5.3 Caesar, Augustus en de keizers

Rome, eeuwig imperium

5.2 Wie steunt krijgt, heeft macht

5.3 Caesar, Augustus en de keizers

5.4 Van keizer tot cliënt 

5.5 Van splintergroep naar staatsgodsdienst

Weekoverzicht

Algemene informatie 

Planning 

Huiswerk controle, aanwezigheid en materiaal controle 

Weekoverzicht 

Planning 

Leerdoelen

Uitleg S8.1

Aan de slag

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Caesar, generaal of dictator?

Romeins leger was leger was verdeeld in legioenen

Top tijd had het Romeinse rijk 34 legioenen. 

6000 manschappen per legioen bestond uit:

• Calvarie
• lichte infantristen
• zware infantristen
• hulptroepen uit overwonnen gebieden

Bovenaan een legioen stond een generaal (soms waren dit ook consuls)

Caesar, generaal of dictator?

Generaals probeerde de macht naar zich toe te trekken 

Burgeroorlogen waarin generaals tegen elkaar vochten

Een oorlog tussen twee groepen in één land

Pompeius en Caesar 

Populair onder de bevolking en hadden veel gebied 

Caesar, generaal of dictator 

Overwinning op Gallië in 52 v.Chr.

Hij ging terug naar Rome om zich verkiesbaar te stellen

Er moest veel veranderen in de republiek

Senaat moest minder macht hebben

Rubicon, rivier in Noord-Italië 

Bij oversteken kon hij niet meer terug

Alea iacta est (De teerling is geworpen)

Caesar, generaal of dictator 

Senaat hoorde van deze actie en stuurde Pompeius 

Hij moest Caesar tegenhouden 

Julius Caesar won de strijd tegen Pompeius

Caesar werd door de senaat uitgeroepen tot dictator

Wat was een dictator in de Romeinse Republiek?

1. Een alleenheerser, die vijf jaar lang alleen de macht had.
2. Een strenge leider.
3. Een dictator kreeg zes maanden lang veel macht om de orde te herstellen.
4. Een leider die veel oorlog voerde.

Caesar, generaal of dictator?

Opdracht om orde in de republiek te scheppen

Julius Caesar deed het zo goed dat hij tot dictator voor het leven werd benoemd 

Positief onder het volk: organiseren van gladiatorengevechten

Niet iedere senator was het hiermee eens

Caesar, generaal of dictator?

Opdracht om orde in de republiek te scheppen

Julius Caesar deed het zo goed dat hij tot dictator voor het leven werd benoemd 

Niet iedere senator was het hiermee eens

44 v.Chr. werd Julius Caesar vermoord door de senaat

Na zijn dood brak de strijd los tussen de generaals over wie hem ging opvolgen

Weer een burgeroorlog

Caesar, generaal of dictator 

Kort samengevat

Julius Caesar was erg populair onder de bevolking omdat:

1. Militaire successen > voornamelijk Gallië. Dit bracht Rome enorme rijkdommen
2. Hervormingen en wetten > Caesar voerde verschillende hervormingen door die het leven van de gewone Romeinen verbeterden
3. Publieke evenementen en giften > Caesar organiseerde grootschalige publieke evenementen, zoals gladiatorenspelen

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Aan de slag...

5.3 Caesar, Augustus en de keizers(SW)

Havo: 1 - 2 - 3 - 4

Vwo: 1 - 2 - 3

Klaar? (HW)

Vul je leerdoelenblad aan tot waar dit kan

leer de woordjes die deze les zijn behandeld

Invulsamenvatting 5.7 opdracht 5

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

Rome, eeuwig imperium

5.2 Wie steunt krijgt, heeft macht

5.3 Caesar, Augustus en de keizers

5.4 Van keizer tot cliënt 

5.5 Van splintergroep naar staatsgodsdienst

Weekoverzicht

Algemene informatie 

Nabespreken opdracht 3a + 3b

Planning 

Huiswerk controle, aanwezigheid en materiaal controle 

Weekoverzicht 

Planning 

Leerdoelen

Uitleg S8.1

Aan de slag

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Augustus overwint 

Volgens testament was de macht al vergeven

Achterneef Gaius Octavianus 

Julius Caesar had geen rechtmatige zoon gekregen

Wel met Cleopatra, Ptolemaeus  XV

Generaals hadden het gemunt op haar tijdens de 2e burgeroorlog

Geen rechtmatige opvolger dan werd een zoon geadopteerd 

Soldaten stonden al achter Octavianus 

Hij schakelde na enkele jaren de gevluchte Senatoren en Ptolemaeus XV uit

Augustus overwint 

Octavianus bleef de enige machthebber in het rijk

Senaat was hier niet blij mee

Angst voor een nieuwe dictator

Octavianus liet zich elk jaar opnieuw kiezen door het volk

Armen, rijken en natuurlijk zijn leger

Hij wilde niet afhankelijk blijven van de herkiezingen

Augustus overwint 

Octavianus legde zijn functie neer om zo de republiek te helpen

Senaat zag dit niet zitten en gaven hem de titel Augustus 

Verhevene > hij bracht vrede in het rijk

Volksvergadering en senaat in de naam bestaan

In de praktijk had hij alle macht in handen

Hij wordt gezien als de eerste keizer van het Romeinse Rijk 

Keizer is afgeleid van Caesar 

Augustus overwint 

Rome groeide tot wel een miljoen inwoners

Veel armoede in Rome, men kreeg gratis graan

Ook zorgde hij voor vermaak door gladiatorengevechten 

Augustus overwint 

Rome groeide tot wel een miljoen inwoners

Veel armoede in Rome, men kreeg gratis graan

Ook zorgde hij voor vermaak door gladiatorengevechten 

Veel verschillende provincies zorgde ervoor dat het graan naar Rome kwam

Egypte, Noord-Afrika, Sicilië

Zij zorgde ervoor dat Rome werd herbouw

'Rome, een stad van stenen, veranderde in een stad van marmer'. 

www.tijdvoorgeschiedenis.nl

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Aan de slag...

5.3 Caesar, Augustus en de keizers(SW)

Havo: 5 - 6 - 7 - 8

Vwo: 4 - 5 - 6

Klaar? (HW)

Vul je leerdoelenblad aan tot waar dit kan

leer de woordjes die deze les zijn behandeld

Invulsamenvatting 5.7 opdracht 6

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

Rome, eeuwig imperium

5.2 Wie steunt krijgt, heeft macht

5.3 Caesar, Augustus en de keizers

5.4 Van keizer tot cliënt 

5.5 Van splintergroep naar staatsgodsdienst

Weekoverzicht

Algemene informatie 

Nabespreken opdracht 4a - 4b - 5a - 5b

Planning 

Huiswerk controle, aanwezigheid en materiaal controle 

Weekoverzicht 

Planning 

Leerdoelen

Uitleg S8.1

Aan de slag

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

Augustus stierf in 14 n.Chr. 

Romeinse Rijk was stabiel en goed bestuurbaar

Eerste twee eeuwen van de keizertijd 

Pax Romana

Periode van rust en welvaart

Geen oorlogen en groeiende handel

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

Noordelijke grens werd gedeeld met de Germaanse stammen

Welvaart had een aantrekkingskracht

Voornamelijk door de Germanen

Dit was niet één volk, maar bestond uit meerdere 

stammen

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

Noordelijke grens wordt de Limes genoemd (57 v.Chr.-400 n.Chr.)

Langs de Rijn en Donau

De grens bestond uit natuurlijke grenzen

Waar dit niet was stonden forten

Keizer Hadrianus bouwde in 122 n.Chr. een muur 

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

Het Romeinse Rijk was zo groot dat het onbestuurbaar werd 

Veel Romeinse generaals aarzen op de troon

50 jaar tijd waren er 60 keizers

Diocletianus deelde het rijk in 4e 

Nieuwe bestuursvorm Tetrarchie 

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

Totdat Constantijn als keizer andere keizers ging aanvallen

Hij zorgde ervoor dat Rome weer werd herenigd tot één rijk

Hoofdstad: Constantinopel 

Na de dood van Constantijn wilde zijn beide 

zonen regeren

Splitsing van het Romeinse rijk 

395 n.Chr. 

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

West-Romeinse rijk had last van invallende Germanen

410 n.Chr. vielen de Goten (Germaanse stam) Rome aan en plunderde dit

Een woest steppevolk komt op en jaagt veel 

Germaanse stammen het Romeinse rijk in.

Hunnen met Atilla de Hun

Germaanse stammen nemen delen van het 

Romeinse rijk in.

476 n.Chr. kwam de Grote Volksverhuizing 

Van vrede naar einde van het Romeinse Rijk

In 476 n.Chr. neemt de Germaanse koning Odoaker de plaats in van de keizer

Het West-Romeinse Rijk is gevallen.

Het Oost-Romeinse rijk met de hoofdstad van

Constantinopel is tot 1453 blijven bestaan 

Onder de naam: Het Byzantijnse rijk

Overgenomen door de Turken

Constantinopel is Istanbul geworden. 

Leerdoelen

H8: Ik kan een beeld vormen van machtige personen in het Romeinse Rijk.

S8.1: Ik kan 3 argumenten geven waarom Julius Caesar populair was onder het volk.

S8.2: Ik kan uitleggen waarom Octavianus ook wel keizer Augustus werd genoemd.

S8.3: Ik kan uitleggen hoe het West Romeinse Rijk ontstond en waarom en hoe het gevallen is.

Aan de slag...

5.3 Caesar, Augustus en de keizers(SW)

Havo: 9 - 10 - 11

Vwo: 7 - 8 - 9

Ben je klaar dan lever het in op TvG

Klaar? (HW)

Vul je leerdoelenblad aan tot waar dit kan

leer de woordjes die deze les zijn behandeld

Invulsamenvatting 5.7 opdracht 7

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent