Th4bs3 - De evulotietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4: 

evolutie

De evolutietheorie

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.

Feit of fabel:
De mens stamt af van de mensaap

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
De mens stamt af van de neanderthalers

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
Zonder verschillende allelen was evolutie niet mogelijk

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
Slangen hebben benen

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
De mens is klaar met evolueren

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
De mens heeft onbruikbare organen

1. Feit
2. Fabel

Wat weten jullie nog over evolutie?

Evolutietheorie

Opkomst in de 19^e eeuw

Geleidelijke verandering van soorten.

Soorten sterven uit en nieuwe soorten ontstaan

In contrast met het toenmalige wereldbeeld (creationisme / intelligent design)

Charles Darwin

Jean de Lamarck

Evolutietheorie van Lamarck

Lamarckisme (Lamarck, 1744 - 1829)

Verworven eigenschappen tijdens het leven

worden doorgegeven aan de volgende

generatie.

Evolutietheorie van Darwin

Darwinisme evolutie door natuurlijke selectie (survival of the fittest).

De omgeving selecteert de individuen die kunnen overleven (die het best zijn aangepast).

De reis van Darwin

Het ontstaan van nieuwe soorten volgens Darwin

Kenmerken van de evolutietheorie

Als er eigenschappen in populatie veranderen kan er sprake zijn van evolutie: aanpassing/adaptatie.

Een eigenschap levert voordeel op voor overleving of voortplanting: natuurlijke selectie.

Als populatie geisoleerd is kan nieuwe soort ontstaan.
(bijv. darwinvinken)

Darwin's model van evolutie

Omschrijf wat er gebeurt in onderstaande afbeelding.

Darwin

Lamarck

Lamarck

Na de evolutietheorie van Darwin werd Lamarcks theorie niet meer serieus genomen.  Het DNA zou geen invloed ondervinden van hoe het organisme leefde. Epigenetica is in die zin een bevestiging van de theorie van Lamarck. Het idee dat het DNA kan veranderen tijdens het leven van het organisme en deze eigenschappen doorgegeven kunnen worden aan de volgende generatie.

Neodarwinisme

NEODARWINISME 

• De theorieën van Mendel (1822-1884)
• de ontdekking van DNA door Franklin, Watson en Crick (1950) 

brachten de verklaring voor de theorieën van Darwin.

Best aangepaste organismen meest succesvol in het 

doorgeven van hun genen aan de volgende generatie 

(natuurlijke selectie)

Natuurlijke selectie

Erfelijke mutaties zijn vaak niet direct zichtbaar in het fenotype. Het duurt soms wel enkele generaties voor het effect van de mutaties merkbaar is.

Als de verandering door de mutatie positief is, is de kans dat de mutatie het overleeft groter dan wanneer de mutatie negatief is.

In de natuur zullen soorten die door een mutatie minder aangepast zijn eerder worden opgegeten of sneller dood gaan. Bij die organismen was dan minder sprake van adaptatie (aanpassing).

De soorten die 'sterker' worden door de mutaties blijven over. Een soort raakt door mutaties dus steeds beter aangepast aan de omgeving. Dit heet natuurlijke selectie. Natuurlijke selectie is een onderdeel van de evolutie.

Leg uit waarom deze situatie te maken heeft met natuurlijke selectie.

Gebruik de begrippen:

- mutatie

- genetische variatie

- adaptatie

- fitness

- selectiedruk

Eerst alleen witte motten en een enkele keer een zwarte mot. Toen kwamen er fabrieken die zorgde voor vervuiling toen na een aantal jaren meer zwarte motten in dit gebied dan witte motten.

In eerste instantie had je voornamelijk witte motten en enkele zwarte motten de zwarte motten zijn ontstaan door een mutatie. Vervolgens werden de bomen door vervuiling een stuk donkerde en hebben de zwarte motten een voordeel zijn beter aangepast op de omgeving (adaptatie) er ontstaat selectiedruk door de andere kleur van de bomen. Doordat de zwarte motten minder snel op worden gegeten hebben zij een betere fitness en krijgen zij meer nakomelingen.

Modellen van evolutie

Model X: gescheiden creatie model. Soorten hebben eigen oorsprong en veranderen niet

Model Y: Polyfylie model. Soorten binnen dezelfde familie hebben gemeenschappelijke oorspong. Families onderling hebben eigen oorsprong.

Model Z: Evolutiemodel. Soorten hebben allen een gemeenschappelijke voorouder en veranderen in de loop der tijd.

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.

In hoeverre heb jij het leerdoel bereikt?
Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.

1. Ik kan de theorie aan iemand anders uitleggen
2. Ik begrijp de theorie en kan er vragen over beantwoorden
3. Ik begrijp de theorie
4. Ik begrijp de theorie nog niet