Les 1

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit

§1 - Wat is criminaliteit?

Planning

Les 1

• 1.1 Wat is crimineel gedrag?

Les 2

• 1.2 Soorten criminaliteit

De afgelopen jaren is de criminaliteit...

Toegenomen

Afgenomen

1.1 Wat is crimineel gedrag

Normen en waarden

• Waarden = principes of uitgangspunten die mensen belangrijk vinden.
• Normen = regels over hoe mensen zich ten opzichte van elkaar te horen gedragen.

... normen en waarden kun je onderverdelen in geschreven en ongeschreven regels

Aantekening voor het examen

Geef een voorbeeld van een waarde met een bijpassende norm.

Doe het zo:
Waarde =
Norm =

Regels - I

Ongeschreven regels:

normen voor goed gedragen die nergens op papier staan.

Aantekening voor het examen

Regels - II

Geschreven regels:

regels die in reglementen of wetten staan

Rechtsregels = staan in wetten.

Aantekening voor het examen

Geef een voorbeeld van een ongeschreven regel.

Geef een voorbeeld van een geschreven regel.

Wat is criminaliteit

• Criminaliteit = door de wet strafbaar gesteld gedrag.
• Als je een wet overtreedt, pleeg je een strafbaar feit, ook wel een delict genoemd
• Criminaliteit gaat dus over geschreven regels.

Aantekening voor het examen

Voorbeelden van wetboeken 

Delicten staan omschreven in wetboeken/wetten

1. Wetboek van Strafrecht: geweldsmisdrijven/fraude/witwassen/ belastingontduiking/diefstal
2. Wegenverkeerswet: (verkeersregels) 

•  Misdrijven: rijden onder invloed/ doorrijden na een ongeval/ joyriding
• Overtredingen: gevaarlijk rijgedrag/ door rood licht rijden/ zonder helm op brommer

3. Wet wapens en munitie (verbod op dragen van wapens)

4. Opiumwet:  (de wet over drugs) exploiteren van hennepkwekerij/ dealen van harddrugs

Aantekening voor het examen

Tijd- en plaatsgebonden criminaliteit

Criminaliteit is tijdsgebonden: het verschilt per periode/tijd wat als crimineel wordt beschouwd of niet.

Criminaliteit is plaatsgebonden: het verschilt per plek/plaats wat crimineel is of niet.

Aantekening voor het examen

Geef een voorbeeld van plaatsgebonden criminaliteit.

Geef een voorbeeld van tijdsgebonden criminaliteit.

1.2 Soorten criminaliteit

Wat is een vrijheidsstraf?

Overtreding	Misdrijf
Licht delict	Zwaar/ernstig delict
Geen strafblad	Wel strafblad
Maximaal 1 jaar hechtenis in het Huis van Bewaring	Maximaal Levenslange gevangenisstraf.
Poging tot en medeplichtigheid zijn niet strafbaar	Poging tot en medeplichtigheid zijn wél strafbaar
Voorbeelden: wildplassen/ openbare dronkenschap/ burenoverlast	Voorbeelden: moord/ doodslag/ mishandeling/ verkrachting/ inbraak/ diefstal/ vernieling/ heling

Aantekening voor het examen

opendata.cbs.nl

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag  2021 - I

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Je mag je device gebruiken

Je werkt zelfstandig.

Je werkt in stilte

Antwoord

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn:

• Er is wel sprake van plaatsgebonden criminaliteit, want er zitten

verschillen in de leeftijd waarop alcohol mag worden gekocht tussen de

verschillende landen 1

• Er is wel sprake van tijdgebonden criminaliteit, want in Nederland en

Portugal was de minimumleeftijd om alcohol te mogen in 2014 en 2015

veranderd 

Opdracht

Examenvraag