5.3 De Japanse bezetting, 1942-1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië

5.3 De Japanse bezetting, 1942-1945

Lesprogramma

• Bespreken huiswerk
• Uitleg
• Huiswerk 5.3 maken / 13 in de oorlog kijken.

Vanaf ongeveer 1900 vonden veel Nederlanders dat Nederland niet alleen moest verdienen aan Indonesië. Nederland moest het land ook helpen met bijvoorbeeld onderwijs en ziekenzorg.

Onder welke naam staan deze plannen bekend?

1. batig slot
2. ethische politiek
3. kolonisatie

Na 1870 kreeg Nederland meer macht in Indonesië.

Met welk gevolg kreeg Nederland al snel te maken?

1. Er werd meer gevochten tussen Indonesiërs onderling.
2. Er werd minder vaak gevochten tussen Nederlanders en Indonesiërs.
3. Het verzet van de Indonesiërs tegen de Nederlanders nam toe.

Tussen 1900 en 1945 groeide het nationalisme in Indonesië.

Welke oorzaak voor de groei van het nationalisme is juist:

1. de invoering van de Ethische Politiek
2. de Nederlandse belofte van onafhankelijkheid
3. de toename van de Indonesische bevolking

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.

• Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.

• Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.

Teleurstelling bij Indonesische nationalisten

• De Volksraad heeft weinig invloed.

• Jongeren krijgen meestal niet de goede baan waarvoor ze zijn opgeleid.

• Uit alles blijkt: voorlopig nog geen onafhankelijkheid, het bevalt de Nederlands wel in Indië (Tempo Doeloe).

Gevolgen

• Radicalisering: geen samenwerking meer met de Nederlanders.

• (Gewapende) strijd voor onafhankelijkheid, bijvoorbeeld met een opstand.

• Partai Kommunis Indonesia (PKI).

• Partai Nasional Indonesia (PNI).

Reactie Nederland

• Partijen worden verboden: PKI (1927), PNI (1931)

• Leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta (PNI).

• Alleen gematigde groepen werden toegestaan.

De Japanse bezetting

• Strijd tussen Nederland en Japan duurde van januari-maart 1942 tot augustus 1945. 

• Veel Nederlanders worden gevangen gezet in de interneringskampen (Jappenkampen)

• Soekarno en Hatta (vrijgelaten) gaan samenwerken met de Japanners (in ruil voor onafhankelijkheid).

• De Japanners worden als helden onthaald, maar dat gevoel slaat om als blijkt Japan ook de Indonesische bevolking uitbuit (romusha's; jonge dwangarbeiders).

Het KNIL werd gemakkelijk verslagen en de ketenen van de Europese koloniale bezetters werden verbroken. 

Nederlands-Indië behoorde geografisch tot een groot Aziatisch Rijk en het land was rijk aan grondstoffen, landbouwproducten en metalen.

Jappenkampen

Interneringskampen in het door Japan bezette Nederlands-Indië

Leven in de Jappenkampen

• Kampen voor zowel krijgsgevangenen als burgers; mannen en vrouwen

• Lijfstraffen

• Honger (bubur atji: "stijfselpap")

• Dwangarbeid (bijvoorbeeld werken aan de beruchte Dodenspoorlijn: Birmaspoorlijn)

Leven in de Jappenkampen

• Slechte hygiëne en huisvesting
  

• Ziekte (dysentrie = zware diarree)

• Gedwongen prostitutie (Troostmeisjes)

• Ongeveer 25.000 Nederlanders zijn omgekomen in de Jappenkampen. Totaal zijn er 142.000 Nederlanders vastgezet. 

Honger

Slechte hygiëne en huisvesting

Capitulatie van Japan

15 augustus 1945

Let op: deze foto is van 2 september 1945 

(officiële ondertekening)

Soekarno roept de onafhankelijk van Indonesië uit!

17 augustus 1945

Waarom is dit mogelijk?

• Nederlanders zitten nog in de kampen.

• Geen Nederlands leger in de buurt.

• Japans leger moet toezicht houden op de orde, maar is verslagen.

• Pedoema’s (nationalistische jongeren) beheersen de straten.

Aan de slag!

• Hoofdstuk 5.3 opdracht 1, 2, 3, 4 en 5

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Je kunt uitleggen waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.

• Je kunt verschillende voorbeelden van Japanisering noemen.

• Je kunt uitleggen hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.

Leg uit waarom de Japanners Nederlands-Indië veroveren.

Noem verschillende voorbeelden van Japanisering.

Leg uit hoe de Japanners de romusha's en de Nederlanders behandelden.

Video

-

13 in de oorlog - Nederlands-Indië (2 delen)