H5 LICHT - §2 van infrarood tot ultraviolet

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H4 LICHT

Lichtbronnen en kleur, weerkaatsen van licht, beelden maken met lenzen en het oog

WAT GAAN WE DOEN?

We herhalen kort de uitleg en maken samen een paar vragen.

Het spectrum

Kleuren zien

Ultraviolette straling

Bescherming tegen uv-straling

Infrarode straling

LEERDOEL 1

• Je kunt uitleggen hoe je de verschillende kleuren in zonlicht zichtbaar kunt maken.

HET SPECTRUM

Een prisma splitst een bundel wit licht in de kleuren van de regenboog

HET SPECTRUM

Wit licht bestaat uit 6 kleuren:

Rood

Oranje

Geel

Groen

Blauw

Violet

straling van de zon

Naast de zichtbare kleuren zit er ook straling. 

Rood   infra-rode straling = warmte

Violet  ultra-violete straling 

                laat je huid verkleuren.

QUIZ

https://quiz.ntr.nl/quiz/start/quiz_id/220

Lichtstralen bewegen:

1. golvend
2. naar de lichtbron toe
3. Recht
4. Soms golvend, soms recht

Een lichtbron is

1. een héél dun streepje licht.
2. een voorwerp dat licht geeft
3. een driehoekig stuk glas
4. een stukje hol of bol geslepen glas

Welke lichtbron is een natuurlijke lichtbron?

1. een haardvuur
2. een kaarsvlam
3. een bliksemflits
4. een olielamp

Wat is geen lichtbron

1. Zon
2. Maan
3. sterren
4. Tv-scherm

Wat voor lichtbron is dit?

1. Directe lichtbron
2. Indirecte lichtbron

LEERDOEL 2

• Je kunt uitleggen wat er precies kan gebeuren als licht op een voorwerp valt.

ABSORBEREN, DOORLATEN EN TERUGKAATSEN

ABSORBEREN

• Het voorwerp kan het licht absorberen.
• Het licht verdwijnt dan en wordt omgezet in warmte.
• Hoe donkerder een voorwerp, hoe meer licht het absorbeert. Dat merk je als je een stuk zwart papier in de zon legt: het zwarte papier absorbeert veel licht en wordt daardoor snel heet.

DOORLATEN

• Het voorwerp kan het licht doorlaten.
• Het licht beweegt dan door het voorwerp heen en komt aan de andere kant weer tevoorschijn.
• Voorwerpen die van een doorzichtige stof zijn gemaakt, zoals brillenglazen en vensterruiten, laten het licht grotendeels door.

WEERKAATSEN

• Het voorwerp kan het licht weerkaatsen.
• Het licht beweegt dan rect tot het voorwerp en wordt erna terug "gestuurd" weg van het voorwerp. 
• Heel veel voorwerpen kunnen wij zien door weerkaatsen. Ze kaatsen licht van bv. een lamp terug in de richting van onze ogen. 

LEERDOEL 3

Je kunt het verschil toelichten tussen spiegelende en diffuse terugkaatsing.

TERUGKAATSING

Bij spiegelende terugkaatsing blijven de lichtstralen net zo geordend als in de oorspronkelijke lichtbundel. 

TERUGKAATSING

Bij diffuse terugkaatsing bewegen ze ongeordend alle kanten op.

QUIZ

https://quiz.ntr.nl/quiz/start/quiz_id/220

Spiegelbeeld

Diffuse terugkaatsing is ........

1. Alles in één richting teruggekaatst
2. Alles teruggekaatst
3. Deels teruggekaatst
4. teruggekaatst in alle richtingen.

Bij A is er ...... terugkaatsing
Bij B is er .....
terugkaatsing

1. A = diffuse B = diffuse
2. A = spiegelende B = spiegelende
3. A = diffuse B = spiegelende
4. A = spiegelende B = diffuse

Wat geldt er bij spiegelende terugkaatsing?

1. de hoek van inval is even groot als de hoek van terugkaatsing
2. de hoek van inval is groter dan de hoek van terugkaatsing
3. de hoek van in val is kleiner dan de hoek van terugkaatsing

Hoe noem je deze soort terugkaatsing

1. Spiegelende terugkaatsing
2. Diffuse terugkaatsing
3. Hoek van inval = hoek van uitval
4. Hoek van inval = hoek van terugkaatsing

LEERDOEL 4

 Je kunt de schaduw tekenen van een voorwerp dat door een lamp wordt verlicht.

SCHADUW

• Teken de randstralen. 
• Arceer het gebied tussen deze randstralen. Dit is de schaduw van het voorwerp.

QUIZ

https://quiz.ntr.nl/quiz/start/quiz_id/220

Wat is schaduw?

1. een gebied waar veel licht is
2. een gebied waar de zon niet schijnt
3. een gebied die ontstaat doordat het licht wordt geblokkeerd
4. een ruimte waar geen licht komt.

Van wie is de schaduw het langst?

1. Man
2. Vrouw
3. Even lang

Je schijnt met een zaklamp op een witte muur. Voor de muur hangt een kunststof blokje.

Op welke plek(ken) zie je een schaduw?

1. P
2. Q
3. R

Klopt de schaduw?

1. ja
2. nee

LENZEN

Lenzen komen in veel voorwerpen voor.

Je moet twee soorten lenzen kennen:

• bolle lens
• holle lens

BOLLE LENS

 positieve lens

+ lens

* in het midden dikker dan aan de rand.

* breekt de lichtstralen bij elkaar.

* waar de lichtstralen bij elkaar komen heet het brandpunt.

HOLLE LENS

negatieve lens 

- lens

* in het midden dunner dan aan de rand.

* breekt de lichtstralen uit elkaar.

evenwijdige lichtbundel.

• De afstand tussen de lichtstralen in zo’n lichtbundel blijft gelijk.
• Ze lopen dus recht uit de bron.

Denk bijvoorbeeld aan lasers.

divergente lichtbudel

• Divergeren betekent uit elkaar gaan.
• De lichtstralen lopen steeds verder uiteen van de bron.

Denk bijvoorbeeld aan schijnwerpers

convergente lichtbundel

• Convergeren betekent naar elkaar toe bewegen.
• De lichtstralen bewegen vanuit de bron steeds meer naar elkaar toe naar 1 punt. 

Denk bijvoorbeeld aan een vergrootglas.

evenwijdige lichtbundel

divergente lichtbundel

convergente lichtbundel