1.1 Meer dan lezen - woord strategieën editie 7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Woordraadstrategie

*

Even opwarmen

Twee jongens zijn geboren in hetzelfde jaar, in dezelfde maand, op dezelfde dag en dezelfde minuut. Ze zijn in dezelfde kliniek geboren, in dezelfde kamer en hebben dezelfde ouders.

Maar toch is het geen tweeling.

Hoe kan dit?

Deze les ga je...

....de verschillende woordstrategieën ontdekken

LESDOELEN:

* Je kunt woord strategieën gebruiken om een onbekend woord in een tekst te vinden.

Woordraadstrategieën

Eens? Ga staan! Oneens? Blijf zitten!

• Een onbekend woord kun je het best gelijk in een woordenboek opzoeken.
• De betekenis van een onbekend woord kun je ook zonder woordenboek opzoeken.
• Een woordraadstrategie gebruiken kost altijd heel veel tijd.
• Een synoniem zoeken is een woordraadstrategie.

Wat doe jij als je een onbekend woord tegenkomt?

Woordraadstrategie

Een woordraadstrategie is een handige manier om achter de betekenis van een woord te komen:

• synoniem
• omschrijving
• voorbeeld
• tegenstelling
• bekend woorddeel

Woordraadstrategie synoniem

Zoek naar een synoniem: een ander woord met dezelfde betekenis.

• Exact - Precies
• vreemde snuiter - rare snijboon - zonderling

Vaak vind je als je even verder leest in de tekst een synoniem voor een moeilijk woord dat je niet weet.

Wat is een synoniem voor nors?

1. Gezellig
2. Chagrijnig
3. Kwaad
4. Vriendelijk

Wat is een synoniem?

1. Een ander woord dat dezelfde betekenis heeft
2. Een woord dat een andere betekenis heeft
3. Een gerecht uit Italië
4. Een woord dat iets aangeeft in de tekst, bijvoorbeeld 'omdat'

Woordraadstrategie omschrijving:

De schrijver geeft al een omschrijving (betekenis)  van het woord.

• Mijn oma is geholpen aan staar, een aandoening waarbij de lens is vertroebeld.
• Misofonie, mensen die zich ergeren aan bepaalde, op zich onschuldige, geluiden, zoals luid ademen en harde muziek uit oordopjes.

Wat is de omschrijving?
Het meisje is heeft arachnofobie, angst voor spinnen, en vindt dat heel vervelend.

1. angst voor spinnen
2. vervelend
3. het meisje is bang

Woordraadstrategie: een voorbeeld zoeken:

Soms staan er in een tekst voorbeelden om onbekende woorden uit te leggen. Je weet dan meteen wat de schrijver bedoelt.

• Bij een voorbeeld vind je vaak de volgende woorden: bijvoorbeeld, zo is er..., zoals, denk maar aan..., neem
• Ook een dubbele punt kan aangeven dat er voorbeelden volgen: 'zij houden van balsporten: voetbal, volleybal, korfbal.'
  

'Ik heb verschillende biljetten in mijn portemonnee, bijvoorbeeld een van 50 euro.'
Wat denk je dat het woord 'biljet' betekent?

1. bon
2. briefje
3. munt

In een tekst worden soms voorbeelden gebruikt om de betekenis van woorden uit te leggen.

- na woorden als bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, ...

- na een dubbele punt :

- voor een moeilijk woord of voordat een begrip wordt genoemd     

Ik ben dol op zoetwaren, zoals ijs, gebak en snoep. 

Woordraadstrategie tegenstelling vinden:

• Tegenstellingen zijn woorden die elkaars tegenovergestelde zijn.

• Als je een onbekend woord tegenkomt, kun je soms de betekenis begrijpen doordat er in de tekst een tegenstelling staat.

• Zoek je een tegenstelling? Let dan op de volgende woorden: maar, echter, toch, daarentegen.

Bijvoorbeeld:
Goedkoop - duur
begrijpelijk - onbegrijpelijk

Het is huis is riant, maar de tuin is niet groot. Wat betekent riant?

1. klein
2. groot
3. mooi

Woordraadstrategie bekend woorddeel:

Soms kun je de betekenis van een onbekend woord begrijpen doordat je al een deel van het woord kent. Zulke woorden noemen je samenstellingen. 

Bijvoorbeeld:

• Lolbroek
• Kletskous
• Internetverslaafde

Voorbeeld

'parkeergarage'

 

Het woord is een samenstelling van 'parkeer' en 'garage'

parkeergarage is dus een garage om in te parkeren...

Wat denk je dat het woord 'robotisering' betekent?

Wat is een woordraadstrategie?

1. woordenboek opzoeken
2. synoniem zoeken in de tekst
3. teruglezen
4. op google zoeken

Dit is geen woordraadstrategie:

1. synoniem zoeken
2. tegenstelling zoeken
3. alleen vooruit lezen
4. voorbeelden zoeken

Nabespreking

LESDOELEN gehaald?:

* Je kunt woord strategieën gebruiken.

Huiswerk (dinsdag a.s./ som)

Wat: Cursus 1 Meer dan lezen P1, je maakt dit online. 

Hulp: Theorie P1 lesboek

Wat: Opdracht 1 t/m 5 (KGT: blz. 10) of

           Opdracht 1 t/m 6 (TH: blz. 10)

Noteer in je planagenda !