5.3 De japanse bezetting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.3 De Japanse bezetting

Wat is nationalisme?

1. Dat zijn de inwoners van Nederlands-Indië in de 19e eeuw
2. Mensen die de baas willen zijn over een kolonie
3. Mensen die goed zijn opgeleid
4. Mensen die willen dat buitenlandse bestuurders weggaan

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.
   
2. Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.
   
3. Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.
   

Tijdlijn

1. 1937 - Japan valt China binnen 
2. 1941 - Japan valt Pearl Harbor aan
3. 1941 - Nederland verklaart Japan de oorlog
4. 1942 - Na de verloren slag in de Javazee capituleert Nederland

Waarom wil Japan Nederlands-Indië veroveren?

Hoe lost Japan de aanwezigheid op van Amerika?

1. Japan besloot de diplomatische route te nemen.
2. Japan voerde een verassingsaanval uit op de Amerikaanse basis.
3. Japan besloot om alleen Aziatische landen aan te vallen.
4. Er gebeurde niks.

Japanse bezetting

• Na het bombardement op Pearl Harbor ging Japan grote delen van Azië innemen. Zij hadden de olie nodig uit Nederlands-Indië
• Zij waren van 1942 tot 1945 de baas in Indonesië

Slag bij de Javazee

De 5 kruisers en 9 torpedobootjagers van de geallieerden maakten in de namiddag van 27 februari 1942 contact met de Japanse invasievloot. Het was het begin van een 7 uur durende zeeslag. De overmacht van de Japanse marine werd enigszins teniet gedaan door het gebrek aan ervaring van commandant Takagi. Maar liefst 153 torpedo’s werden afgevuurd, waarvan slechts enkele doel troffen.

De nederlaag in de Javazee heeft een heroïsch randje door het besluit van schout-bij-nacht Doorman om aan boord van zijn brandende en zinkende vlaggenschip te blijven en er mee ten onder te gaan. Hier zijn tegenwoordig wel vraagtekens bijgezet.

Doel van de bezetting

•  Het doel van de Japanners was het creëren van een Groot Aziatisch Rijk onder leiding van Japan.
• Alles wat Nederlands was, werd verboden. Het Indonesisch werd de officiële taal en de Indonesiërs mochten deelnemen in het bestuur.
• Tegelijkertijd werd de Indonesische samenleving 'Japans' gemaakt, de zogenaamde Japanisering. De Japanse jaartelling werd ingevoerd, de Japanse vlag werd ingevoerd en het Japanse volkslied werd op scholen gezongen.

Japanse bezetting

• Japan beloofde een beter leven voor alle Aziaten. Veel Indonesische nationalisten waren blij met de komst van Japan.
• Soekarno ging samenwerken met Japan en hoopte dat Indonesië vrij zou worden.

Kampen

• Alle Nederlanders in Nederlands-Indië werden opgesloten in kampen. Deze stonden bekend als Jappenkampen.
• Daar werden ze zeer slecht behandeld.
• Krijgsgevangen moeten bouwen aan spoorwegen.
• Terugkomend Thema: Vernederen van voormalige kolonisator.

Wat was de reden dat veel Indonesiërs de Japanner zagen als bevrijders?

1. De Japanners betaalden voor hun grondstoffen
2. De Japanners gaven hun weer vrijheid
3. De Japanners waren al lang hun bondgenoten
4. De Japanners versloegen de koloniale overheerser

Waarom ligt er veel nadruk op het vernederen van de voormalige kolonisator?

Geen vrijheid

• De Indonesiërs kregen niet de vrijheid waar ze op hoopten.
  
• De Japanners waren de baas, zoals de Nederlanders daarvoor de baas waren.

Onrust

De houding van de Indonesiërs ten opzichte van de Japanners werd tijdens de bezetting minder positief. De Japanners hielden het voedsel en de grondstoffen grotendeels voor zich zelf. Voor de plaatselijke bevolking bleef nauwelijks eten over. Op Java stierven honderdduizenden mensen door honger en ziekten. Ook dwong Japan honderdduizenden jonge Indonesiërs om te werken aan de aanleg van wegen, vliegvelden en spoorlijnen, zoals de Birmaspoorweg. Deze jonge dwangarbeiders, 'romusha's', werden van Java naar andere landen gebracht die ook door Japan waren bezet. Uiteindelijk keerde slechts een kwart van de romusha's terug naar Indonesië.

Japan verliest

• Eind 1944 werd het de Japanners duidelijk dat ze de oorlog zouden verliezen. Ze gaven toen meer vrijheid aan de nationalisten. 
• Na de atoombommen gaven de Japanners zich over.

Chaos

• Na de capitulatie van Japan was er even niemand de baas in Indonesië. Soekarno roep daarom in 1945 de Republiek Indonesië uit. 
• Nederland accepteerde dit niet: ze wilden zelf de baas blijven. 
• Ze probeerden te onderhandelen, maar dat mislukte. 

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.
   
2. Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.
   
3. Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.
   

Leg uit in een kernzin waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren?

Noem een voorbeeld van Japanisering.

Welke uitspraak over de nationalisten is juist?

Zij wilden het Engels als taal gebruiken

Zij wilden hun land zelf besturen

Zij streden tegen Soekarno en zijn aanhangers

Zij noemden hun land Nederlands-Indië

Hoe behandelde de Japanners de romusha's en de Nederlanders?

Opgaven

TvG 5.3

1a-1c

4a-4c

6a-6b

7a-7c

10

Tijd: 15 minuten