UITSCHEIDING

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

UITSCHEIDING

LESDOELEN

• Bestuderen van de verschillende uitscheidingsorganen

• Bestuderen bouw van de uitscheidingsorganen

•  Bestuderen werking van de uitscheidingsorganen

INHOUD LES

• Uitscheidingsorganen.
• Urinewegstelsel.
•  Bouw en werking nieren.
• Bouw en werking urinewegen.
• Samenstelling urine.

NIEREN

Wat wordt door de nieren gezuiverd?

1. Bloed
2. Lymfe

Behalve de nieren en de urinewegen zijn er nog andere uitscheidingsorganen.
Noem nog een ander uitscheidingsorgaan.

FUNCTIE UITSCHEIDING

Stoffen verwijderen die NIET opgenomen zijn in bloed en lymfe.

Dit zijn afvalstoffen = EXCRETEN.

UITSCHEIDINGSORGANEN

• Nieren en Urinewegen
• Longen
•  Huid
• Darmen 

URINEWEGSTELSEL

Bestaat uit:

•  Nieren
•  Urinewegen: urineleiders, blaas, urinebuis

NIEREN

• Ze liggen aan weerszijden in de wervelkolom

• De rechter nier ligt iets lager dan de linker nier

• Om de nieren zit een laag bindweefsel en een dikke laag vetweefsel

Waarom ligt de rechter nier iets lager dan de linker nier?

FUNCTIES NIEREN

• Controleren (zuiveren) van het bloed om te zorgen dat de hoeveelheid en de samenstelling van de lichaamsvloeistoffen constant blijven.

• De nieren zorgen daarom voor uitscheiding van schadelijke stoffen, water en overtollige stoffen.

• De nieren reguleren de zuurgraad van het bloed
•  (pH waarde iets boven 7).

BOUW VAN DE NIEREN

Ze zijn opgebouwd uit:

•  Kapsel
• Nierschors
• Niermerg
• Nierbekken
• Nierpoort 

KAPSEL

• Dit vormt de buitenkant van de nier.
• Het kapsel is opgebouwd uit bindweefsel.

• Functies:

• Bescherming
• Op de plaats houden van de nier

NIERSCHORS

• Zit aan de buitenzijde van de nier = bolle zijde.

• Het weefsel is gespikkeld door kleine bloedvaten en kleine filtersystemen.

LICHAAMPJES VAN MALPIGHI

•  Liggen in de nierschors.

• Ze bestaan uit:               

• Kapsels van Bowman
• Glomeruli = slagaderlijk haarvatennet

KAPSEL VAN BOWMAN

•  Gaat over in een kronkelig buisje = TUBULUS.
•   In het kapsel wordt voorurine gevormd.
•  De voorurine ontstaat uit stoffen die door filtratie uit het bloed komen.
•   De stoffen worden aangevoerd door de

GLOMERULI.

NIERMERG

= piramidelaag

• Bestaat uit groepjes piramiden of kegeltjes.
• De afgeronde punten zijn naar het nierbekken gericht.
• In het merg gaat de TUBULUS over in de LIS VAN HENLE.

LIS VAN HENLE

• Hier worden nuttige stoffen uit de voorurine gehaald en aan het bloed teruggegeven = resorptie.

• Nuttige stoffen zijn, water, zouten en glucose.

• Op die manier wordt urine gevormd.

NIERBEKKEN

• Dit is een holte in de nier = holle zijde                   
• Hier wordt urine opgevangen en druppelsgewijs afgegeven aan de urineleiders (2).   
• De urineleiders geven de urine dan af aan de blaas.

NIERPOORT

• Zit in het nierbekken.

• Hier komen de nierslagaders de nier in.

• Hier gaan de nieraders en de urineleiders de nier uit.

Wat voor klieren zijn de nieren?

1. Endocriene klieren
2. Endo-exocriene klieren
3. Exocriene klieren

BLAAS

Opgebouwd uit:

•  Binnenste laag slijmvlies (epitheelweefsel)
• Buitenste laag glad spierweefsel 

• De blaas kan 1 tot 1,5 liter urine bevatten

SLUITSPIEREN VAN DE BLAAS

• Binnenste sluitspier is glad (onwillekeurig) spierweefsel

• Buitenste sluitspier is dwarsgestreept (willekeurig) spierweefsel

SAMENSTELLING URINE

In een normale situatie:

•  95% water
• Ureum en urinezuur
• Overtollige zouten
• Andere overtollige stoffen
• Schadelijke stoffen

Waarvan zijn ureum en urinezuur afvalstoffen?

1. Van de eiwitverbranding
2. Van de koolhydraatverbranding
3. Van de vetverbranding

Wat wordt ook wel de piramidenlaag genoemd?

1. De nierschors
2. Het nierbekken
3. Het niermerg

Wat is het reservoir van de nieren?

1. Het kapsel van bowman
2. Het nierbekken
3. Het niermerg

Welke 3 onderdelen horen bij de urinewegen?

Wat is er zo bijzonder aan de glomeruli in de nierschors?

Wat is de functie van de Lis van Henle?

1. Afvalstoffen uit de urine filteren
2. Osmotische druk handhaven
3. Water resorberen

Hoeveel urineleiders hebben de nieren?

1. 1
2. 2
3. 3

Waar ligt het kapsel van Bowman?

1. In de nierschors
2. In het nierbekken
3. in het niermerg

Hoeveel liter urine kan er in de blaas opgevangen worden?

Waar vindt in de nieren filtratie plaats?

11.3 Defeceren

• Anus bevat twee sluitspieren (net als blaas)
• Eén of twee keer p.d.: ontlasting uit de dikke darm het rectum in.
• Als interne spier ontspant, sluit de externe

Defecatiereflex

- Ontstaat door rekking van de wand van de endeldarm 

- Om ontlasting te lozen ook buikspieren nodig

- Beste houding: gehurkt met opgetrokken knieën  

Obstipatie

Aandrang verdwijnt als je niet naar wc gaat, komt terug als opnieuw ontlasting vanuit de dikke darm in de endeldarm komt. 

Daardoor ingedikte ontlasting (onttrekking van vocht).