Domein D4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Domein D4

17.1 Klassieke en moderne school in het strafrecht

Klassieke school

De mens is vrij in het eigen denken en handelen.

>> Dit noemen we een niet-deterministisch mensbeeld.

De mens is vrij om het goede te doen en het kwade te laten. En daarmee is de mens ook verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag.

Klassieke school

Rationeel of calculerend

Persoon maakt voordat hij keuze maakt een afweging van de voor- en nadelen van het gedrag.

een kostenbatenafweging!

Dus:            +         vs          -

Concluderend: Klassieke school

Een persoon die een misdaad pleegt, doet dit uit vrije wil.

Voordat een persoon crimineel gedrag laat zien, heeft hij dit zorgvuldig afgewogen.

Straf is het nadeel waarmee iemand rekening zal houden, die crimineel gedrag wil gaan vertonen.

Doel van straf volgens Klassieke school

• Vergelding

= Wraak / kwaad met kwaad vergelden

• Algemene preventie

= Dreigen met straffen om zo mensen af te 

schrikken van het plegen van crimineel gedrag

Moderne school

De mens is gedeeltelijk onvrij in zijn eigen denken en handelen.

>> Dit noemen we een deterministisch denkbeeld. Het gedrag is namelijk bepaald door biologische en sociale factoren.

Moderne school

Deze school benadrukt dat persoonskenmerken van potentiele daders en hun sociale omgeving bijdrage aan de kans op criminaliteit.

Doel van straf volgens moderne school

• Speciale preventie

= We geven straffen om te voorkomen dat daders opnieuw een delict pleegt

• Bescherming samenleving

= Door daders op te sluiten, maak je de samenleving veiliger

• Resocialisatie

 = Heropvoeding (door middel van bijvoorbeeld: taakstraffen)

Concluderend: Moderne school

Een persoon die een misdaad pleegt, doet dit niet uit vrije wil.

Voordat een persoon crimineel gedrag laat zien, is hij beïnvloed door zijn omgeving (nurture) of zit het al in hem (nature).

Straf is minder effectief, dus moeten we anders straffen

Domein D4

17.2 Opvattingen van aanhangers van politieke stromingen over het handhaven van openbare orde en veiligheid

LIBERALE OPVATTING

Politieke stroming die een grote nadruk legt op de persoonlijke vrijheid van ieder mens.

Ieder mens moet zijn eigen verantwoordelijkheid nemen en dus ook de consequenties dragen voor zijn/haar eigen gedrag.

LIBERALE OPVATTING

Kerntaken van de overheid:

• Het bevorderen van de veiligheid van alle burgers;
• Het handhaven van de openbare orde;
• Het verdedigen van de democratische rechtsstaat.

Voorstander van:

• Balans zoeken tussen vrijblijvendheid en betutteling
• Repressieve aanpak

SOCIALISTISCHE OPVATTING

Politieke stroming die streeft naar gelijkheid op economisch, sociaal en cultureel gebied.

Het socialisme zoekt naar verklaringen voor criminaliteit aan de hand van maatschappelijke oorzaken.

• Sociale ongelijkheid
• Gebrek aan sociale cohesie

SOCIALISTISCHE OPVATTING

Voorstander van:

• Preventieve aanpak
• Meer Europese integratie van veiligheidsbeleid
• Resocialisatie

CONFESSIONELE OPVATTING

Politieke stroming die zich in het politieke handelen laat leiden door de Bijbel.

Hechten veel belang aan het maatschappelijk middenveld (kerk, gezin, school, etc.) Deze socialisatoren moeten hun verantwoording nemen.

De overheid kan extra ondersteuning bieden, vooral aan gezinnen als preventieve maatregel, als dit noodzakelijk is.

Domein D4

17.3 Veranderingen in het overheidsbeleid ten aanzien van criminaliteit

DRIE OVERHEIDSSTRATEGIEËN

1. Rechtshandhaving
2. Ondersteuning en hulpverlening
3. Beperken van de gelegenheid tot criminaliteit 

RECHTSHANDHAVING

Deze strategie is erop gericht om daders van delicten op te sporen, te vervolgen en berechten, en uiteindelijk te straffen. 

ONDERSTEUNING EN HULPVERLENING

Deze strategie is gericht op het bevorderen van competenties en het afleren van antisociaal gedrag bij risicogroepen.

Deze strategie veronderstelt dat crimineel gedrag bepaald wordt door een combinatie van de leefsituatie, groepsdruk, opvoeding en toekomstperspectief. 

BEPERKEN VAN DE GELEGENHEID

In deze strategie staat niet de dader centraal, maar de criminaliteit zelf. Ook richten de maatregelen zich bij deze strategie niet alleen op daders, maar ook op  slachtoffers en/of locaties.