10.2/3 Soorten veranderen en kunnen ontstaan

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Juist of onjuist

Het gebruik van gidsfossielen is een voorbeeld van relatieve ouderdomsbepaling.

1. juist
2. onjuist

Met hulp van gidsfossielen kunnen wetenschappers aardlagen dateren. Welke fossielen zijn het best te gebruiken als gidsfossielen?

1. Van een soort die voor korte tijd in een bepaald gebied voorkomt.
2. Van een soort die voor korte tijd wijdverspreid voorkomt.
3. Van een soort die gedurende lange tijd in een bepaald gebied voorkomt.
4. Van een soort die gedurende lange tijd wijdverspreid voorkomt.

Wat is de meest betrouwbare manier van het op leeftijd schatten van een krokodillenfossiel?

1. Vergelijken met varen-fossielen in dezelfde aardlaag
2. Vergelijken met dromaeosaurus- fossielen in dezelfde aardlaag
3. Absolute ouderdomsbepaling op basis van C14
4. Absolute ouderdomsbepaling op basis van C12

Voorbeeld C14:
Fossiel met 25% oorspronkelijke C14
en halveringstijd 5730 jaar is hoe oud?

1. 5730 jaar
2. 11460 jaar
3. 1433 jaar
4. 22920 jaar

De halfwaardetijd van C-14 is 5736 jaar. Onderzoekers treffen fossiele resten aan waarin de verhouding C14/C12 = 1/64 is ten opzichte van deze verhouding in de atmosfeer. Hoe oud wordt dit fossiel geschat?

1. 11500 jaar
2. 34000 jaar
3. 64000 jaar
4. 400000 jaar

Om te berekenen hoe oud een fossiel is, kan gebruikt worden gemaakt van de halfwaardetijd van bepaalde radioactieve moleculen. Een levend organisme heeft een bepaald percentage ¹⁴C in het lichaam. Na hun dood vervalt de ¹⁴C langzaam: na 5730 jaar is nog de helft van het ¹⁴C over.
De leeftijd van het fossiel van Homo floresiensis is door middel van de radioactieve koolstof ¹⁴C-methode geschat op circa 18 000 jaar.
Welk percentage van de oorspronkelijke hoeveelheid ¹⁴C was er nog ongeveer over in de fossielen van Homo floresiensis?

1. 6%
2. 11%
3. 23%
4. 42%

Wat is een levend fossiel?

1. een dier dat sinds zijn ontstaan lang geleden nauwelijks is veranderd
2. een dier dat heel oud kan worden
3. een modern dier dat erg lijkt op een uitgestorven soort
4. Een dood fossiel dat tot leven komt

Wat is geen evolutie

1. Telefoons die steeds sneller worden.
2. Mensen worden steeds langer
3. Huiskatten worden steeds liever
4. De gemiddelde Nederlander wordt dikker.

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. het groter worden van een populatie

Wie heeft de evolutie van mens en dier ontdekt?

1. Columbus
2. Darwin
3. Mendel
4. Watson & Crick

Wat heb je niet nodig voor evolutie?

1. verandering van het milieu
2. natuurlijke selectie
3. genetische variatie
4. al deze antwoorden zijn nodig voor evolutie

Wat is de goede volgorde van evolutie?

1. Survival of the fittest, natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
2. Genetische variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
3. Natuurlijke selectie, genetische variatie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
4. Genetische variatie, survival of the fittest, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen

Wanneer heb je meer kans op evolutie?

1. Bij een grote genetische variatie in een ecosysteem
2. Bij een grote genetische variatie in een populatie
3. Bij een kleine genetische variatie in een ecosysteem
4. Bij een kleine genetische variatie in een populatie

Waar staat 'fitness' voor bij evolutie?

1. hoe goed je kan overleven
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

De evolutietheorie gaat ervan uit dat:

1. Door mutatie steeds nieuwe ......................... ontstaan waardoor er steeds meer ................... is binnen een soort. 

2. Als een organisme zich kan aanpassen aan zijn omgeving heeft hij een grotere ............................. Dit verschijnsel noemen we .........................

3. Door ......................... kunnen individuen van dezelfde soort steeds meer verschillen van elkaar, omdat ze in een andere omgeving leven. Hierdoor kunnen er uiteindelijk nieuwe ......................... ontstaan. Deze verschillende soorten kunnen zich uiteindelijk onderling niet meer samen .......................... .

soorten

overlevingskans

natuurlijke selectie

isolatie

genotypen

voortplanten

variatie

(zie de afbeelding hiernaast)

Volgens de evolutie ontstaan er in de loop van de tijd verschillen tussen organismen. Bij het ontstaan van grote verschillen worden ze ingedeeld in aparte groepen. In de stamboom van informatie 1 geven de cijfers 1, 2 en 3 het ontstaan van zulke aparte groepen aan.

In welke volgorde in de tijd zijn deze splitsingen in aparte groepen ontstaan volgens de gegevens in de stamboom? 

1 - 2 - 3 

3 - 2 - 1

3 - 1 - 2 

2 - 1 - 3 

2 - 3 - 1 

1 - 3 - 2 

Afronding evolutie H10

Maak de paragrafen 10.2 en 10.3 (begrippen/samenvatten)

Maak Toepassen Tamme vossen

Maak paragraaf 10.4 (uitleg na de vakantie) (begrippen/samenv.)

Maak toepassen Galapagos

Maak de examentraining

Maak de oefentoets