L12: Nepnieuws en urban legends

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

pag. 131

Herken je zulke titels?

“Waarom je vandaag nog moet stoppen met het drinken van cola. Dit geloof je niet!”

“Man zoekt zoon. Wat er toen gebeurde kon niemand voorspellen!”

“Wij gingen op onderzoek uit. Wat we toen ontdekten is schokkend.”

“10 manieren om miljoenen euro’s te verdienen met YouTube-video’s. Vooral nummer 8 mag je niet missen.”

• CLICKBAIT

Waarom maken mensen nepnieuws?

Waarom maken mensen nepnieuws?

1. Politiek ->  Door negatieve berichten over je tegenstander te verspreiden, kun je iemands mening beïnvloeden. 
2. Grap -> satire: een grap waarbij je de spot drijft met iets / iemand, vorm van (grappig) nepnieuws
3. Geld -> Er wordt veel geld verdiend met nepnieuws. Want hoe meer mensen erop klikken, hoe meer je verdient aan advertenties /reclame. 

Deel 1: Valse berichten in de media

• Wat hebben ze gemeenschappelijk?
  
• 1b: Het gaat telkens om voorbeelden van verzonnen verhalen, het publiek werd misleid: onware informatie werd als echt voorgesteld.

• Deze voorbeelden zijn al een tijdje oud.
  
• Zou dit vandaag nog kunnen?
• 4a(Ja, denk aan phishing, fraude in de media, vals verspreide berichten via sociale media, docufictie...)
• Ken je soortgelijke voorbeelden?

Deel 2: Nieuws en nepnieuws

pag. 134

Lees de tekst 'Nepnieuws' globaal

pag. 135-136

Wat voor soort tekst is dit?

1. persuasieve tekst
2. informatieve tekst
3. opiniërende tekst
4. narratieve tekst

Welke bedoeling heeft de schrijver met deze tekst? (tekstdoel)

1. opiniëren
2. amuseren
3. informeren
4. overtuigen

Wat is het hoofdonderwerp?

Lees de tekst.

Groep 1: Plaats de tussentitels (vraag 2a)

Groep 2: Wat is nepnieuws (definitie)

Groep 3: Geef 2 redenen waarom mensen nepnieuws maken.

Groep 4: Geef 2 gevaren van nepnieuws.

Groep 5: Wat betekent confirmation bias?

pag. 135-136

Groep 1: Plaats de tussentitels (vraag 2a)

• Waarom maken mensen nepnieuws?
• Waarom geloven we nepnieuws?
• Wat is het gevaar van nepnieuws?

Groep 3: Geef 2 redenen waarom mensen nepnieuws maken.

• Het artikel haalt geld verdienen en meningen beïnvloeden aan als redenen waarom mensen nepnieuws maken.

Groep 2: Wat is nepnieuws (definitie)

• Nepnieuws is een vorm van desinformatie waarbij misleidende, onjuiste informatie verspreid wordt om geld te verdienen of de publieke opinie te beïnvloeden.

Groep 4: Geef 2 gevaren van nepnieuws.

• Wanneer mensen onwaarheden als waarheden aannemen, is het erg moeilijk om een gefundeerde mening te vormen. 
• Ook kan nepnieuws voor onrust in de maatschappij zorgen door mensen tegen elkaar op te zetten. Dat doet men door in te spelen op emoties.

Groep 5: Wat betekent confirmation bias?

• Confirmation bias is de neiging die mensen hebben om meer aandacht en waarde te besteden aan informatie die onze eigen mening bevestigt.

Deel 3: urban legends

Fragment urban legends

1. Vind je het geloofwaardig?
2. Geef een kenmerk van een urban legend. (1C)

pag. 137

pag. 137

Ken je zelf nog urban legends?

Wat zou een goede definitie zijn voor urban legends?

Noteer dit.

Urban legends:

pag. 137

Voor het lezen

Interview professor over vertelcultuur

1. Welke dingen gaan aan bod komen.
2. Wat wil je nog te weten komen over urban legends?

Tijdens het lezen

1. Lees het artikel op pag. 138-140 globaal.
2. Plaats de tussentitels.

1. professor in broodjeaapverhalen
2. broodjeaapverhalen in reclame
3. het oudste broodjeaapverhaal
4. Het beste broodjeaapverhaal

Lees het artikel intensief

Groep 1:

7a: synoniemen urban legends

7b: verklaar de synoniemen

8: functies urban legends

Groep 2:

9a: Geef de kenmerken van een urban legend.

9b: Leg uit.

9c: Geef voorbeelden uit de tekst

Vraag 7a: synoniemen

• broodjeaapverhalen
• moderne sage
• stadsage

Vraag 7b: verklaar synoniemen

• Het zijn grappige, sensationele of griezelige verhalen die (grotendeels) verzonnen zijn, maar als waargebeurd worden doorverteld zonder dat er een concrete bron wordt verteld.

Vraag 7b: verklaar synoniemen

Vraag 8: functies

• waarschuwen
• amuseren door te griezelen
• verklaren
• reclame maken

Vraag 9: 5 ingrediënten / kenmerken

1.  Bevestiging van vooroordelen
2. inspelen op angst/horror
3. Onverwachte wending
4. Het zou waar kunnen zijn
5. Waarschuwing levensles

1. Bevestiging van vooroordelen

• Hell's angels, heksen, het feit dat sommige apps verslavend zijn,  domme toeristen, 

2. Inspelen op angsten/horror

• Een monster dat mensen opdraagt om zelfmoord te plegen.
  
• Een huis waar de geest van een overledene rondloopt.

3. Onverwachte wending

• Het einde van het verhaal is verrassend.
  
• Dit kan grappig zijn of juist heel angstaanjagend.

4. Het zou waar kunnen zijn

• De verhalen spelen zich af in een context die we kennen.
  
• Vaak worden ze ook gepresenteerd als 'In de krant stond...' of 'Ik ken iemand die...'
• De bron is altijd vaag.

5. Waarschuwing /levensles

• De verhalen verpakken een waarschuwing in de vorm van een sensationeel verhaal.

Maak oef. 10 (duo)

Welk verhaal vond je het boeiendst?

Noem 2 kenmerken van een urban legend. Leg uit. .../2