal glad, net zoals wij dat tegenwoordig in ons huis hebben.

Leerdoelen:

Aan het einde van de les kun/weet je:

• Uitleggen hoe de landbouw ontstond.
• Vertellen welke kenmerken de landbouwsamenleving had.
• Uitleggen hoe de landbouw zich verspreidde en in Nederland kwam.
• Hoe de jaartelling werkt en hoe we het verleden indelen.

Huiswerk

Maken van H1.2 de opdrachten 3,4,7,8