samenvatting 5.1 en 5.2

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

samenvatting 5.1 en 5.2

Hoe worden draaiende bewegingen gemaakt?

Waarmee wordt de snelheid geregeld?

Een krachtbron zorgt voor de aandrijving

Directe overbrenging 

• Tandwielen raken elkaar
  
• Tandwielen draaien in verschillende richting
  
• Tandwielen zitten op verschillende assen
  

Een ander woord voor overbrengen = transmissie

Indirecte transmissie

Kan voorkomen op 2 manieren. 

• Kettingoverbrenging
  
• Snaaroverbrenging
  

transmissie is hetzelfde als de overbrening (vorige slide).

Kettingoverbrenging

 Kettingwielen :

• (1) aandrijfwiel
  
• (2) volgwiel
  

Tandwielen draaien

in dezelfde richting

De uitsteeksels passen precies in de schakels van de ketting

Snaaroverbrenging

• Goedkoper dan ketting
  
• Minder lawaai
  

• Mindere sterk
• Kunnen slippen

Platenspeler:

V-snaar

Slipt 

Tandriemaandrijving

• Goedkoop
  
• Weinig lawaai
  
• Slipt niet snel
  

Dit is een....?

1. Directe overbrenging
2. Indirecte overbrenging

Versnellen en vertragen

Vragen naar volgwiel en aandrijfwiel. 

Versnelt hij dan of vertraagt hij dan? 

Groot aandrijfwiel: versnel

Kost meer kracht

Hij gaat 3 keer zo snel

Als het aandrijfwiel 1 keer ronddraait, draait het volgwiel drie keer rond.

Versnellen en vertragen

Vragen naar volgwiel en aandrijfwiel. 

Versnelt hij dan of vertraagt hij dan? 

Groot aandrijfwiel: versnel

Kost meer kracht

Hij gaat 3 keer zo snel

Als het aandrijfwiel 1 keer ronddraait, draait het volgwiel drie keer rond.

Toerental

Aantal omwenteling per minuut: rpm

Op een fiets met versnellingen kun je het toerental wijzigen

Overbrengverhouding

Hoe vaak 

Overbrengverhouding

Hoeveel keer draait het volgwiel rond als het aandrijfwiel 1 keer ronddraait?

Aantal tandjes van het volgwiel/

Aantal tandjes van het aandrijfwiel.

Wat is de overbrengings-
verhouding?

Aandrijfwiel

Volg

wiel

1. 1:2
2. 2:1
3. 2
4. 800

In deze overbrenging heb je een

Aandrijfwiel

Volg

wiel

1. versnelling
2. vertraging

Wat is de overbrengings-
verhouding?

Aandrijfwiel

Volg

wiel

1. 30/10
2. 10/30
3. 3
4. 300

Wat is de overbrengings-
verhouding?

Aandrijfwiel

Volg

wiel

1. 1:3
2. 3:1
3. 3
4. 300

In deze overbrenging heb je een

Aandrijfwiel

Volg

wiel

1. versnelling
2. vertraging

5.2 Elektro-motoren

Vrijwel alles in een pretpark werkt op elektriciteit. 

Hoe krijg je alles in beweging?

De noordpool van de magneet wordt
afgestoten door de zuidpool van een andere magneet.

1. Waar
2. Niet waar

Soorten magneten

• Permanente magneet 
• Elektromagneet ( spoel & weekijzer )

Permanente magneten

Permanente magneet = Is altijd magnetisch

1. Staafmagneet
   
2. Hoefijzermagneet
   
3. Naaldmagneet
   

Worden gebruikt in:

Dynamo's, kompassen, luidsprekers, harde schijven, 

Het magnetisch veld

je kan de kracht van een magneet niet direct zien. Je kan het wel voelen door magneten tegen elkaar te houden.

rond een magneet werkt de onzichtbare magnetische kracht. met ijzerpoeder kan je dit laten zien. 

de krachtlijnen lopen met bogen in een magnetisch veld.

in een magneet staan alle polen dezelde kant op. in ijzer staan de moleculen met hun polen alle kanten op. Als je er een magneet bij houdt gaan ook deze de zelfde kant op staan. Het stuk ijzer is dan tijdelijk ook zelf magnetisch

Hoe werkt een magneet?

Noordpool + Zuidpool

3 soorten metaal zijn magnetisch:

• IJzer
• Nikkel
• Cobalt

Elektromagneet

Veel koperdraden opgerold = Spoel

Stroom door een spoel -> Elektromagneet

Wordt sterker door:

• Meer windingen
  
• Grotere stroom
  
• IJzeren kern
  

Elektromagneet kun je zelf aan/uit zetten.

Als je de stoomrichting omdraait, wisselen ook de noordpool en zuidpool om. 

Elektromagneet

Een eenvoudige elektromagneet bestaat uit een spoel waar stroom doorheen gaat en een ijzeren kern. 

 De elektromagneet werkt als magneet zolang er stroom door de spoel gaat. Als er geen stroom door de spoel gaat, dan is er geen magneetveld. 

De kern zorgt voor een sterker magneetveld. Door de ijzeren kern gaat geen stroom.

Spoel

Weekijzeren kern

Aantal windingen

Elektromagneet

Manieren om een elektromagneet sterker te maken:

- Meer windingen in de spoel.

- Grotere stroom door de spoel.

- In het middel van de spoel een ijzeren kern. 

Stoffen die niet van
metaal zijn worden..?

1. Aangetrokken door een magneet
2. Afgestoten door een magneet
3. Nooit aangetrokken door een magneet
4. Magnetisch door een magneet

Hoe werkt een elektromotor?

Buitenkant = Permanente magneten zitten vast.

Binnenkant = Elektromagneet kan ronddraaien.

Op het juiste moment wordt de stroom omgedraaid, 

zodat de binnenkant blijft draaien.

Elektromotor

Een elektromotor werkt dmv een permanente magneet  en een draaibare spoel. 

Hij zet elektrische energie om in bewegingsenergie. 

Om een spijker in een draad gewonden. Door de draad gaat een stroom. Wordt de spijker magnetisch?

1. Nee, een spijker is nooit magnetisch
2. Nee, een spijker wordt alleen door een magneet magnetisch.
3. Ja, want de om de spijker gewonen draad is een elektromagneet.