Hfst 1, paragraaf 3 en 4

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Hfst 1, paragraaf 3 en 4

Waarom stijgt het tekort van de overheid bij een daling van de conjunctuur? Geef twee oorzaken

Ander woord voor conjunctuur?

Potentiële productie

Y* --> Alle productiefactoren worden optimaal gebruikt.  

Hangt af van:

Kwaliteit en kwantiteit van alle aanwezige productiefactoren in een land. (Beroepsbevolking, scholing, innovaties, stand van de techniek, aanwezigheid natuurlijke hulpbronnen, hoeveelheid geld)

Als Y ≠ Y*(Productie ≠ productiecapaciteit), spreken we van een output gap. 

Output gap: 

• Bij een positieve output gap is er sprake van een hoogconjunctuur 
• Bij een negatieve output gap is er sprake van een laagconjunctuur.

Laagconjunctuur

De economische groei ligt beneden de trend.
- Onderbesteding

- bezettingsgraad is laag

- conjuncturele werkloosheid

- Output gap = negatief

Bezettingsgraad

Productie : potentiële productie x 100

Hoge bezettingsgraad: veel productiefactoren worden ingezet. Machines draaien, er wordt personeel gevraagd. 

Tijdens hoogconjunctuur is bezettingsgraag hoog =

procyclische variabele 

Hoogconjunctuur

De economische groei ligt boven de trend.
- Overbesteding

- bezettingsgraad is hoog

- Weinig werkloosheid

- Output gap = positief

www.economielokaal.nl

Werkloosheid

Werkloosheid ontstaat wanneer 

de vraag naar arbeid kleiner is 

dan het aanbod van arbeid 

(bij een bepaalde prijs, dus loon).

Tijdens hoogconjunctuur is werkloosheid laag = 

Anti cyclische variabele 

Conjuncturele werkloosheid

De conjuncturele werkloosheid hangt samen met de negatieve output gap. 

De effectieve vraag is kleiner 

dan de productiecapaciteit. 

Er zijn dan minder werknemers 

nodig.

Structurele werkloosheid

Deze werkloosheid hangt samen met de manier waarop er geproduceerd wordt, dus de kwaliteit en kwantiteit van de productiefactoren (de economische structuur). 

Voorbeelden: 

• Frictiewerkloosheid: Het duurt even voordat vraag en aanbod van arbeid elkaar gevonden hebben.
  
• Seizoenswerkloosheid: Sommige banen bestaan alleen in een bepaald seizoen (bijvoorbeeld ijsverkoper), zodat de werknemer buiten dit seizoen werkloos is.
•  Mensen (werklozen) hebben de ‘verkeerde’ opleiding. De vraag naar arbeid past niet bij het aanbod.
• Er wordt arbeid vervangen door machines, waardoor (voormalig) werknemers dus werkloos worden.

Natuurlijke werkloosheid: 

Dit is de werkloosheid die niet het gevolg is van conjuncturele schommelingen. Het is de structurele werkloosheid als de productiecapaciteit volledig is benut.

Output gap en inflatie

Bij een positieve output gap ontstaat meestal inflatie. Bedrijven zien veel vraag 

naar hun producten 

(meer dan ze kunnen leveren) 

en verhogen de prijzen.

Procyclisch (meegaand met conjunctuur)

Bijvoorbeeld: Inkomen, aantal verkochte huizen, bedrijfswinsten, industriële productie 

Anticyclisch (gaat tegen conjunctuur in) 

Bijvoorbeeld: Werkloosheid, deze verloopt tegen de conjunctuur in. 

Welke variabelen zijn procyclisch?

1. Bedrijfinvesteringen
2. Werkloosheid
3. Belastinginkomsten van de overheid
4. Afzet van bedrijven

Wat kan de overheid doen om de conjunctuur af te remmen?

1. Meer overheidsbestedingen
2. Belastingtarieven verlagen
3. Verhogen inkomstenbelasting

Welke indicator zal toenemen bij een hoogconjunctuur?

1. Bezettingsgraad bij bedrijven
2. Wisselkoers
3. Saldo lopende rekening
4. Uitkeringen

Opdrachten hfst 1

Paragraaf 3: Vraag 1,6,8

Paragraaf 4: vraag 2,3,7,9,10