MODERNE expressie 1

MODERNE
EXPRESSIE 1

19e + 20e eeuw
muziek + schilderkunst
Romantiek & Moderne & Massacultuur
1 / 53
suivant
Slide 1: Diapositive
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Cette leçon contient 53 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

MODERNE
EXPRESSIE 1

19e + 20e eeuw
muziek + schilderkunst
Romantiek & Moderne & Massacultuur

Slide 1 - Diapositive

LESINHOUD
CULTUUR VAN HET MODERNE
  • tijdvak in context

MODERNISME
  • verzamelbegrip

EXPRESSIONISME
  • kunststroming
  • droombeelden (S. Freud)
  • opera Erwartung
  • muziek: consonant - dissonant

Slide 2 - Diapositive

CULTUUR VAN HET MODERNE
1e helft 20e eeuw

Slide 3 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 159
De eerste helft van de twintigste eeuw. De periode 1900-1945 staat in het teken van twee wereldoorlogen. Massale vernietiging ontwricht de hele wereld. Oude waarheden worden in twijfel getrokken en een nieuwe generatie kunstenaars zet zich af tegen de tradities uit de vorige eeuw en experimenteert met nieuwe vormen. In korte tijd ontstaat een aantal nieuwe stromingen en stijlen. Een verzamelnaam voor deze nieuwe kunst is modernisme. Modernistische kunst sluit aan bij de moderne maatschappij, die in korte tijd verandert door de toenemende industrialisering en de vele technologische ontwikkelingen. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de kunst aan de hand van vijf thema's: expressie, oorlog, techniek, abstractie en utopie.    

Slide 4 - Diapositive

WERKBLAD expressie in context

Slide 5 - Diapositive

WERKBLAD expressie in context
Tekst
KERN 
kunststroming

Slide 6 - Diapositive

WERKBLAD expressie in context
Tekst
KERN 
kunststroming
Voorgeschiedenis
voor het expressionisme

Slide 7 - Diapositive

WERKBLAD expressie in context
Tekst
KERN 
kunststroming
Voorgeschiedenis
voor het expressionisme

Vervolg geschiedenis 
na het expressionisme

Slide 8 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 159
De eerste helft van de twintigste eeuw. De periode 1900-1945 staat in het teken van twee wereldoorlogen. Massale vernietiging ontwricht de hele wereld. Oude waarheden worden in twijfel getrokken en een nieuwe generatie kunstenaars zet zich af tegen de tradities uit de vorige eeuw en experimenteert met nieuwe vormen. In korte tijd ontstaat een aantal nieuwe stromingen en stijlen. Een verzamelnaam voor deze nieuwe kunst is modernisme. Modernistische kunst sluit aan bij de moderne maatschappij, die in korte tijd verandert door de toenemende industrialisering en de vele technologische ontwikkelingen. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de kunst aan de hand van vijf thema's: expressie, oorlog, techniek, abstractie en utopie.    

Slide 9 - Diapositive

TIJDLIJN

Slide 10 - Diapositive

MODERNISME
omschrijving & tijdlijn

Slide 11 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 159
De eerste helft van de twintigste eeuw. De periode 1900-1945 staat in het teken van twee wereldoorlogen. Massale vernietiging ontwricht de hele wereld. Oude waarheden worden in twijfel getrokken en een nieuwe generatie kunstenaars zet zich af tegen de tradities uit de vorige eeuw en experimenteert met nieuwe vormen. In korte tijd ontstaat een aantal nieuwe stromingen en stijlen. Een verzamelnaam voor deze nieuwe kunst is modernisme. Modernistische kunst sluit aan bij de moderne maatschappij, die in korte tijd verandert door de toenemende industrialisering en de vele technologische ontwikkelingen. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de kunst aan de hand van vijf thema's: expressie, oorlog, techniek, abstractie en utopie.    

Slide 12 - Diapositive

MODERNISME
OMSCHRIJVING

  1. Verzamelnaam voor nieuwe ontwikkelingen in de westerse kunsten in de 1e helft van de 20e eeuw.
  2. Parallel aan snelle politieke, technologische en economische veranderingen in die periode.
  3. Kenmerkend is de radicale breuk met bestaande tradities en regels in de verschillende kunstdisciplines.



Slide 13 - Diapositive

MODERNISME
1. Verzamelnaam voor nieuwe ontwikkelingen in de westerse kunsten in de 1e helft van de 20e eeuw.


2. Parallel aan snelle politieke, technologische en economische veranderingen in die periode.


3. Kenmerkend is de radicale breuk met bestaande tradities en regels in de verschillende kunstdisciplines.

Slide 14 - Diapositive

MODERNISME
1. Verzamelnaam voor nieuwe ontwikkelingen in de westerse kunsten in de 1e helft van de 20e eeuw.


2. Parallel aan snelle politieke, technologische en economische veranderingen in die periode.


3. Kenmerkend is de radicale breuk met bestaande tradities en regels in de verschillende kunstdisciplines.

Slide 15 - Diapositive

MODERNISME
1. Verzamelnaam voor nieuwe ontwikkelingen in de westerse kunsten in de 1e helft van de 20e eeuw.


2. Parallel aan snelle politieke, technologische en economische veranderingen in die periode.


3. Kenmerkend is de radicale breuk met bestaande tradities en regels in de verschillende kunstdisciplines.

Slide 16 - Diapositive

EXPRESSIONISME
omschrijving & kunsttheorie & muziek/schilderkunst

Slide 17 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 159
De eerste helft van de twintigste eeuw. De periode 1900-1945 staat in het teken van twee wereldoorlogen. Massale vernietiging ontwricht de hele wereld. Oude waarheden worden in twijfel getrokken en een nieuwe generatie kunstenaars zet zich af tegen de tradities uit de vorige eeuw en experimenteert met nieuwe vormen. In korte tijd ontstaat een aantal nieuwe stromingen en stijlen. Een verzamelnaam voor deze nieuwe kunst is modernisme. Modernistische kunst sluit aan bij de moderne maatschappij, die in korte tijd verandert door de toenemende industrialisering en de vele technologische ontwikkelingen. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de kunst aan de hand van vijf thema's: expressie, oorlog, techniek, abstractie en utopie.    

Slide 18 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 160
8.1 Expressie
Begin twintigste eeuw verkennen jonge Europese kunstenaars nieuwe wegen. Zij verleggen hun aandacht van het weergeven van de zichtbare werkelijkheid naar de expressie van het innerlijk. De Weense psychiater Sigmund Freud beschrijft in Die Traumdeutung rond 1900 dat een mens zich niet alleen laat leiden door zijn verstand, maar onbewust wordt aangestuurd door zijn driften, zoals seksualiteit en agressie. Opvoeding en cultuur leren onze driften te beteugelen, maar verschillende kunstenaars laten zich er juist door inspireren. 
Zij ervaren de heersende regels in de kunsten - kleurenleer, perspectief, ballettechniek of toonladders - als te beredeneerd, waardoor ze directe expressie in de weg staan. Steeds meer kunstenaars kiezen daarom een eigen stijl die afwijkt van wat men  gewend is. En zo ontstaat een kloof tussen deze moderne avant-garde kunstenaars en het publiek.

Slide 19 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 160
8.1 Expressie
Begin twintigste eeuw verkennen jonge Europese kunstenaars nieuwe wegen. Zij verleggen hun aandacht van het weergeven van de zichtbare werkelijkheid naar de expressie van het innerlijk. De Weense psychiater Sigmund Freud beschrijft in Die Traumdeutung rond 1900 dat een mens zich niet alleen laat leiden door zijn verstand, maar onbewust wordt aangestuurd door zijn driften, zoals seksualiteit en agressie. Opvoeding en cultuur leren onze driften te beteugelen, maar verschillende kunstenaars laten zich er juist door inspireren. 
Zij ervaren de heersende regels in de kunsten - kleurenleer, perspectief, ballettechniek of toonladders - als te beredeneerd, waardoor ze directe expressie in de weg staan. Steeds meer kunstenaars kiezen daarom een eigen stijl die afwijkt van wat men  gewend is. En zo ontstaat een kloof tussen deze moderne avant-garde kunstenaars en het publiek.

Slide 20 - Diapositive

KUNSTSTROMING

Slide 21 - Diapositive

BEGRIPPEN Bespiegeling blz. 264
Expressionisme 
Algemene benaming voor kunst waarbij sterk de nadruk ligt op uitdrukking van het gevoel. 

Slide 22 - Diapositive

WERKBLAD expressie in context
Tekst
KERN 
kunststroming
Voorgeschiedenis
voor het expressionisme

Vervolg geschiedenis 
na het expressionisme

Slide 23 - Diapositive






ROMANTIEK / MODERNE

1e helft 19e eeuw / 1e helft 20e eeuw


De kunstenaar (componist) 
drukt zijn gevoelens/emoties uit.





MASSACULTUUR

2e helft 20e eeuw


De toeschouwer (toehoorder) 
ervaart de bedoelde gevoelens/emoties
van de kunstenaar (componist) 
EXPRESSIONISME aanvullende omschrijving

Slide 24 - Diapositive

EXPRESSIONISME 1
De kunstenaar (componist) drukt zijn gevoelens/emoties uit.




ROMANTIEK

MUZIEK
Der Erlkönig - Franz Schubert (1815)


 

Slide 25 - Diapositive

EXPRESSIONISME 1
De kunstenaar (componist) drukt zijn gevoelens/emoties uit.




ROMANTIEK

MUZIEK
Der Erlkönig - Franz Schubert (1815)
= koorts ijldroom

 

Slide 26 - Diapositive

EXPRESSIONISME 1
De kunstenaar (componist) drukt zijn gevoelens/emoties uit.




ROMANTIEK

SCHILDERKUNST
De Spreekwoorden - Francisco de Goya (ca. 1824) 


 

Slide 27 - Diapositive

EXPRESSIONISME 1
De kunstenaar (componist) drukt zijn gevoelens/emoties uit.




ROMANTIEK

SCHILDERKUNST
De Spreekwoorden - Francisco de Goya (ca. 1824) 
= nachtmerrie

 

Slide 28 - Diapositive

EXPRESSIONISME 2
De toeschouwer (toehoorder) ervaart de bedoelde gevoelens/emoties van de kunstenaar (componist).



20e eeuw

MUZIEK
Jaws - Steven Spielberg (1975)


 

Slide 29 - Diapositive

EXPRESSIONISME 2
De toeschouwer (toehoorder) ervaart de bedoelde gevoelens/emoties van de kunstenaar (componist).



20e eeuw

MUZIEK
Jaws - Steven Spielberg (1975)
= filmmuziek (John Williams)

 

Slide 30 - Diapositive

EXPRESSIONISME 2
De toeschouwer (toehoorder) ervaart de bedoelde gevoelens/emoties van de kunstenaar (componist).


20e eeuw

SCHILDERKUNST
Seagram Murals - Marc Rothko 
(1958-1959) 


 

Slide 31 - Diapositive

EXPRESSIONISME 2
De toeschouwer (toehoorder) ervaart de bedoelde gevoelens/emoties van de kunstenaar (componist).


20e eeuw

SCHILDERKUNST
Seagram Murals - Marc Rothko 
(1958-1959) 
= meditatie

 

Slide 32 - Diapositive

KUNSTTHEORIE
Sigmund Freud
dromen
(on)bewuste

Slide 33 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 160
8.1 Expressie
Begin twintigste eeuw verkennen jonge Europese kunstenaars nieuwe wegen. Zij verleggen hun aandacht van het weergeven van de zichtbare werkelijkheid naar de expressie van het innerlijk. De Weense psychiater Sigmund Freud beschrijft in Die Traumdeutung rond 1900 dat een mens zich niet alleen laat leiden door zijn verstand, maar onbewust wordt aangestuurd door zijn driften, zoals seksualiteit en agressie. Opvoeding en cultuur leren onze driften te beteugelen, maar verschillende kunstenaars laten zich er juist door inspireren. 
Zij ervaren de heersende regels in de kunsten - kleurenleer, perspectief, ballettechniek of toonladders - als te beredeneerd, waardoor ze directe expressie in de weg staan. Steeds meer kunstenaars kiezen daarom een eigen stijl die afwijkt van wat men  gewend is. En zo ontstaat een kloof tussen deze moderne avant-garde kunstenaars en het publiek.

Slide 34 - Diapositive

TRAUMDEUTUNG
Arts-psychiater Sigmund Freud
- boek Traumdeutung (ca. 1900)
  - Droomduiding

- (Onder)bewuste:
  - dromen!

- Driften:
  - seksualiteit & agressie & angsten

- Gevoelens uitdrukken









Slide 35 - Diapositive

NACHTMERRIE
ERWARTUNG

Arnold Schönberg

opera

Slide 36 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie Toneelbeeld?

Slide 37 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie Toneelbeeld?

Slide 38 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie Toneelbeeld?

Slide 39 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie Toneelbeeld?

Slide 40 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie Toneelbeeld?

Slide 41 - Diapositive

Opera ERWARTUNG - Schönberg (1909)
Emotie totale toneelbeeld?

Slide 42 - Diapositive

opera ERWARTUNG
Opera = gezongen toneelstuk

Slide 43 - Diapositive

LEESTEKST Bespiegeling blz. 160-161

Slide 44 - Diapositive

VOORGESCHIEDENIS
ERWARTUNG

A. Schönberg

opera muziek

Slide 45 - Diapositive

ROMANTIEK
MONDSCHEIN SONATE

Ludwig von Beethoven
(1801)

Slide 46 - Diapositive

ROMANTIEK
MONDSCHEIN SONATE

Ludwig von Beethoven
(1801)



schoonheid

Slide 47 - Diapositive

ROMANTIEK
GUTE NACHT
Winterreise

Franz Schubert
(1822)

Slide 48 - Diapositive

ROMANTIEK
GUTE NACHT
Winterreise

Franz Schubert
Ensemble Modern
(1994)

Slide 49 - Diapositive

ROMANTIEK
GUTE NACHT
Winterreise

Franz Schubert
(1822)


zwart

Slide 50 - Diapositive

ROMANTIEK
GUTE NACHT
Winterreise

Franz Schubert
Ensemble Modern
(1994)


vervreemdend

Slide 51 - Diapositive

BEGRIPPEN: muziek - expressie (blz. 258)
Consonant
Dissonant
Een samenklank die harmonieus klinkt.
Een samenklank die schril (niet harmonieus) klinkt. 
Spanning verhogend.

Slide 52 - Diapositive

KERNCONCEPTEN Cultuur van het Moderne
  • Streven naar VERNIEUWING, breuk met het verleden. Kunst kan de maatschappij veranderen, vooruitgangsdenken, utopisch denken. 
  • Zoeken naar ORIGINALITEIT, naar de GRONDSLAGEN (herleiden tot de essentie van elke discipline, via vormonderzoek op een wetenschappelijke manier - reductie). ABSTRACTIE, ATONALITEIT.
  • Streven naar AUTONOME en universele taal, onafhankelijk van de cultuur van de beschouwer.
  • Streven naar puurheid en directheid in de EXPRESSIE, inspiratie daarvoor nieuwe concepten (abstractie, stilering, atonaliteit, syncope, blue note) of in niet-westerse culturen.
  • Uitdrukken van (onderbewuste) gevoelens van ANGST en VERVREEMDING

Slide 53 - Diapositive