4H 5.5 dl2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.5 Gaswisseling, opname en transport

5.5 Leerdoelen dl2

15. Je beschrijft hoe planten water en voedingszouten in plantenwortels opnemen en transporteren.

16. Je vergelijkt de transportroute van planten voor water en mineralen met de sapstromen voor organische stoffen.

Transport

Transport van water gaat in de plant omhoog door 3 krachten:

- Verdamping in de bladeren

- Worteldruk

- Capillaire werking: door de 

nauwe vaten gaat het water 

als een 'draad' omhoog via 

adhesie/cohesie

Worteldruk

Mineralen worden actief opgenomen = hoge osmotische waarde, die water uit bodem trekt.

Verdamping

verdamping via huidmondjes zorgt voor zuigkracht

Houtvaten

Vervoeren water en mineralen 
 van wortel naar blad 

Water omhoog getransporteerd door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

Bastvaten

Vervoeren water en organische stoffen (suikers) van blad naar de rest van de plant. 

Richting van transport bepaald door waterdruk/osmose. 

Transport Bastvaten

Stroming in de bastvaten gaat

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Stroming in de houtvaten gaat altijd

1. omhoog
2. omlaag
3. in beiden richtingen

Door welke 3 krachten wordt water in een plant omhoog getransporteerd?

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel is hoger dan in de bodem. Dit is een voorbeeld van:

1. diffusie
2. osmose
3. actief transport
4. passief transport

In de bastvaten is de richting van de sapstroom afhankelijk van de plaats waar de suikers nodig zijn. Noem een situatie waarbij de sapstroom omhoog gaat en een waarbij deze omlaag gaat.