Thema 11 B2 Transportsystemen bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 11

Transport

B2

Transportsystemen bij dieren

Zij bevatten hemoglobine

1. Bloedplasma
2. Rode bloedcellen
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes

..... is het hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert, ...... is het eiwit wat meehelpt in de bloedstolling.

1. EPO - Hemoglobine
2. Fibrinogeen - Ijzeratomen
3. Rode beenmerg - EPO
4. EPO - Fibrinogeen

Wat weet je over bloedplasma?

1. Bestaat vooral uit eiwit
2. vervoert vooral zuurstof
3. vervoert voedingsstoffen
4. bestaat uit delen uiteengevallen cellen

Wat klopt over rode bloedcellen?

1. Geen celkern vervoert zuurstof
2. Geen vaste vorm vervoert zuurstof
3. Wel celkern vervoert CO2
4. Wel vaste vorm vervoert CO2

Welke bloedbestanddelen zorgen voor een korstje op een wond?

1. Rode bloedcellen
2. Bloedplaatjes
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes en plasmaeiwitten

Bloedstolsel

1. alleen de bloedplaatjes
2. alleen de rode bloedcellen
3. alleen de witte bloedcellen
4. bloedplaatjes, rode bloedcellen, witte bloedcellen

Leerdoelen B2

11.2.1 Je kunt de verschillende transportsystemen bij dieren herkennen.

11.2.2 Je kunt de functies van een bloedsomloop benoemen.

Eencellige organismen

• Lichaamscel staat direct in verbinding met het uitwendige milieu
• Stoffen kunnen direct opgenomen worden en afgegeven worden aan milieu
• Zuurstof en koolstofdioxide door diffusie
• Voedingsstoffen door middel van diffusie of fagocytose
• Afvalstoffen kwijt door middel van diffusie of exocytose

Circulatiesystemen dieren

• Circulair transport: een vloeistof met opgeloste stoffen stroomt rond
• Geleedpotigen hebben open circulatiesysteem

• Gewervelde dieren hebben bloedsomloop
• Gesloten systeem: bloed is gescheiden van andere lichaamsvloeistoffen
• Transport door bloedvaten heen en hart is de pomp
• Effectiever voor grotere afstanden

Enkelvoudige bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Maak opdracht 12 en 13

Enkele bloedsomloop

• Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart.
• Hart van vis bestaat uit één boezem en één kamer
• Hart pompt bloed naar kieuwen, daarna stroomt bloed verder naar organen

Dubbele bloedsomloop

• Per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart 
• Er is sprake van een linkerharthelft en een rechterharthelft (zie ook dat dit bij jezelf links/rechts is!)
• Kleine en grote bloedsomloop 
• Functies:

      - Transporteren van stoffen:   

         bouw- en brandstoffen, afval-  

         stoffen, signaal-en afweerstoffen

      - Verdeling warmte 

Bloedsomloop bij andere gewervelden

Samenvattend

Huiswerk

• Maak opdracht 14 t/m 19

• Oefen de Flitskaarten en controleer de leerdoelen 

van B2 met de Test Jezelf

Klaar?

• Neem de Context 'Octopus' door en 

maak opdracht 20

Lesafsluiter B2

11.2.1 Je kunt de verschillende transportsystemen bij dieren herkennen.

11.2.2 Je kunt de functies van een bloedsomloop benoemen.

Wat is het voordeel van een gesloten circulatiesysteem vs een open circulatie systeem?

1. er is geen voordeel
2. transport van stoffen is effectiever
3. transport over langere afstand mogelijk
4. transport effectiever en over langere afstand mogelijk

open bloedsomloop

gesloten bloedsomloop

Sleep debijpassende bloedsomloop naar de juiste omschrijving. (je hoeft ze niet allemaal te gebruiken)

Het bloed stroomt alleen in bloedvaten. Een echt hart ontbreekt.

Het bloed stroomt door een hart met 1 boezem en 1 kamer

Enkelvoudige bloedsomloop

Gesloten bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Open bloedsomloop

Zuurstofarm -

kleine bloedsomloop

Zuurstofrijk -

grote bloedsomloop

Zuurstofrijk -

kleine bloedsomloop

Zuurstofarm -

grote bloedsomloop

Welke functies hebben de bloedsomlopen?

Grote Bloedsomloop

Kleine bloedsomloop

Zuurstof afgeven aan cellen

Zuurstof opnemen in het bloed

koolstofdioxide afgeven aan de longen

koolstofdioxide opnemen in het bloed

Benoem een verschil tussen de bloedsomloop van een kikker en dat van een mens. Welke bloedsomloop is efficiënter?

Noem een nadeel van een enkelvoudige bloedsomloop t.o.v. een dubbele bloedsomloop.