Les 4: genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

les 4: genenparen

thema erfelijkheid

havo 3

In de afbeelding zie je de Maleise tapir.

De vorming van geslachtscellen verloopt op dezelfde wijze als bij de mens, alleen heeft de tapir 52 chromosomen in een lichaamscel.
Hoeveel chromosomen bevat een zaadcel van dit dier?

MC1R is een gen dat een belangrijke rol speelt bij haarkleur en huidskleur. Ilja heeft zich laten onderzoeken. Bij Ilja zit dit gen op chromosoom 16.

Zit dit gen bij alle mensen op chromosoom 16?

1. Ja
2. Nee

Aa kan je ook wel omschrijven als:

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

1. heterozygoot
2. homozygoot dominant
3. homozygoot recessief

Het onderste paar allelen is .....

1. recessief
2. homozygoot
3. dominant
4. heterozygoot

BB betekent

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

Sommige mensen moeten niezen als ze ineens in fel licht kijken, zoals de jongen in de afbeelding. Ongeveer een kwart van de mensen op aarde heeft hier last van. De precieze werking van deze reflex is nog onbekend. De jongen in de afbeelding heeft voor de niesreflex het genotype Dd.

Is de jongen heterozygoot of homozygoot voor de niesreflex?

1. heterozygoot
2. homozygoot

De jongen in de afbeelding van de vorige slide heeft voor de niesreflex het genotype Dd.
Welk allel is dominant?

1. het allel voor niezen bij in het fel licht kijken
2. het andere allel

Hebben de ouders van de jongen ook een niesreflex als ze in fel licht kijken?

1. Ja, zeker beide ouders
2. In elk geval een van de ouders
3. Nee, geen van beide ouders

Rollen van je tong is afhankelijk van de aanwezigheid van een dominant gen (T).
Wat is het genotype van iemand die zijn/haar tong niet kan rollen?

Een los oorlel is dominant. Noteer het genotype van beide ouders.

Moeder:
Vader:

Zijn deze gezinsleden homozygoot of heterozygoot, dominant of recessief? En welk fenotype hebben ze?

Fruitvliegjes komen voor met korte vleugels en normale vleugels. 

Men ontdekt een fruitvliegje dat normale vleugels heeft. 

Dat fruitvliegje is heterozygoot. Er zijn ook fruitvliegjes met korte vleugels.

Wat is het genotype van de verschillende fruitvliegjes uit de tekst?

korte vleugels

normale 

vleugels

(uit de tekst

hierboven).

extra

vraag

Bb

BB

bb

Er is ook een fruitvliegje met het genotype BB.

Welk fruitvliegje kan dat zijn?

Welk fenotype is dominant, als een zwarte cavia heterozygoot is?

Duncan Laurence heeft op 18 mei 2019 het songfestival gewonnen. Hij heeft 'loep-zuiver' gezongen.  

Sleep het vinkje bij elke vraag naar de juiste plek. 

Als zingen een erfelijke eigenschap is die te vinden is op één speciale plek, hoe noem je die plek  dan?

Stel dat men heeft ontdekt dat Duncan heterozygoot is voor de eigenschap:  'zuiver zingen'. Dan is zijn genotype: 

Stel dat Duncan nakomelingen krijgt samen met iemand die 'NIET zuiver zingt'.  Van de nakomelingen zingt dan:

Heterozygoot: Zingt Duncan dan voor 50 % zuiver en voor 50 % Niet-zuiver?

oef 22

Chromosoom

DNA

Gen

BB

Bb

bb

Ja

Nee

50 % zuiver

50 % niet-zuiver

25 % zuiver

75 % niet-zuiver

75 % zuiver

25 % niet-zuiver

100 % zuiver

Lees de tekst bij de afbeelding hiernaast.

Wie van de vier jongeren is heterozygoot voor de haarkleur?

Lees de tekst bij de afbeelding hiernaast.

Wie van de vier jongeren is homozygoot voor een huidtype zonder sproeten?

Lees de tekst bij de afbeelding hiernaast.

Leid uit het fenotype van Philip af of de allelen voor donker haar en een huidtype met sproeten dominant of recessief zijn.

1. Donker: dominant, sproeten: dominant
2. Donker: recessief, sproeten: recessief
3. Donker: dominant, sproeten: recessief
4. Donker: recessief, sproeten: dominant

Lees de tekst bij de afbeelding hiernaast.

Welke naam hoort bij de foto?
Foto 2: ...
Foto 3: ...
Foto 4: ...

In de afbeelding hierboven zie je 4 verschillende personen, waarvan de lichaamscellen schematisch zijn weergegeven. Vier genen die op de chromosomen liggen zijn bij deze personen aangegeven. Gebruik deze afbeelding voor slide 13 t/m 16.

Wie is/zijn heterozygoot voor de eigenschap vaste oorlel?
Joost/Isa/Reduan/Maaike

Het gen voor een vaste oorlel is dominant over dat voor een losse oorlel.
Welke oorlel heeft Maaike?

Kan je met de informatie die je nu hebt zeggen of het gen voor blond haar dominant of recessief is? Leg uit.

De vader van Isa heeft blond haar. Is de vader van Isa homozygoot of heterozygoot voor zijn haarkleur?