Van werkwoordkwelling naar werkwoordspelling met Shaun

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

VAN WERKWOORDKWELLING NAAR WERKWOORDSPELLING

Wat voor werkwoord is het?

Stap 1

1. Persoonsvorm

2. Voltooid deelwoord

3. Hele werkwoord (infinitief)

4. Onvoltooid deelwoord

5. Bijvoeglijk naamwoord

• Wat het verschil is tussen sterke en zwakke werkwoorden.
• Hoe je de stam vindt. 
• Wat de ik vorm (aangepaste stam) is. 
• De werkwoorden herkennen:
• Hoe je de persoonsvorm vindt. 
• Hoe je het voltooid deelwoord herkent. Etc. 

Dit is belangrijk bij werkwoordspelling!

Sterke werkwoorden....

drink-dronk-gedronken (niet drinkte)

loop-liep-gelopen (niet loopte)

eet-at-gegeten

Het voltooid deelwoord eindigt op -en (lezen las gelezen)

....zijn zooo sterk dat ze van klank veranderen in de verleden tijd!!

De klank in de verleden tijd verandert niet. 

Persoonsvorm verleden tijd: -de of -te achter de ik-vorm. 

Het voltooid deelwoord eindigt op -d of -t. 

Zwakke werkwoorden

stoppen - stopte - gestopt

lopen - lop

kijken - kijk

verhuizen - verhuiz

verven - verv

De stam

De stam van een werkwoord vind je door -en eraf te halen

hele werkwoord - stam - ik-vorm:

lopen - lop - ik loop

kijken - kijk - ik kijk

verhuizen - verhuiz - ik verhuis

verven - verv - ik verf

De ik-vorm

Dit noemen we ook de aangepaste stam

 persoonsvorm

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

 (PV TT)

fsdfsdfsf

1. De vraagproef: maak de zin vragend.

2. De getalproef: zet de zin in een ander getal.

3. De tijdproef: zet de zin in een andere tijd. 

Hoe vind je de persoonsvorm?

Maak de zin vragend. Het werkwoord dat vooraan komt te staan, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten. 

Heeft de jongen de auto zwart gespoten?

Heeft komt vooraan te staan dus heeft is de persoonsvorm. 

De vraagproef

Zet de zin in een ander getal: van enkelvoud naar meervoud of andersom. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten (enkelvoud).

De jongens hebben de auto zwart gespoten (naar meervoud).

Heeft verandert in hebben dus heeft is de persoonsvorm. 

De getalproef

Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten. 

De jongen had de auto zwart gespoten. 

heeft verandert in had dus heeft is de persoonsvorm. 

De tijdproef

Ik: ik-vorm + 0 (nul)

Ik lees een boek. 

Hij/jij/zij/u/het/de man etc.: ik-vorm + t

Jij leest een boek. 

U wordt moe van rennen. 

Wij: hele werkwoord

Wij worden moe. 

Regels persoonsvorm 

tegenwoordige tijd

Hierbij gebruik je 'T SeXyFoKSCHaaP

ik/hij/jij/zij (enkelvoud): ik vorm + -de of -te

wij/zij/jullie (meervoud): ik vorm + -den of -ten

Laatste letter stam in fdsf  + -te(n)

Laatste lekker stam NIET in dan + -de(n)

Regels persoonsvorm verleden tijd

zwakke werkwoorden

Werkwoord printen

Gisteren printte ik de kaarten. 

stam = print (laatste letter stam is 't')

de 't' zit in 'T SeXyFoKSCHaaP = + -te

ik-vorm: ik printte

Persoonsvorm verleden tijd

zwakke werkwoorden

Persoonsvorm verleden tijd zwakke werkwoorden

Gebruik 'T  SeXyFoKSCHaaP

regels

zwakke werk-woorden

Ik-vorm + te of + de

Ik-vorm + te of + de

persoonsvorm

De klank in de verleden tijd verandert.

ik loop - ik/hij/zij/jij/het liep - wij/zij/jullie lopen - wij liepen 

GEEN 

Persoonsvorm verleden tijd

sterke werkwoorden

 voltooid deelwoord

'T SeXyFoKSCHaaP gebruiken we alleen bij:

1. Persoonsvorm VT zwakke werkwoorden

2. Voltooid deelwoord

Zit de laatste letter van de stam (hele werkwoord -en) in fsfff  dan gebruikt je een 't'. 

Zit de laatste letter van de stam NIET in dfdsf  dan gebruik je een 'd'. 

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Staat vaak aan het einde van de zin.

Aan het begin van het voltooid deelwoord staat vaak ge- be- ver- ont-

Eindigt op

• -d of -t (zwakke werkwoorden) bijv. geopereerd, gevist
• -en (sterkte werkwoorden) bijv. gegeten, gelopen

Er staat altijd een een ander werkwoord in de zin, een hulpwerkwoord: hebben, zijn, worden. 

Eindigt nooit op -dt!!!!!

Hoe vind je het voltooid deelwoord

Vervoeging 'zijn'

Vervoeging werkwood 'zijn'

Hoe vind je een voltooid deelwoord

• Staat nooit als enige werkwoord in een zin. 
  
• Er staat altijd een vorm van hebben, zijn, worden bij. 

Ik heb in de vakantie gewerkt (zwak). 

De brug wordt hersteld (zwak). 

Mijn zus is vertrokken (sterk).

Voltooid deelwoord

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Gebruik 'T SeXyFoKSCHaaP

De brandweer heeft het vuur geblus... 

• er staat een vorm in van hebben, zijn, worden, namelijk heeft
  
• voorzetsel -ge
  
• einde van de zin
  

Ja, we hebben te maken met een voltooid deelwoord!

Hele werkwoord: blussen

Stam: bluss

Laatste letter stam, de 's', zit WEL in 'T SeXyFoKSCHaaP; dan komt er een 't'. 

geblust

Voltooid deelwoord

Mijn broer moet morgen voetballen.

PV = moet

Er is geen voltooid deelwoord. 

voetballen = hele werkwoord (infinitief)

Hij moet nu gaan. 

Mijn vriend moet morgen optreden. 

Hele werkwoord

Hele werkwoord + d

Sabine en Claire gaan fietsend naar de training.
Lachend vertellen Jarie en Marie een grap.

Huilend vertelde ze het verhaal. 

Onvoltooid deelwoord

Een zelfstandig naamwoord: mens, dier of ding

Je kunt er de, het of een voorzetten. 

- het huis - de fiets - een appel

Het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandige naamwoord: de blauwe fiets, de gekke auto

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Maak van het voltooid deelwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Tip: schrijf het zo kort mogelijk 

verdwalen - De peuters zijn verdwaald - De verdwaalde peuters

sluiten - De winkel is gesloten - De gesloten winkel

breken - Ik heb mijn arm gebroken - De gebroken arm

slachten - De koeien zijn geslacht - De geslachte koeien

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Afspraak

Als het kan:

schrijven volgens de Nederlandse spellingregels (als een zwak werkwoord)

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

Vergelijk 'werken' en 'relaxen' hieronder. Je vervoegt de werkwoorden op dezelfde wijze. 

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

!

PV TT

PV TT

PV VT

DOWNLOADEN - stam download

Ik download veel muziek. PV TT EV

Hij downloadt veel muziek. PV TT EV

Wij downloaden veel muziek. PV TT MV

Ik downloadde veel muziek. PV VT EV

Hij downloadde veel muziek. PV VT EV

Wij downloadden veel muziek. PV VT MV

Wij hebben veel muziek gedownload. VD

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

SMASHEN - stam smash

Ik smash de bal. PV TT EV

Hij smasht de bal. PV TT EV

Wij smashten de bal. PV TT MV

Ik smashte de bal. PV VT EV

Hij smashte de bal. PV VT EV

Wij smashten de bal. PV VT MV

Wij hebben de bal gesmasht. VD

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

GOOGELEN / TACKELEN

(aangepaste) stam / ik-vorm: googel / tackel

Hij googelt (enkelvoud tt)

Wij tackelden (meervoud vt)

Zij hebben getackeld (voltooid deelwoord)

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

GRILLEN / STRESSEN

(aangepaste) stam / ik-vorm: gril / stres

Hij grilt (enkelvoud tt)

Wij stresten (meervoud vt)

Zij hebben gestrest (voltooid deelwoord)

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

GRILLEN / STRESSEN - stam: gril / stres

Ik gril / stres. PV TT EV

Hij grilt / strest. PV TT EV

Wij grillen / stressen. PV TT MV

Ik grilde / streste. PV VT EV

Hij grilde / streste. PV VT EV

Wij grilden / stresten. PV VT MV

Wij hebben gegrild / gestrest. VD

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

Let op!

Als een werkwoord in het Engels op een 'e' eindigt, dan gebruik je bij de vervoeging als stam het hele Engelse werkwoord: het is namelijk 'to manage, to delete, to time, to save en to race'. 

Bijvoorbeeld bij 'managen' (stam: manage) schrijf je: ik manage 

Zo voorkom je dat je onuitspreekbare woorden krijgt als 'ik manag, ik delet, ik tim, ik sav en ik rac'. 

Het geldt voor o.a. deze werkwoorden: saven, deleten, timen, racen. 

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

TIMEN - stam: time

Ik time mijn tijd. PV TT EV

Hij timet zijn tijd. PV TT EV

Wij timen onze tijd. PV TT MV

Ik timede mijn tijd. PV VT EV

Hij timede zijn tijd. PV VT EV

Wij timeden onze tijd. PV VT MV

Wij hebben onze tijd getimed. VD

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

RACEN - stam: race

Ik race in quads. PV TT EV

Hij racet in quads. PV TT EV

Wij racen in quads. PV TT MV

Ik racete in quads. PV VT EV

Hij racete in quads. PV VT EV

Wij raceten in quads. PV VT MV

Wij hebben in de quad geracet. VD

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

ALS JE HET WERKWOORD IN HET ENGELS UITSPREEKT, DAN BEHOUD JE DE DUBBELE MEDEKLINKER NA DE STAM:

PASSEN / APPEN (deze werkwoorden spreek je op zijn Engels uit)

(aangepaste) stam / ik-vorm: pass / app (dubbel 's en 'p')

Hij passt de bal (enkelvoud tt)

Wij appten de leraar (meervoud vt)

Zij hebben hem geappt (voltooid deelwoord)

Spelling Engelse werkwoorden in het Nederlands

Let op: uitzondering

!

Onregelmatige werkwoorden

Onregelmatige werkwoorden

Beslisschema