Les 1A 1e uur Signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Nederlands: signaalwoorden

klas: 1A

Lesdoel

Aan het eind van de les weet ik wat signaalwoorden zijn en kan ik deze vinden in een tekst of zin. 

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden

• Signaalwoorden geven het verband aan tussen... 

  zinsdelen, zinnen en alinea’s

• Zulks noem je ook wel een 'tekstverband' 

Tekstverbanden

• doel-middelverband

• oorzakelijk verband

• redengevend verband

• samenvattend verband

• vergelijkend verband

• doel-middelverband

Geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.

signaalwoorden:

aan de hand van;  door middel van;  met behulp van;  

om te;  opdat;  zodat

De wensen zijn door middel van een vragenlijst bekend geworden

wensen = doel

vragenlijst = middel

"Kom, laat ons wat vlugger lopen, opdat zij ons niet kunnen inhalen!"

Puk belde naar huis om te zeggen dat ze bleven theedrinken.

• oorzakelijk verband

Laat zien waardoor iets gebeurt (waarop je niet altijd invloed hebt).

signaalwoorden:

als gevolg van, daardoor, dankzij, dat komt door, doordat, dus, het gevolg is, vanwege, waardoor, zodat

Het water is daar te ondiep, zodat de schepen daar acht kilometer van de kust moeten blijven.

Ikaros vloog te dicht bij de zon, waardoor de was van zijn vleugels smolt en hij in zee stortte.

• redengevend verband

geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

signaalwoorden:

daarom, dankzij, de reden hiervoor is, dus, immers, namelijk, omdat, want

Het kan fout gaan en daarom moeten we het voorkomen.

Ik ben naar school gelopen, want ik had een lekke band.

Ik wil hem helpen, en de reden hiervoor is simpel: ik heb vroeger namelijk hetzelfde meegemaakt. 

• samenvattend verband

hierbij geeft de auteur een verkorte weergave van eerdere informatie in de tekst.

signaalwoorden:

al met al, kortom, met andere woorden, samengevat

Al met al, ben ik er toch mooi mee weggekomen.

Hij liet Lientje expres omlopen,

was altijd de poes aan het treiteren, vrat altijd alles op zonder aan te bieden. Kortom, het was een ongelofelijke schooier.

• vergelijkend verband

laat een overeenkomst of een verschil zien.

signaalwoorden:

evenals, in vergelijking met, (even / net (zo) ... als, zoals 

Ook de vergrotende trap: 

meer / groter / beter enz. dan

Hij is zo'n lieve ziel, evenals zijn moeder.

In vergelijking met Luxemburg is Nederland groot.

Sjaak is net zo breed als z'n tweelingbroer.

Nederland is kleiner dan Duitsland.

Tijdsverloop

Eerst, voordat

Tijdens, tegelijkertijd, (ter)wijl

Nadat, daarna, vervolgens Uiteindelijk, ten slotte

Wanneer, vroeger, toen.

Opsomming

En, ook, verder, bovendien

ten eerste, ten tweede, ten derde (enz.)

Allereerst, eerst, om te beginnen

Niet alleen ... + maar ook ... (combinatie)

Als laatste, ten slotte, tot slot

Tegenstelling

maar, echter, toch

hoewel, ondanks, weliswaar

integendeel, daarentegen

enerzijds, anderzijds

desalniettemin, desondanks

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Voorbeeld/ toelichting

Een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, in (voor) het geval dat

Verklaring / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers,

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat

Dan gaan we nu nakijken!

- Ik zet de antwoorden op het bord

- corrigeer je antwoorden

- tel hoeveel je er goed had

Hoeveel had je er goed?

De docent roept een aantal aantallen

Steek je vinger op bij aantal dat jij goed had