2 De Sovjet-Unie en de Verenigde staten - 1 Het communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

h2 les 1

De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

2

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Ga naar blz. 68-69.

Wat weet je nog van het 'communisme'?

Wat weet je nog van het 'kapitalisme'?

Wat weet je nog van de vorige les?

Aan de slag!

1. Maak opdracht 2 en 5 op blz. 71 van je werkboek. 

Je mag samenwerken met je buur, maar doe dit zachtjes. 

2. Zoek op (internet) en noteer in je schrift: wat is de 'sociaaldemocratie'?

Maak als laatste nu opdracht 2 op blz. 73.

Aan het eind van de les bespreken we klassikaal jullie antwoorden.

h2 les 1

Het leerdoel van vandaag:

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

h2 les 1

De ideeën van Karl Marx

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

Ongelijkheid van voor velen een groot probleem: Rond 1850 opkomst socialisme.

Grondlegger van het socialisme: Karl Marx, uit in zijn boek 'Das Kapital' kritiek op het kapitalisme

Zijn voorspelling - ongelijkheid tussen ondernemers en arbeiders zou verder toenemen, gevolg:

Arbeiders komen massaal in opstand.

h2 les 1

De ideeën van Karl Marx

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

De arbeiders zouden deze klassenstrijd winnen en het privébezit afschaffen.

Het Kapitaal (geld, grond, machines, gebouwen enz.) zou van iedereen worden. Dit zou het einde betekenen van de klassenmaatschappij, aldus Marx.

h2 les 1

De ideeën van Karl Marx

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

Binnen het socialisme ontstonden al snel verschillende stromingen.

Communisme - volgden het revolutie idee van Marx en geloofden in een samenleving zonder privébezit van kapitaal.

Sociaaldemocratie - gematigde stroming. Geloofden niet in een klassenstrijd, maar in een vreedzame oplossing van de ongelijkheid d.m.v. de invoering van sociale wetten. Geen afschaffing privébezit. 

Aan de slag

Maak opdracht 3, 5 en 6 op blz. 76. 

Samenwerken met je buur mag, maar doe dit zachtjes.

Klaar of hulp nodig? Steek je hand op. 

Succes!

Leerdoelen

Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen

Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie

Je kunt een beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

h2 les 1

Rusland vóór 1917

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie

De eerste communistische revolutie vond plaats in Rusland.

Dat was verrassend, omdat Rusland rond 1900 vooral een agrarisch land was en weinig industrie had.

Rusland had dus geen grote arbeidersklasse, maar er was veel armoede en de ongelijkheid was groot.

Rusland was geen democratie. De tsaren (keizers) regeerden met de steun van de adel en de kerk en dulden geen kritiek. 

De geheime politie hield tegenstanders van de tsaar scherp in de gaten.

h2 les 1

Rusland vóór 1917

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie

Deze situatie zorgde voor veel ontevredenheid in het Russische Rijk.

Kritiek neemt toe, oorzaken:

• Tsaar Nicolaas verliest aanzien door verliezen oorlog tegen Japan in 1905.
• Mensen demonstreren voor kortere werkdagen en kiesrecht. De tsaar slaat de demonstraties met veel geweld neer.
• Meer mensen komen in opstand met tienduizenden doden tot gevolg.
• Om de rust te herstellen voert de tsaar wat hervormingen in, maar hij behoudt de meeste macht.

h2 les 1

De Russische Revolutie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt een  beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

Ondanks de hervormingen nam de ontevredenheid toe, vooral toen Rusland tijdens de Eerste Wereldoorlog grote verliezen leed.

Boze burgers begonnen stakingen en demonstraties. Hieruit ontstond in 1917 de Russische Revolutie.

Deze revolutie kende drie fasen:

De Februarirevolutie - Soldaten en parlement kiezen kant demonstranten. Tsaar Nicolaas II treed af en er komt een voorlopige regering, die verkiezingen moet voorbereiden en vrede moet sluiten met Duitsland. Dit werd tegengehouden door de andere geallieerden.

h2 les 1

De Russische Revolutie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt een  beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

de Oktoberrevolutie - het regeringsbesluit om door te vechten vergrootte de invloed van de Bolsjewieken (Russische communisten)

Hun leider Lenin stelde radicale eisen: 

• alle grond naar de boeren,
• alle fabrieken naar de arbeiders
• vrede met Duitsland
• geen parlementaire democratie, land moest bestuurd worden door 'arbeidersraden' (sovjets).

Lang niet alle Russen waren het hiermee eens. Toch voelden de bolsjewieken zich sterk genoeg om eind oktober de regering af te zetten. Lenin werd de nieuwe leider van Rusland.

h2 les 1

De Russische Revolutie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt een  beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

De burgeroorlog - Lenin sluit vrede met Duitsland (1917). Veel russen blij met vrede, maar niet met de communisten. Daardoor brak er een burgeroorlog uit.

Het rode leger van de bolsjewieken, vocht tegen de 'Witten', een naam voor alle tegenstanders van de bolsjewieken.  De 'Rode' wonnen.

Na de burgeroorlog werd de Sovjet-Unie uitgeroepen, voluit de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (USSR).

De bolsjewieken maakten van het land een eenpartijstaat.

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen
• Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie
• Je kunt een beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie