Basisstof 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Welkom bij biologie!

Welkom bij biologie!

Planning

Welkom

herhalen

Leerdoelen

Thema 5 basisstof 3 Het oor

Aan de slag! 

Afsluiting

Zet in de juiste volgorde. Dit
geld voor een "normale" waarneming.

prikkel ( van buiten)

zintuig

impuls

zenuw

hersenen

waarneming

Zenuwen kan ook opgesplits worden in zintuigen en ruggenmerg.

De bouw van de huid van alle zoogdieren is ongeveer hetzelfde. Er zijn wel verschillen. Zoogdieren hebben bijvoorbeeld weinig of veel haren op de huid, of minder zweet klieren. Mensen, honden en varkens zijn zoogdieren. Leg uit dat honden minder goed tegen de warmte kunnen dan mensen.

Varkens rollen graag in de modder als het warm is.
Leg uit hoe dit helpt om af te koelen.

Huid

Spier

Vet onder de huid

Een vrouw heeft een hennatatoeage. Deze kleurstof verdwijnt na enkele weken. Wordt deze kleurstof ingebracht in de opperhuid of in de lederhuid? Leg je antwoord uit.

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kun je de delen van het oor benoemen met hun functie

- kun je de delen van het oog benoemen met hun functie

buitenkant oor

in de oren liggen de gehoorzintuigen.

met je gehoorzintuigen kan je geluid waarnemen. 

geluid bestaat uit trillingen in de lucht. 

De oorschelp vangt deze trillingen op en brengt ze naar je gehoorgang.

vervolg route

Via de gehoorgang komen de trillingen bij het trommelvlies. Het trommelvlies trilt mee met het geluid.

Om het trommelvlies soepel te houden maakt je oor via de oorsmeerkliertjes oorsmeer. Je kan dit schoonmaken met wattenstaafjes DOE DIT NOOIT MET IETS SCHERP!

Achter het trommelvlies zit de trommelholte waarin de gehoorbeentjes zitten. Omdat het trommelvlies gaat trillen worden deze aan de gehoorbeentjes gegeven die het weer doorgeeft aan het slakkenhuis. 

In het slakkenhuis zitten de gehoordzintuigen en worden de trillingen (prikkel) omgezet in impulsen. Via de gehoorzenuw gaan ze naar de hersenen.

buis van eustachius

de buis van eustachius verbindt de trommelholte met de keelholte. 

de wanden van de buis liggen meestal tegen elkaar aan gedrukt zodat deze buis dicht is. 

als je slikt of gaapt gaan deze open er kan dan lucht van de trommelholte naar de keelholte maar ook andersom.

de luchtdruk wordt wordt aan beide kanten van het gehoorgang en trommelholte gelijk.

Is dit niet gelijk kan het trommelvlies niet trillen

buitenkant oog

Wenkbrouwen zorgt ervoor dat er geen vocht of zweet in je ogen komt en Wimpers beschermen tegen fel licht en vuil.

het harde oogvlies is het witte gedeelte van het oog. Het gekleurde deel noemen we het iris. Het zwarte puntje in het oog is de pupil. De pupil is de opening van de iris. 

over de iris en de pupil ligt het hoornvlies dit is doorzichtig.

Onder de huid bij de ogen liggen traanklieren. In de traanklieren wordt traanvocht gemaakt die de oogleden verschreiden over het oog. Dit voorkomt dat je ogen uitdrogen. Ook spoelt traanvocht kleine stofdeeltjes weg. Traanvocht wordt via de neusholte afgevoerd. 

binnenkant oog

Aan het harde oogvlies zitten oogspieren. De oogspieren draaien de ogen in de richting waarin je kijkt. 

In de afbeelding zie je een doorsnede van een oog. De oogbol is voor het grootste deel gevuld met een soort gelei: het glasachtige lichaam.

Achter de iris en de pupil zit de lens. De lens zorgt ervoor dat je scherp kunt zien. 

3 lagen oog

het oog bestaat uit 3 lagen. 

De buitenste laag van het oog is het harde oogvlies.

De middelste laag is het vaatvlies. Deze laag bestaat vooral uit bloedvaten.

De binnenste laag is het netvlies. In het netvlies liggen de zintuigcellen. De zintuigen zetten prikkels om in impulsen en de oogzenuw vervoerd deze naar de hersenen. 

Recht tegenover de pupil ligt in het netvlies de gele vlek. De zintuigcellen op de gele vlek kan je het scherps zien. Op de blinde vlek liggen geen zintuigcellen. 

werking ogen

Lichtstralen komen via je oog binnen door de lens. De lens zorgt ervoor dat de lichtstralen precies op de gele vlek vallen van het netvlies. Je ziet dan scherp. De lens keert wel het beeld om maar de hersenen zetten deze weer recht. 

Bij sommige mensen werkt de lens niet goed. Je ziet dan niet scherp. 

Ben je bijziend dan kan je alleen dichtbij scherp zien. Een holle lens (bril) kan hierbij helpen (- sterkte)

Ben je verziend kan je alleen in de verte scherp zien. Een bolle lens (bril) kan hierbij helpen.  (+ sterkte)

Aan de slag!

Oog: 2, 3, 5, 7, 8

- Wat: Maak de opdrachten   en onderdelen van het oor. 

- Hoe: Individueel of samen

- Hulp: Het tekstboek, BVJ

- Tijd: 15 minuten

- Uitkomst: Opdrachten af

- Klaar?: Maak de samenhang en ga wat voor jezelf doen

https://biologiepagina.nl/Brugklasnieuw/Bewegen/Oefenenskelet/oefenenskelet.htm 

Zet het onderdeel van je oor bij het juiste nummer:

3

4

10

2

7

11

oorschelp

trommelvlies

slakkenhuis

gehoorbeentjes

gehoorzenuw

gehoorgang

Bij slikken of gapen gaat de buis van Eustachius

1. dicht
2. open
3. weet ik niet

Hierdoor wordt de luchtdruk aan beide zijden van het trommelvlies

1. gelijk
2. verschillend
3. weet ik niet

Waardoor kun je minder goed horen als de oorsmeerkliertjes te veel oorsmeer produceren?

Ziekmakende bacteriën kunnen een ontsteking veroorzaken in je lichaam. Leg uit dat een gaatje in het trommelvlies ontsteking in de trommelholte kan veroorzaken.

Leg uit dat een keelontsteking een ontsteking in de trommelholte tot gevolg kan hebben.

Als je verkouden bent, kan je neus helemaal dicht zitten. Leg uit dat de trommelholte kan gaan ontsteken als je dan met kracht je neus snuit.

Beschermt het oog tegen vuil en te fel licht

Beschermt het oog tegen uitdroging

Verspreidt traanvocht over het oog

Zorgt ervoor dat zweet langs het oog loopt

Produceert traanvocht

Ooglid

Traanklier

Traanvocht

Wenkbrauw

Wimper

De blinde vlek heeft zintuigcellen

1. Waar
2. Niet waar
3. weet ik niet

Met zintuigcellen in de gele vlek kun je het minst zien

1. Waar
2. Niet waar
3. Weet ik niet

Harde oogvlies

Netvlies

Vaatvlies

Levert benodigde stoffen aan het oog via bloed

De zintuigcellen in dit vlies zetten lichtprikkels om in berichten 

Licht gaat als eerste hierdoor het oog in

Het OOG: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

gele vlek

oogzenuw

lens

Als je van dichtbij goed kunt zien maar veraf niet dan ben je...

1. verziend
2. bijziend

Oudere mensen die niet goed kunnen lezen zijn.......

1. Bijziend
2. Nachtblind
3. Kleurenblind
4. Verziend

Waarom zie je niets met je blinde vlek?

Tot volgende week!