§3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

Toets plannen (telt 2x mee)

14 juni

Hoofdstuk 3: Par 1 t/m 5

Stelling van de les

Wat vind jij?

Arbeiders zijn zelf verantwoordelijk om werk- en leefomstandigheden te verbeteren

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Waarom werkgevers en arbeiders in conflict raken
• Hoe de arbeidssituatie verbeterd werd
• Welke maatregelen er kwamen

Waarom raakten werkgevers en werknemers met elkaar in conflict?

Werkgever vs werknemer

Zoveel mogelijk winst maken

€

Steun van de overheid

€

Armoede is normaal

€

Steeds meer rijkdom

€

Weinig loon, veel armoede

Geen kiesrecht

Slechte werkomstandigheden

Geen opleiding, dus vaak geen goede baan

Wat kan een arbeider doen om betere omstandigheden te krijgen?

Optie 1: staken

Als je gaat staken weiger je tijdelijk te werken

Je gaat pas weer werken als je betere omstandigheden krijgt

Gevaar: je baas kan je vervangen, dus graag of helaas

Maar samen sta je sterker in een vakbond!

Filmpje

Wat doet een vakbond?

Wat doet een vakbond?

- Praten met werkgevers over salaris en werkomstandigheden

- Organiseren indien nodig stakingen

Met het geld van de leden, kunnen vakbonden: 

- Doorbetalen bij werkloosheid / ziekte

- Doorbetalen bij stakingen

- Wordt scholing voor de leden betaald

- Worden onterecht ontslagen leden geholpen (advocaat)

Spotprent

Kijk goed naar de cartoon van Hahn

• Welke voorwerpen zie je?
• Welke personen zie je?
• Wat zie je letterlijk gebeuren?
• Over wat voor gebeurtenis gaat de cartoon?
• Wat wil de maker van de cartoon ons zeggen? (zijn visie)

De arbeider

De eigenaren van het bedrijf

Wat is een politieke partij?

Optie 2: politiek

Sommige arbeiders wilden de problemen politiek aanpakken

Zij richtten de eerste echte politieke partijen op

1881: De Sociaal-Democratische Bond (SDB)

1894: De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)

Optie 2: politiek

Ook geestelijken bemoeiden zich met het lot van de arbeider

Predikant Abraham Kuyper richtte in 1879 de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) op

De SDB werd ook opgericht door een predikant (Nieuwenhuis)

Waarom stemden weinig mensen op de SDB en SDAP?

Hoe heette de eerste Nederlandse politieke partij?

1. Sociaal Democratische Bond (SDB)
2. Partij van de Arbeid (PvdA)
3. Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
4. Anti-Revolutionaire Partij (ARP)

Optie 3: media

Steeds meer mensen kregen toegang tot de media

Veel mensen vertelden hier over de omstandigheden

Denk aan serieuze schilderijen en artikelen

Maar ook aan vermaak (boeken, toneelstukken)

Filmpje

Oliver Twist

Effect

De politiek ging nu écht ingrijpen, dat eisten de mensen

Zo werden sociale wetten ingevoerd voor de arbeiders

Eerst mochten alleen rijke mensen stemmen

Later kregen alle mannen (1917) en alle vrouwen (1919) kiesrecht

100 jaar algemeen kiesrecht

Kamervoorzitster Arib kwam in 2017 in het nieuws doordat zij het onterecht vond dat in datzelfde jaar 100 jaar algemeen kiesrecht werd gevierd. 

Waarom vond Arib het onterecht dat in 2017, 100 jaar Algemeen Kiesrecht werd gevierd?

Maken: Basisvraag 5

Stelling van de les

Wat vind jij?

Arbeiders zijn zelf verantwoordelijk om werk- en leefomstandigheden te verbeteren