Cette leçon contient 28 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
Éléments de cette leçon
eerst wat herhaling...
Slide 1 - Diapositive
Wat is de Verlichting ook alweer?
A
Vorm van regeren waar het volk alle macht heeft
B
Manier van denken waarbij alle mensen gelijk zijn en dezelfde rechten hebben
C
Vorm van regeren waar de koning alle macht heeft
D
Manier van denk waarbij je eigen verstand belangrijker is dan de Bijbel
Slide 2 - Quiz
Rationalisme is
A
onderzoek door waarneming
B
aannemen wat er in de bijbel staat
C
aannemen wat de klassieken schrijven
D
onderzoek door logisch nadenken
Slide 3 - Quiz
Wat houdt de Verlichting in?
A
Koningen grepen meer macht en zetten de adel buiten spel
B
Regering door het volk
C
Kritischere houding op traditie, koning en kerk
D
De revolutie ideeën zoals ingevoerd door Napoleon
Slide 4 - Quiz
Wat is geen kenmerk van de verlichting?
A
optimisme
B
tolerantie
C
vrijheid van meningsuiting
D
absolutisme
Slide 5 - Quiz
Verlichting is een gevolg van ...
A
Wetenschappelijke revolutie
B
Feodalisme
C
De Reformatie
D
Plantagekoloniën
Slide 6 - Quiz
Aanhangers van de verlichting...
A
... dachten dat je met religie (geloof) alles kunt verklaren.
B
... waren voor verdraagzaamheid, gelijkheid en vrijheid.
C
... wilden de maatschappij houden zoals deze was.
D
... geen van de genoemde antwoorden is juist.
Slide 7 - Quiz
Wat hoort niet bij de Verlichting?
A
Godsdienstvrijheid
B
De encyclopedie
C
Ontdekking van zwaartekracht
D
Gewetensvrijheid
Slide 8 - Quiz
Plaats de gebeurtenissen in chronologische volgorde
1
2
3
4
5
Beeldenstorm
Luther spijkert zijn stellingen aan de kerkdeur
Nederlanders komen in opstand tegen Hertog van Alva
VOC wordt opgericht
Renaissance
Slide 9 - Question de remorquage
Sleep het k.a. naar het juiste tijdvak
let op, er is maar 1 k.a. voor tijdvak 7
tijdvak 5
1500 - 1600
Tijdvak 6
1600 - 1700
tijdvak 7
1700 - 1800
Europese overzeese expansie
Verlichting
Reformatie
Renaissance
Absolutisme
Bijzondere plaats in staatkundig opzicht van de Republiek
De Nederlandse Opstand
handelskapitalisme en wereldeconomie
wetenschappelijke revolutie
Slide 10 - Question de remorquage
Plaats de gebeurtenissen in chronologische volgorde
1
2
3
4
5
Diderot schrijft de Encyclopedie
Erasmus onderzoekt klassieke teksten
Newton ontdekt de 'Wet van de zwaartekracht'
Luther verzet zich tegen de Paus
Beeldenstorm breekt los in de Nederlanden
Slide 11 - Question de remorquage
De Franse filosoof en schrijver Voltaire (1694-1778) schreef in 1732: "Stervelingen zijn (allemaal) gelijk: niet de geboorte, alleen de deugd maakt onderscheid tussen hen." Leg uit tegen welke sociale verhoudingen Voltaire zich met deze uitspraak verzet.
Slide 12 - Question ouverte
In 1774 brak in Friesland paniek uit door een voorspelling dat de aarde in botsing zou komen met de zon. Om te laten zien dat er geen botsing zou plaatsvinden, bouwde Eise Eisinga in zijn woonkamer een planetarium: een model van het zonnestelsel. Hij stelde dit planetarium open voor publiek. Leg uit dat het opstellen van het planetarium voor publiek paste bij het 'rationeel optimisme'.
Slide 13 - Question ouverte
Voortbestaan van het Ancien Régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (=verlicht absolutisme)
Tijd van Pruiken en Revoluties
1700 - 1800
Slide 14 - Diapositive
Leerdoelen
je weet wat er wordt bedoelt met het Ancien Régime
je kunt uitleggen wat verlicht absolutisme inhoudt
Slide 15 - Diapositive
Ancien Régime
"oude orde", Franse samenleving voor 1789
standensamenleving
met privileges voor 1e en 2e stand
Absolutisme
vorst krijgt macht van God en heeft op aarde alle macht
Slide 16 - Diapositive
Verlicht Absolutisme
vorst behoudt zelf alle macht, maar hij probeert wél om met verlichte ideeën zijn bestuur te verbeteren
voorbeeld verlicht absoluut vorst: Frederik de Grote
Slide 17 - Diapositive
Frederik de Grote = Frederik van Pruisen
Pruisen, middelste plaatje ttv Frederik van Pruisen
Slide 18 - Diapositive
Frederik de Grote
"Alles voor het volk, maar niets door het volk"
Frederik wilde alles doen om zijn volk te helpen, maar hij was uiteindelijk wél de enige die bepaalde wat er gebeurde
Slide 19 - Diapositive
Frederik de Grote in de praktijk
religieuze verdraagzaamheid
droogleggen van moerassen voor nieuwe landbouwgrond
introductie van de aardappel als voedsel voor volk (goedkoop!)
Slide 20 - Diapositive
Andere belangrijke verlichte vorsten
Catharina de Grote van Rusland
Zeer veel interesse in cultuur.
Baseerde haar rijk op werk Montesquieu. Echt verlicht?
Jozef II (Habsburgse Rijk)
Tolerantie-edicten in 1781
Slide 21 - Diapositive
Catharina de Grote (1729 - 1796)
1762: Catharina pleegt een coup en komt aan de macht
Verlicht despote
Verlicht: Raadgevend lichaam, gelijkheid rechtspraak en religieuze verdraagzaamheid.
Despote: horigheid, beperkt de macht van adel, tegenstanders hard aanpakken
Slide 22 - Diapositive
Continuïteit
De vorst behoudt alle macht; het volk heeft geen inspraak
De standensamenleving blijft voortbestaan
Binnen deze standensamenleving was er geen sociale mobiliteit; het was onmogelijk om van stand te wisselen
Slide 23 - Diapositive
Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst
Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst
De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:
De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten
Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op
De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen
Slide 24 - Question de remorquage
Gebruik bron 1. De opvatting van Frederik de Grote in deze bron past bij het verlicht absolutisme. Toon dit aan.
Slide 25 - Question ouverte
Geef, met een verwijzing naar de bron, aan dat Frederik niets moest hebben van de pracht en praal van de Franse absolute vorsten.
Slide 26 - Question ouverte
Frederik noemde zichzelf 'Eerste dienaar van de staat'. Toon, met een verwijzing naar de bron, aan dat de bron past bij Frederiks uitspraak.
Slide 27 - Question ouverte
Leerdoelen
je weet wat er wordt bedoelt met het Ancien Régime
je kunt uitleggen wat verlicht absolutisme inhoudt