De strijd van de arbeiders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

08 maart 2023

 De strijd van de arbeiders

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe arbeiders en de gegoede burgerij de situatie van de arbeiders proberen te verbeteren

- Wat het socialisme inhoudt

- Door welke twee ontwikkelingen er aan het einde van de 19^de eeuw sociale wetten komen

Korte reminder: Wat waren de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders?

Werkgever vs werknemer

Zoveel mogelijk winst maken

€

Steun van de overheid

€

Armoede is normaal

€

Steeds meer rijkdom

€

Weinig loon, veel armoede

Geen kiesrecht

Slechte werkomstandigheden

Geen opleiding, dus vaak geen goede baan

De sociale kwestie

De arbeiders werken en leven in slechte omstandigheden

Dit probleem wordt de sociale kwestie genoemd

De liberalen willen de arbeiders niet helpen

De armen zijn dus afhankelijk van liefdadigheid

Filmpje

Voorbeeld van liefdadigheid: de voedselbank

Wat kan een arbeider doen om betere omstandigheden te krijgen?

Optie 1: de vakbond

- Praten met werkgevers over salaris en werkomstandigheden

- Organiseren wanneer nodig stakingen

Met het geld van de leden, kunnen vakbonden: 

- Doorbetalen bij werkloosheid / ziekte

- Doorbetalen bij stakingen

- Wordt scholing voor de leden betaald

- Worden onterecht ontslagen leden geholpen (advocaat)

Staken

Als je gaat staken weiger je tijdelijk te werken

Je gaat pas weer werken als je betere omstandigheden krijgt

Gevaar: je baas kan je vervangen, dus graag of helaas

Maar samen sta je sterker in een vakbond!

Filmpje

Wat doet een vakbond?

Cartoon

Kijk goed naar de cartoon

• Welke voorwerpen zie je?
• Welke personen zie je?
• Wat zie je letterlijk gebeuren?
• Over wat voor gebeurtenis gaat de cartoon?
• Wat wilt de maker van de cartoon ons zeggen? (zijn visie)

De arbeider

De eigenaren van het bedrijf

Optie 2: politiek

Sommige mensen willen de problemen politiek aanpakken

Deze socialisten willen de uitbuiting van arbeiders stoppen

Ze vinden dat de arbeiders óók iets te bepalen hebben

Zij strijden daarom voor algemeen kiesrecht

Filmpje

Socialisme

Filmpje

Socialisme

Sociale wetten

Rond 1870 vinden ook veel liberalen dat de situatie van de arbeiders moet worden verbeterd

Daarom voeren de liberalen sociale wetten in

Wetten die mensen beschermen tegen gevolgen van ziekte, armoede en ouderdom

Ze zien dat de situatie van de arbeiders écht slecht is

De arbeiders komen steeds meer in verzet

Filmpje

Sociale wetten

Opdracht

• Vorm groepen van 2 tot 3
• Jullie komen op voor de arbeiders
• Maak een socialistische poster
• Gebruik kenmerken van het socialisme
• Google voorbeelden
• 20 minuten
• Aan het einde presenteren

Kenmerken socialisme

Partijen: SDAP, SDP

De kleur rood

Arbeiders stoer afgebeeld

Rijken hoge hoed en sigaar

Opkomende zon

Klokken (nieuwe tijd begint)

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer

Begrippen uit deze les

• Sociale kwestie
• Algemeen kiesrecht
• nachtwakersstaat
• vakbond
• socialisten
• feministen
• Kinderwetje
• Leerplicht
• Politieke partij

Jaartallen uit deze les

• 1874: Kinderwetje van Van Houten
• 1900: Leerplichtwet
• 1901: Woningwet
• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen
• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Personen uit deze les

• Samuel van Houten
• Alette Jacobs

Huiswerk

Schrijf op in je agenda

lezen : 3.4