Hst 1 Wat is criminaliteit?

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit

§1 - Wat is criminaliteit?

Planning

Les 1

• 1.1 Wat is crimineel gedrag?

Les 2

• 1.2 Soorten criminaliteit

De afgelopen jaren is de criminaliteit...

Toegenomen

Afgenomen

1.1 Wat is crimineel gedrag

Normen en waarden

• Waarden = principes of uitgangspunten die mensen belangrijk vinden.
• Normen = regels over hoe mensen zich ten opzichte van elkaar te horen gedragen.

... normen en waarden kun je onderverdelen in geschreven en ongeschreven regels

Aantekening voor het examen

Geef een voorbeeld van een waarde met een bijpassende norm.

Doe het zo:
Waarde =
Norm =

Regels - I

Ongeschreven regels:

normen voor goed gedragen die nergens op papier staan.

Aantekening voor het examen

Regels - II

Geschreven regels:

regels die in reglementen of wetten staan

Rechtsregels = staan in wetten.

Aantekening voor het examen

Geef een voorbeeld van een ongeschreven regel.

Geef een voorbeeld van een geschreven regel.

Wat is criminaliteit

• Criminaliteit = door de wet strafbaar gesteld gedrag.
• Als je een wet overtreedt, pleeg je een strafbaar feit, ook wel een delict genoemd
• Criminaliteit gaat dus over geschreven regels.

Aantekening voor het examen

Voorbeelden van wetboeken 

Delicten staan omschreven in wetboeken/wetten

1. Wetboek van Strafrecht: geweldsmisdrijven/fraude/witwassen/ belastingontduiking/diefstal
2. Wegenverkeerswet: (verkeersregels) 

•  Misdrijven: rijden onder invloed/ doorrijden na een ongeval/ joyriding
• Overtredingen: gevaarlijk rijgedrag/ door rood licht rijden/ zonder helm op brommer

3. Wet wapens en munitie (verbod op dragen van wapens)

4. Opiumwet:  (de wet over drugs) exploiteren van hennepkwekerij/ dealen van harddrugs

Aantekening voor het examen

Tijd- en plaatsgebonden criminaliteit

Criminaliteit is tijdsgebonden: het verschilt per periode/tijd wat als crimineel wordt beschouwd of niet.

Criminaliteit is plaatsgebonden: het verschilt per plek/plaats wat crimineel is of niet.

Aantekening voor het examen

1.2 Soorten criminaliteit

Overtreding	Misdrijf
Licht delict	Zwaar/ernstig delict
Geen strafblad	Wel strafblad
Maximaal 1 jaar hechtenis in het Huis van Bewaring	Maximaal Levenslange gevangenisstraf. na 25 jaar herbeoordeling. vrijheidsstraffen
Poging tot en medeplichtigheid zijn niet strafbaar	Poging tot en medeplichtigheid zijn wél strafbaar
Voorbeelden: wildplassen/ openbare dronkenschap/ burenoverlast	Voorbeelden: moord/ doodslag/ mishandeling/ verkrachting/ inbraak/ diefstal/ vernieling/ heling

Aantekening voor het examen

Een betere omschrijving voor criminaliteit is; alle misdrijven die in de wet staan omschreven. 

Zware criminaliteit: moord, mensenhandel, verkrachting of georganiseerde criminaliteit.: drugshandel, prostitutie en mensensmokkel 

Veel voorkomende criminaliteit: (minder ernstige misdrijven); diefstal, vernieling, zakkenrollen.

De veel voorkomende criminaliteit wordt vooral gepleegd door jongeren tussen de 16 en 23 jaar.

Wanneer dan crimineel?

Jongeren en criminaliteit

• Met name jongeren tussen 16-23 jaar plegen veelvoorkomende criminaliteit (diefstal, vandalisme)
  

• Tot 18 jaar lichte taakstraf (HALT= Het Alternatief
  

• 5% van de jongeren pleegt vaker iets strafbaars (recidivist), meestal steeds zwaardere misdrijven.
  

Jongeren en criminaliteit

Wat is het verschil tussen filmpje 1 en 2? 

0

0

Welk gedrag wordt beschouwd als een misdrijf?

1. Geen id kaart bij je hebben
2. In het donker fietsen zonder licht
3. Mobiel bellen achter het stuur
4. Een winkeldiefstal plegen

Een ander woord voor strafbaar feit noem je een

1. conflict
2. inzicht
3. delict
4. stoplicht

Iemand onterecht het etiket crimineel opplakken noem je:

1. belettering
2. etikettering
3. sanering
4. verering

opendata.cbs.nl

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag  2021 - I

Opdracht

Examenvraag

Antwoord

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn:

• Er is wel sprake van plaatsgebonden criminaliteit, want er zitten

verschillen in de leeftijd waarop alcohol mag worden gekocht tussen de

verschillende landen 1

• Er is wel sprake van tijdgebonden criminaliteit, want in Nederland en

Portugal was de minimumleeftijd om alcohol te mogen in 2014 en 2015

veranderd 

Opdracht

Examenvraag

In Engeland is het verboden te overlijden in het parlementshuis.

In Oklahoma is het tegen de regels om na 7 uur 's avonds met een ezel in bad te gaan. 

In Californië is het voor een dikke vrouw verboden om paard te rijden in korte broek.

In Australië is het verboden om een dier, waarvan je van plan bent om hem op te eten, een naam te geven.

Tibetaanse monniken mogen niet reïncarneren zonder toestemming van de regering. 

In Frankrijk breek je de wet wanneer je je varken Napoleon noemt.

In Israël kun je vervolgt worden wanneer je op zondag in je neus peutert.

In Texas is het verboden om meubels te maken wanneer je naakt bent.

In Pennsylvania is het verboden om buiten op een vriezer te slapen.

In Memphis mochten vrouwen alleen auto rijden wanneer een man zwaaiend met een vlag voor de auto uit rende, om voetgangers en andere weggebruikers te waarschuwen.

In San Francisco is het verboden om je auto droog te maken met een gebruikte onderbroek.

In Florida kun je naar de gevangenis wanneer je een ongehuwde vrouw bent en je gaat parachute springen op zondag.

In Washington is het tegen de regels om te doen alsof je rijke ouders hebt.

In Michigan is het verboden om een krokodil aan een brandweerpaal vast te binden.

Het is in China verboden een verdrinkend persoon te redden, omdat het tegen hun lot in gaat. 

In Engeland moet je postzegels altijd zo moet plakken dat de koningin rechtop staat? Het is strafbaar om de postzegel verkeerd op te plakken. In Engeland wordt dit gezien als gebrek aan respect en hoogverraad.

De inwoners van York was het toegestaan na zonsondergang en alleen binnen de stadsmuren een Schot neer te schieten met pijl en boog. Met uitzondering van de zondag.

In Londen was het alleen illegaal om je vrouw te slaan na 9 uur ’s avonds. 

Elke weggebruiker die in Pennsylvania ’s nachts over landweggetjes reed, moest elke afgelegde mijl een fakkel afsteken en 10 minuten wachten zodat het vee de tijd had om van de weg te gaan.

0

Huiswerk

Alle opdrachten, begrippen en samenvatting hst 1 af.