Spijsvertering, zenuw en hormoonstelsel

• anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektebeelden

1 juni 2021

Planning

• Spijsverteringsstelsel
• Zenuwstelsel
•  Hormoonstelsel

Spijsverteringsstelsel

Functie

Lichaam in goede conditie houden

Spijsverteringsstelsel: voedingsstoffen uit voeding halen.

Vitaminen, mineralen, zouten, suiker, vetten, eiwitten en koolhydraten.

Vanaf de mond tot de anus is voeding 24 tot 28 uur onderweg

 

Mond-> Slokdarm-> Maag-> Dunne darm-> Alvleesklier-> Galblaas-> Lever-> Dikke darm-> Endeldarm-> Anus

Mond

Tong, tanden kiezen-> malen eten fijn

Speeksel-> enzym (amylase) werkt in op zetmeel

1 liter speeksel per dag

Samenstelling verandert, hangt van voedsel af

Slokdarm

Gespierde buis van ong. 30 cm

Kneden van voedsel-> naar maag

Via kringspier-> naar maag

Maag

Zure maagsap-> bescherming dikke maagwand

Maagsap-> spijsverteringsenzymen

Zoutzuur doodt bacteriën

Voedsel wordt opnieuw gekneed

Maag-> twaalfvingerige darm

Dunne darm

Via darmwand-> vervoer voedingstoffen

Verteringssappen uit alvleesklier en galblaas

Waterdunne vloeistof-> dikke darm

Alvleesklier

Maakt verteringssappen aan

O.a. lipase-> vertering vetten

Galblaas

Gal-> aangemaakt door lever

Vertering vetten

Lever

Aanmaak gal

Binnengekomen voedingstoffen-> gefilterd door lever

Dikke darm, endeldarm, anus

Dikke darm-> darmbacteriën-> laatste voedingstoffen opnemen

Dikke darm-> onttrekking water en zouten

Endeldarm-> opslag ontlasting

Ontlasting-> verlaat lichaam via de anus

Ziektebeelden

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel is een belangrijk stuurmechanisme en regelt de wisselwerking tussen de mens en de wereld

1. Waar
2. Niet waar

Zenuwcellen (neuronen)

Een zenuwcel bestaat uit

- Cellichaam met een kern

- Eén of meerdere korte uitlopers (dendrieten); deze geleiden impulsen naar het cellichaam

- Eén lange uitloper (neuriet); deze geleidt de impulsen van het cellichaam af.

   -Een neuriet kan d.m.v. een eindplaatje eindigen op een spier of d.m.v. een schakelplaats

     (synaps) een verbinding vormen met een andere zenuwcel.

  -Uitlopers zijn omgeven door mergschede (myelineschede)-> zorgt voor isolatie en dus snel

    vervoer elektrische pulsen

Wat hoort er op nummer 1 te staan?

1. Cellichaam
2. Korte uitloper
3. Lange uitloper

Wat hoort er op nummer 6 te staan?

1. Lange uitlopers
2. Celkern
3. Eindplaatjes/ schakelplaats

Wat hoort er op nummer 5 te staan?

1. Lange uitlopers
2. Korte uitlopers
3. Mergschede

Sensorische en motorische zenuwen

Sensorische zenuwen (gevoelszenuwen)

Geleiden een prikkel van de spieren en klieren naar de hersenen

Hersenen bepalen wat er moet gebeuren

Motorische zenuwen (bewegingszenuwen)

Geleiden de prikkel vanuit de hersenen naar de spieren en klieren

Bedenk een voorbeeld waarin de sensorische en motorische zenuwen praktisch duidelijk worden.

Sensorische zenuwen (gevoelszenuwen)​ Geleiden een prikkel van de spieren en klieren naar de hersenen

1. Waar
2. Niet waar

Waaruit bestaat het centraal zenuwstelsel?

Onwillekeurig en willekeurig zenuwstelsel

Onwillekeurig (autonoom)->

gaat vanzelf, hoef je niet over na te denken

Vb. Spijsvertering, bloedsomloop

Vb. Reflexen, de hik of hoesten

Willekeurig->

zelf de keuze om actie te ondernemen

Vb. Iets terug zeggen tegen iemand

Wat is een voorbeeld van een willekeurige zenuw?

Ziektebeelden

Hormoonstelsel

Hormoonstelsel

Stuurmechanisme

- Talrijke klieren die bezig zijn met de productie van stoffen die

   ze aan het bloed afgeven.

- Stoffen (hormonen) zetten processen in werking 

- Werken nauw samen met het zenuwstelsel 

Hormoonklieren

- Gemaakte hormonen-> gelijk in het bloed

- Ieder hormoon heeft een ander ‘doelwit’ waar het op in werkt.

   -Bv. Insuline doelwit lever en spieren

   -Bv. Groeihormoon doelwit groeischijven en pijpbeenderen

Noem de hormoonklieren

Hypofyse

Hypofyse= hersenaanhangsel

Produceert in kinderjaren-> Groeihormoon

Hypofyse

Produceert hormonen die andere hormoonklieren stimuleren hormonen te produceren.

  - Bijnierschorsstimulerend hormoon-> bijnierschors-> schorshormoon

  - Schildklierstimulerend hormoon-> schildklier-> schildklierhormoon

     (thyroxine)

   -Geslachtsklierstimulerend hormoon-> geslachtsklieren (eierstokken,

     zaadballen)-> Testosteron, oestrogeen en progesteron

Waar bevindt zich de schildklier?

Schildklier

Schildklier zit om luchtpijp gebogen

 

Produceert hormoon-> thyroxine

Thyroxine-> invloed op verbranding in cellen-> stofwisseling

Te veel thyroxine-> verhoogde stofwisseling-> hyperthyroïdie

Te weinig-> verlaagde stofwisseling-> hypothyroïdie

Alvleesklier (pancreas)

Dubbele functie

  - Maken pancreassap

  - Maken hormonen

Hormoonproductie vindt plaats in eilandjes Langerhans

Welk hormoon produceren de eilandjes van Langerhands?

Alvleesklier (pancreas)

Produceert hormonen-> Insuline en glucagon

Insuline-> Bloedglucose verlagend-> glucose (suiker) omzetten in glycogeen (kan worden opgeslagen in lichaam)

Glucagon-> Bloedglucose verhogend-> glycogeen omzetten in glucose

Bijnieren

Liggen als kapjes op de nieren

Produceert hormonen: schorshormonen, cortisol en adrenaline

Bijnieren

Schorshormonen-> remmende invloed op ontstekingsreacties en allergische reacties

Cortisol-> speelt rol in mineraalhuishouding

Adrenaline-> bloedglucose verhogend, versnelling hartactie, verhoging bloeddruk, versnelling ademhaling, remmende werking maag- darmkanaal

Eierstokken

Amandelvormige organen-> links en rechts van de baarmoeder aan einde van eileider

Welk hormoon produceren de eierstokken?

Zaadballen/teelballen

Ovale vorm-> liggen in de balzak

Welke hormonen maken de zaadballen/teelballen aan?

Ziektebeelden hormoonstelsel

Wat vonden jullie van deze manier van lesgeven?

Afsluiten

Volgende week folders klaar :)

De presentaties zijn in subgroepjes

We starten met elkaar in de gezamenlijke les.

Verdere instructies volgen dan.