8.3 aangeboren en aangeleerd gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

8.3 aangeboren en aangeleerd gedrag

Thema 8.3 aangeboren en aangeleerd gedrag

Terugblik

Een prikkel van buiten het organisme heet een .........

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

De prikkel 'motivatie' is een voorbeeld van een ... ?

1. Uitwendige prikkel
2. Inwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Sperren

Dit plaatje is een ..... prikkel voor de vader & moeder vogel.

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Waar zie je hier een voorbeeld van?

1. inwendige prikkel
2. uitwendige prikkel
3. sleutelprikkel
4. supranormale prikkel

Honger is een?

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Een prikkel die altijd dezelfde reactie oproept, noemen we....

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Signaal

Leerdoelen

8.3.1 Je kunt de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald.

8.3.2 Je kunt verschillende vormen van leren beschrijven.

Aangeboren/aangeleerd

Aangeboren gedag = erfelijke factoren (genen) bepalen gedrag

- wordt bij dieren vaak instinct genoemd

Aangeleerd gedrag = gedrag ontstaan door leren

Gedrag is vaak een combinatie van aangeboren en aangeleerd gedrag.

Aangeboren gedrag

Schilpadden gaan gelijk naar zee     Een spin maakt een web                     Vogel maakt een nest                        Gans rolt ei terug in nest

Zuigreflex bij baby's                          Een rups maakt een pop                Dolfijnen springen uit het water          Ganzen vinden het zuiden

Aangeleerd gedrag

Gedrag dat ontstaat door leren.

Verschillende manieren van leren:

- Inprenting

- Trial and error

- conditionering

- Gewenning

Inprenting

Korte periode in het leven van dieren (=gevoelige periode) waarin bepaald gedrag wordt geleerd.

Trial and error

Proefondervindelijk leren

Leren door toevallige ontdekking. 

Bijv. vogels leren de zwartoranje rupsen niet op te eten nadat ze dit enkele keren hebben gedaan en ze leerde dat deze vies smaakten. 

Conditionering

Aanleren van gedrag door beloning of straf.

Pavlov onderzocht dit bij honden. 

Hij ontdekte dat een kunstmatige prikkel gedrag kan veroorzaken dat oorspronkelijk door een natuurlijke prikkel werd veroorzaakt. 

Gewenning

Bepaalde reactie op een prikkel aangeleerd of afgeleerd door de prikkel vaak te herhalen

Aan het werk! Biologie

Wat? 8.3 Aangeboren en aangeleerd gedrag

Maak je samenvatting