Thema 7 BS 1 Organismen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7 Ecologie

Basisstof 1 Organismen

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt beargumenteren wanneer je iets natuur noemt
• Je kunt biotische en abiotische factoren binnen een ecosysteem benoemen
• Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen benoemen.

Wat is natuur?

Dat is voor iedereen anders. 

Van Dale woordenboek: 

Natuur = dat wat de mens om zich heen ziet als niet door hem gewijzigd.

Zou je nieuwe natuur kunnen creëren?

Marker wadden

In 2016 is Natuurmonumenten gestart met de aanleg van een eilanden groep in het Markermeer om kwetsbare watervogels de ruimte te geven.

1. Zijn de Marker wadden 'natuur' volgens Van Dale?
2. Wat vind je zelf van de Marker wadden? Is het 'natuur'? Waarom wel/niet?

Ecologie

= Deel van de biologie dat onderzoek doet naar de relaties tussen organismen en hun milieu (omgeving).

Verschillende takken:

• Dierecologie
• Plantecologie
• Aquatische ecologie

Verschillende relaties tussen organismen en hun omgeving ...

Biotische en abiotische factoren

Alle omstandigheden die op een organisme invloed hebben = factoren

Biotische factoren 

= levende (en dode) factoren, zoals voedsel, soortgenoten en planten. 

Abiotische factoren 

= niet levende factoren, zoals het weer, 

de zon en aanwezigheid van water.

Biotisch

Abiotisch

Wind

CO2

Zuurstof

Water

Bodem

Roofvijanden

Soortgenoten

Schimmel

Bacterie

Voedsel

Temperatuur

Noem ten minste drie abiotische factoren die mogelijk verschillen tussen een bos en heidegebied.

Organisatieniveaus van de ecologie

Levensgemeenschap = alle populaties in een bepaald gebied

Ecosysteem = gebied wisselwerking tussen biotische en abiotische factoren

Biosfeer = wereld

Een levensgemeenschap is :

1. alle biotische factoren in een ecosysteem
2. alle a-biotische factoren in een ecosysteem

Wat is een voorbeeld van een levensgemeenschap?

1. Een kudde schapen.
2. Alle dieren in een bos.
3. Alle dieren en planten in een grasland.
4. Alle mieren uit een mierenkolonie.

Klein

Groot

Ecosysteem

Biosfeer

Levensgemeenschap

Individu

Populatie

Individu

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Verspreidings-gebied

Het verspreidingsgebied (areaal) is het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. Voorbeeld: verspreiding zandhagedis in Nederland.

Habitat = het leefgebied van een soort. De abiotische factoren bepalen of een gebied geschikt is als habitat.

Bodemdeeltjes

In zand kunnen de wortels makkelijker doordringen en wordt zuurstof beter vastgehouden

In klei houdt de bodem beter water vast.

Tolerantie

= vermogen van een organisme om schommelingen in een abiotische factor te verdragen. 

Tolerantie van verschillende soorten vissen voor zuurstofgebrek. Het krijgen van zuurstof is bij deze vissen de beperkende factor (zonder kunnen ze niet leven).

Het tolerantiegebied is het gebied tussen de minimum en maximum waarde van een abiotische factor waarbij een soort kan leven. 

Wat is ecologie?

1. Het deel van biologie dat de opbouw van organismen onderzoekt.
2. Het deel van biologie dat gaat over voortplanting.
3. Het deel van de biologie dat relaties tussen organismen en hun milieu onderzoekt.
4. Het deel van biologie dat gedrag onderzoekt

Wat is geen biotische factor die invloed heeft op de reiger?

1. De temperatuur van het water dat koud aanvoelt
2. De vissen die als voedsel dienen
3. De grassen het water schoonmaken
4. De bodemdiertjes die als voedsel voor de vissen dienen

Takjes om een nestje te bouwen zijn een

1. biotische factor
2. abiotische factor

Merels en mussen, die leven in hetzelfde bos, behoren tot dezelfde populatie.

1. juist
2. onjuist

Een weiland is een ...

1. Individu
2. Levensgemeenschap
3. Populatie
4. Ecosysteem

Welk niveau van ecologie zie je hier?

1. Ecosysteem
2. Levensgemeenschap
3. Populatie
4. Individu

Door klimaatverandering warmt de zee op. Voor sommige organismen wordt de temperatuur op een bepaalde plek onaangenaam. Wat verandert er voor vissen?

1. Het tolerantiegebied verschuift
2. Het verspreidingsgebied verschuift