VEI M4 7.6 - Transplantaties en bloedtransfusies 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Thema 7 - Opslag, uitscheiding en bescherming

MAVO 4

Thema 7 - Opslag, uitscheiding en bescherming

7.1 - Een constant inwendig milieu

7.2 - De lever

7.3 - De nieren

7.4 - De huid en het onderhuidse bindweefsel

7.5 - Afweer

7.6 - Transplantaties en bloedtransfusies

7.5 - Afweer

GTL 4

Herhaling

Wat is passieve immunisatie

1. Je lichaam maakt zelf antigenen tegen de ziekte
2. Je lichaam maakt zelf antistoffen tegen de ziekte.
3. Je lichaam leert zelf antistoffen te maken na contact met een antigen
4. Je krijgt een serum ingespoten

Welke uitspraak over de specifieke afweer is waar?

1. Antistoffen werken specifiek tegen 1 antigeen
2. Niet alle ziekteverwekkers hebben antigenen: daarom wordt je ziek
3. Alle typen witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers insluiten
4. De specifieke afweer komt meteen in actie bij een infectie

Je krijgt een vaccin voor een ziekte die je nog niet hebt gehad. Wat voor soort immunisatie is dit?

1. Natuurlijke actieve immunisatie
2. Natuurlijke passieve immunisatie
3. Kunstmatige passieve immunisatie
4. Kunstmatige actieve immunisatie

Een kind dat voor de geboorte via de moeder antistoffen tegen een ziekteverwekker krijgt is...

1. Natuurlijke passieve immunisatie
2. Kunstmatige actieve immunisatie
3. Natuurlijke actieve immunisatie
4. Kunstmatige passieve immunisatie

7.6 - Transplantaties en bloedtransfusies

GTL 4

Leerdoelen bij 7.6 Transplantatie en bloedtransfusies

• Je kunt de problemen omschrijven die door het afweersysteem worden veroorzaakt door transplantaties en auto-immuunziekten
• Je kunt beschrijven welke rol bloedfactoren kunnen spelen bij bloedtransfusies en welke rol de resusfactor kan spelen bij zwangerschap

Begrippen bij 

7.6 Transplantaties en bloedtransfusies

Transplantatie

Auto-immuunziekte

Bloedfactoren

Bloedfactor A

Bloedfactor B

Bloedgroep

Anti-A

Anti-B

Bloedtransfusie

Verwantschapsstudie

Begrippen bij

7.6 Transplantaties en bloedtransfusies

Resusfactor

Resuspositief

Resusnegatief

Resuskind

Bloedgroepbepaling

Transplantatie: vervangen van aangetast weefsel of orgaan.

• Kans op afstotingsreactie (antigenen)
• Lichaam ziet die nieuwe antigenen als lichaamsvreemd en stoot ze af
• Afstotingsremmers

Auto-immuunziekte

• Afweersysteem ziet eigen antigenen als lichaamsvreemd.
• Afweersysteem maakt antistoffen tegen eigen antigenen.
• Cellen met die eigen antigenen worden vernietigd.
• Bijvoorbeeld: bepaald type reuma.

Bloedgroepen

Bloedgroepen

• De antigenen van de rode bloedcellen heten bloedfactoren
• De bloedgroep wordt bepaald door welke bloedfactor er is.
• Bloedgroep A heeft bloedfactor A en antistof B 
• Bloedgroep B heeft bloedfactor B en antistof A 
• Bloedgroep AB heeft bloedfactor A en B en geen antistoffen 
• Bloedgroep 0 (nul) heeft geen bloedfactor en antistof A en B 

• Bloedgroep is erfelijk.

Bloedtransfusie

Bloedgroepen

Als het bloed van de ontvanger antistoffen bevat tegen de bloedfactoren van de donor dan gaat het bloed klonteren!!

Bloedgroepbepaling

bloed	antigeen	antistof
Rh+	resus	-
Rh-	-	anti-resus na contact met Rh+ bloed

De resusfactor: (resusantigeen) is een bloedfactor Rh- of Rh+

Resusnegatief kan antistof maken tegen resus (antiresus) alleen als er contact is geweest met Rh+ bloed!!!

De antistoffen tegen de resusfactor gaan we pas aanmaken na een eerste besmetting!

Resusfactor bij zwangerschap van baby met Rh+ en moeder Rh-

resuskindje!

C    Want bloedgroep AB heeft geen Anti-A én geen anti-B

Donor heeft bloedgroep A, anti-B

Vragen?

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Hoe bepaal je de bloedgroep van iemand?

1. Door bloedonderzoek
2. Door erfelijkheid te bepalen
3. Door ziektes op te sporen
4. Door antistoffen en antigenen te testen

Anja heeft bloedgroep 0+.

Welke antistoffen tegen bloedgroepantigenen heeft Anja in haar bloed?

1. alleen anti-resus
2. alleen anti-A en anti-B
3. zowel anti-A, anti-B als anti-resus

Karel wil zijn bloedgroep weten. Bij een bloedgroepentest is er alleen klontering bij anti-B (dus niet bij anti-A).
Wat is Karel zijn bloedgroep?

1. A
2. B
3. AB
4. O

Voor we aan het werk gaan

Morgen 9e + 10e uur:

Verslag opleiding voldoende/goed: 9e uur examenvragen, 10e uur vrij

Verslag opleiding nog niet ingeleverd of niet voldoende: 9e uur examenvragen, 10e uur verslag schrijven

Aan het werk

Maken:

7.6 - 29 t/m 39

Leren:

Thema 6 + 7 

Begrippen:

transplantatie

donor

afstotingsreactie

auto-immuunziekte

bloedfactor A 

bloedfactor B

bloedgroep

anti-B / anti-A

bloedtransfusie

verwantschapsstudie

resusfactor

resuspositief 

resusnegatief

antiresus

resuskind

bloedgroepbepaling

Leerdoelen:

Je kunt de problemen omschrijven die door het afweersysteem worden veroorzaakt door transplantaties en auto-immuunziekten

Je kunt beschrijven welke rol bloedfactoren kunnen spelen bij bloedtransfusies en welke rol de resusfactor kan spelen bij zwangerschap