Katheters

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Katheterzorg

Leerdoelen

Je hebt je kennis over het urinewegstelsel opgefrist.

Je kent de doelen van katheteriseren.

Je kent verschillende vormen van katheteriseren en verschillende soorten katheters.

Je bent bekend met de complicaties.

Wat wil je zelf nog weten?

Waaruit bestaat je urinestelsel allemaal?

1.Nieren

2.Urineleider

3.Blaas

4.Plasbuis

2.Urether

4.Urethra

Vrouw

Urinebuis 3-5 cm lang 

 Loopt recht naar beneden

Man

 Urinebuis 20-25 cm lang

S-vormige bocht

Een vergrote prostaat kan de 

urinebuis vernauwen.

Katheters

Lumen: naam voor holle slang van de katheter

• Enkel lumen: afloop urine
• Dubbel lumen: afloop urine en ballon
• Triple lumen: afloop urine, ballon en spoelen

Maatvoering: dikte katheter in Ch (Charriere) 

Lengte man 41-45 cm en vrouwenkatheters 25 cm

Vormen van de Urethra katheters

1. Nelaton. 

2. Couvelair 

3. Tiemann.

Opdracht

Noteer zoveel de verschillende soorten blaaskatheters en benoem de eigenschappen, voor- en nadelen en wanneer we welke gebruiken.

Maat katheter

Hydrogel tot 12 weken

siliconen +/- 12 weken

Urethrale katheter

Suprapubische katheter

Redenen om te katheteriseren

• Onvermogen urine te laten passeren (retentie)
  
• Onvermogen urine vast te houden (incontinentie)
  
• Bewaking van de circulatie.
  
• Opvang voor bacteriologisch onderzoek.
  
• Therapeutisch (blaasspoelingen)

Urethrale katheter

Contra indicaties om te katheteriseren

• Vergrote prostaat
  
  
  
• Bij vermoeden dat de urethra is beschadigd

Alleen een arts mag bij de volgende zorgvragers een blaaskatheter inbrengen. Een verpleegkundige mag dit niet.

Zorgvragers met een vergrote prostaat: er is een grote kans dat je de prostaat tijdens de blaaskatheterisatie beschadigt.

Zorgvragers bij wie het vermoeden bestaat dat de urethra is beschadigd, bijvoorbeeld door een eerdere traumatische blaaskatheterisatie.

Ballon

Op plaats houden van katheter

                                                 6-10 ml steriel water in ballon 

Afgesproken hoeveelheid

Glijmiddel

Meestal meerdere functies;

• glijmiddel
• verdovend
• desinfecterend

Complicaties bij inbrengen katheter

• Pijn
• Bloeding
• Weerstand
• Urine loopt niet af
• Beschadiging wand urethra

Eenmalig

• Intermitterend (met tussenpozen)
  
• 4 á 6 keer per dag
  
• Door de zorgvrager zelf (minder gevoelig voor infecties)
  
• Meer zelfredzaamheid

Suprapubische katheter

Katheter via de buikwand, net boven het schaambeen (os pubis)

Met behulp van een suprapubische katheter kan de urine vanuit de blaas via de buikwand worden opgevangen. Voor suprapubische katheterisatie wordt bij voorkeur een siliconen katheter gebruikt of een latexkatheter met hydrogel coating. Zowel bij vrouwen als bij mannen wordt er meestal gebruikgemaakt van een lengte van ± 20 cm en 16 ch.

Voordelen Suprapubische

Minder kans op het ontstaan van urineweginfecties en urosepsis (blaasontsteking);

Minder kans op het optreden van blaaskrampen en blaasstenen;

Geen irritatie/beschadiging van het urethrale slijmvlies;

Minder belemmering van het seksuele contact;

Het weer zelf leren urineren (indien van toepassing) is eenvoudiger.

Verzorgen suprapubische katheter

Observeer of de afloop urine goed is.

Eerste 6 weken fistelvorming.

De eerste 5 dagen – splitkompres.

Steriele gaasje minimaal 1 x dd vervangen.

Desinfecterende zalf alleen op indicatie van de arts.

Verzorging verder gelijk als de katheter via de urethra.

Urine bestaat voor het grootste deel uit...

1. Zouten
2. Afvalstoffen
3. Water
4. Lichaamsvreemde stoffen

Waarom hebben vrouwen een verhoogde kans op blaasontsteking?

1. korte urinebuis
2. lange urinebuis
3. hebben geen prostaat
4. hormonen

Als je een kweek wil afnemen uit een katheter met een urinestick doe je dit door.

1. Urine aftappen uit de opvangzak.
2. Uit een aanprikpunt van de katheter of een schone opvangzak.
3. Een nieuwe katheter plaatsen en dan afnemen.

Katheteriseren is een.....

1. Risicovolle handeling
2. Verpleegtechnische handeling
3. Voorbehouden handeling
4. Alle antwoorden zijn goed

Een blaaskatheter voor eenmalig gebruik bevat hoeveel lumen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Een blaaskatheter die goed zit produceert op vaste tijden urine

1. waar
2. niet waar

Wat heb je in deze les geleerd?

Tips / Tops

Zelf aan de slag

Lees de protocollen door voor katheterplaatsen bij een vrouw