seksueel overdraagbare aandoeningen (2)

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Boek

Nu PEDAGOGISCH WERK

Didactiek

Communicatie

en Organisatie

hoofdstuk 6.5

SOA (seksueel overdraagbare aandoeningen)

Boek:

Didactiek, communicatie, organisatie

Hoofdstuk 6.5

Blz. 216 

Blz. 234

Wat is een soa?

Soa is een afkorting van seksueel overdraagbare aandoening. Een ander woord hiervoor is geslachtsziekte. 

Het is meestal een virus of bacterie die in je lichaam komt of die je doorgeeft aan anderen door seks. 

Dat kan met de penis in of bij de vagina of anus zijn. Maar je kunt sommige soa’s ook doorgeven met je mond of vingers.

Je kunt door een soa erge klachten krijgen. Meteen of na een lange tijd. Sommige soa’s geven geen klachten. 

Van veel soa’s kun je genezen. Van sommige kun je niet genezen. Vaak zijn ze wel goed te behandelen.

Infecties die lijken op een soa

Sommige infecties lijken op een soa. 

Omdat je ze op of rond je vagina of penis hebt. 

Maar je kunt ze niet door seks doorgeven. 

Daarom is het geen soa. 

Wel kun je makkelijker een andere soa krijgen als je zo’n infectie hebt. 

Je vagina is dan kwetsbaarder.

Moet jij je laten testen? 

De kans op een soa is het grootst als je onveilige seks hebt gehad. 

Heb je klachten? 

Dan kan het zijn dat je een soa hebt. 

Behandel je de klachten niet? 

Dan kunnen ze erger worden en schade aanrichten aan je lichaam.

Heb je geen klachten? 

Ook dan kun je een soa hebben. Je moet dan wel seks hebben gehad met iemand die een soa heeft.

Je kunt een soa doorgeven aan iemand anders. 

Ook als je geen klachten hebt. Heb je onveilige seks gehad? Check of je een soa-test moet doen.

Wat is hiv?

• Hiv is een soa (seksueel overdraagbare aandoening)  
• De oorzaak van hiv is een virus
• Hiv komt in Nederland vooral voor bij mannen die seks hebben met mannen. 
• En bij mensen die uit een land komen waar hiv veel voorkomt, en hun partners.
• Hiv is goed te behandelen, maar nog niet te genezen
• Je kunt hiv voorkomen door veilige seks of door PrEP-pillen te slikken

Dokter Wieger van der Klok over HIV

Wat is Hiv? 

Hoe krijg je het en wat zijn de symptomen? 

Dokter Wieger  legt het uit in dit filmpje.

Wat doe je als je net gehoord hebt dat je hiv hebt? Welke partners waarschuw je? Kun je meteen behandelen? Huisarts Wieger vertelt je wat je moet weten. Wil je meer weten over hiv? Ga naar https://soaaids.nl/uitslaghivtest​

De uitslag: hiv-positief of hiv-negatief

Je krijgt de uitslag van de hiv-test meestal binnen 7 dagen. Bij een hiv-sneltest heb je de uitslag binnen 30 minuten. De uitslag kan hiv-positief zijn: je hebt hiv. De uitslag kan ook hiv-negatief zijn: hebt geen hiv. Heb je hiv? Dan bespreekt de arts of verpleegkundige de uitslag met je.

Je hebt geen hiv: hiv-negatief

Hiv-negatief betekent er is geen hiv-virus in je bloed is gevonden. Je hebt geen hiv. Dit weet je alleen zeker als je in de 3 maanden voor de test geen risico hebben gelopen. Het duurt namelijk 3 maanden voor de test helemaal betrouwbaar is. Liep je in die periode wel risico? Laat je dan opnieuw testen.

Je hebt wel hiv: hiv-positief

Hiv-positief betekent: het hiv-virus zit in je bloed. Je krijgt altijd een tweede hiv-test om zeker te weten dat je hiv hebt. Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk de behandeling met hiv-medicijnen begint. Zo kun je voorkomen dat je klachten krijgt. En dat je hiv doorgeeft aan anderen. Ook is het belangrijk dat je mensen waarschuwt met wie je seks had sinds de laatste keer dat je test negatief was (je had geen hiv). Zij kunnen zich dan laten testen en behandelen. Partners waarschuwen kan anoniem via https://partnerwaarschuwing.nl​.

Leven met hiv

Met een goede behandeling kun je goed leven met hiv. Je kunt ook kinderen krijgen als je dat wilt.

Je wordt behandeld in een hiv-behandelcentrum. Je wordt daar begeleid door een hiv-verpleegkundige of hiv-consulent. Die houdt jouw gezondheid goed in de gaten.

Meer weten over leven met hiv? Ga naar https://hivvereniging.nl​.

Zo kun je wel hiv krijgen

Je kunt hiv oplopen door:

Onveilige seks Hiv kun je oplopen als je onveilige seks hebt. 

Vooral als de penis in de vagina of kont gaat 

(vaginale en anale seks). 

Bij anale seks is de kans op hiv groter. 

Je kunt hiv ook oplopen door pijpen (als je sperma doorslikt). 

BloedcontactJe kunt ook hiv krijgen door contact met bloed. Bijvoorbeeld als je drugs spuit. Of door besmette naalden. 

Of in het buitenland door een tatoeage of bloedtransfusie.

Baby’s kunnen hiv krijgen door:

Borstvoeding van moeders met hiv zij kunnen het hiv-virus overdragen aan hun baby via moedermelk door borstvoeding. Dit komt in Nederland bijna nooit voor omdat alle zwangere vrouwen worden getest op hiv en meteen worden behandeld. 

In een aantal landen komt dit nog wel voor. 

Wat is hiv?

Waarvan kun je geen hiv krijgen?

Het hiv-virus zit bij mannen in sperma en voorvocht.
Bij vrouwen zit het hiv-virus in vocht van je vagina. 

Het zit ook in bloed. 

Je kunt geen hiv krijgen door:

Adem

Beker of glas delen

Eten en drinken

Handdoek delen

Handen schudden of vasthouden

Insecten (muggenbeet)

Niezen of hoesten

Huidcontact

Sauna's

Speeksel

Tongzoenen

Wc-brillen

Zwembaden

Wat doe je als je net gehoord hebt dat je hiv hebt? Welke partners waarschuw je? Kun je meteen behandelen? Huisarts Wieger vertelt je wat je moet weten. Wil je meer weten over hiv? Ga naar https://soaaids.nl/uitslaghivtest​

De uitslag: hiv-positief of hiv-negatief

Je krijgt de uitslag van de hiv-test meestal binnen 7 dagen. Bij een hiv-sneltest heb je de uitslag binnen 30 minuten. De uitslag kan hiv-positief zijn: je hebt hiv. De uitslag kan ook hiv-negatief zijn: hebt geen hiv. Heb je hiv? Dan bespreekt de arts of verpleegkundige de uitslag met je.

Je hebt geen hiv: hiv-negatief

Hiv-negatief betekent er is geen hiv-virus in je bloed is gevonden. Je hebt geen hiv. Dit weet je alleen zeker als je in de 3 maanden voor de test geen risico hebben gelopen. Het duurt namelijk 3 maanden voor de test helemaal betrouwbaar is. Liep je in die periode wel risico? Laat je dan opnieuw testen.

Je hebt wel hiv: hiv-positief

Hiv-positief betekent: het hiv-virus zit in je bloed. Je krijgt altijd een tweede hiv-test om zeker te weten dat je hiv hebt. Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk de behandeling met hiv-medicijnen begint. Zo kun je voorkomen dat je klachten krijgt. En dat je hiv doorgeeft aan anderen. Ook is het belangrijk dat je mensen waarschuwt met wie je seks had sinds de laatste keer dat je test negatief was (je had geen hiv). Zij kunnen zich dan laten testen en behandelen. Partners waarschuwen kan anoniem via https://partnerwaarschuwing.nl​.

Leven met hiv

Met een goede behandeling kun je goed leven met hiv. Je kunt ook kinderen krijgen als je dat wilt.

Je wordt behandeld in een hiv-behandelcentrum. Je wordt daar begeleid door een hiv-verpleegkundige of hiv-consulent. Die houdt jouw gezondheid goed in de gaten.

Meer weten over leven met hiv? Ga naar https://hivvereniging.nl​.

Wat is herpes?

• Herpes genitalis is een soa
• Herpes komt in Nederland veel voor. Meer dan de helft van de mensen is drager van dit virus.
• De oorzaak van herpes is een herpes-virus. 
• Dit virus blijft altijd in je lichaam. 
• Je hoeft herpes alleen te laten behandelen als je klachten hebt
• Met condooms heb je minder kans op herpes. 
• Maar ze beschermen niet 100%.

Dokter Jacqueline over herpes

Wat is herpes? Hoe krijg je het en wat zijn de symptomen? Moet je het behandelen en hoe gaat de behandeling? 

Dokter Jacqueline legt het uit in dit filmpje.

Hoe krijg je herpes?

Herpes loop je makkelijk op als je (onveilige) seks hebt. Bijvoorbeeld:

Als de penis in de vagina of kont gaat (vaginale en anale seks)

Je kunt het van penis, vagina of anus naar de mond verplaatsen en andersom

Je kunt het verplaatsen met je vingers. Je kunt het zo van je penis of vagina naar je anus brengen. Of andersom.

Daarom beschermen condooms niet 100% tegen herpes. Herpes op je mond heet een koortslip.

Herpes geeft niet altijd klachten. Hierdoor kun je het krijgen en doorgeven zonder dat je dat weet. Heb je klachten? Dan besmet je iemand wel makkelijker.

Het is dus belangrijk om veilige seks te hebben. 

Wat doet herpes met je lichaam?

Herpes is een virus. Het herpes-virus dringt je lichaam binnen via de huid en het slijmvlies van je mond, je penis of vagina of de anus. Herpes zorgt daar voor ontstekingen. 

Wat zijn de symptomen van herpes?

Meestal krijg je 1 week na de besmetting met herpes de eerste klachten. Zoals blaasjes die pijn doen rond, op of in de penis, de vagina of de anus. Of rond en in de mond. Soms heb je koorts en opgezette klieren. Zo’n herpes-aanval kan na de eerste keer nog terugkomen

Klachten:

Een branderig of pijnlijk of jeukend gevoel op, rond of in de vagina, penis, anus of mond

Rode plekjes op de huid of de slijmvliezen op, rond of in de vagina, penis, anus of mond

Blaasjes of zweertjes op, rond of in de vagina, penis, anus of mond

Blaasjes of zweertjes op moeilijk zichtbare plekken zoals op de baarmoedermond, in de vagina of anus

Pijn bij het plassen of poepen

Klachten kunnen terugkomen

Na ongeveer 3 weken drogen de blaasjes uit. Het virus lijkt dan weg. Maar het virus blijft in je lichaam. En de blaasjes kunnen weer terugkomen. Bijvoorbeeld als je:

Ongesteld bent

Griep hebt

Gestrest bent

Je weerstand om een andere reden lager is

De eerste aanval is meestal het heftigst.

Je klachten kunnen ook komen door iets anders dan een soa. Heb je klachten? Dan is het altijd goed om naar je huisarts te gaan. Blijf niet met je klachten rondlopen en maak een afspraak.

Geen klachten, toch herpes?

Heb je geen klachten? Dan kun je toch herpes hebben als je onveilige seks hebt gehad. Je kunt later wel klachten krijgen. 

Ook kun je herpes doorgeven aan iedereen waar je seks mee hebt zonder dat je het weet. Zij kunnen dan ook weer herpes doorgeven aan anderen. Of teruggeven aan jou.

Heb je onveilige seks gehad?

Wat is syfilis?

• Syfilis is een soa (seksueel overdraagbare aandoening) 
• De oorzaak van deze soa is een bacterie
• Syfilis komt het meest voor bij mannen die seks hebben met mannen. 
• Of als jij of je partner uit een land komt waar syfilis vaak voorkomt.
• Syfilis is goed te behandelen 
• Je kunt syfilis voorkomen door veilige seks. 
• Maar condooms bieden geen 100% bescherming.

Dokter Jacqueline over syfilis

Wat is syfilis? Hoe krijg je het en wat zijn de symptomen? 

Hoe test je op syfilis en hoe behandel je het? 

Dokter Jacqueline legt het uit in dit filmpje.

Hoe krijg je syfilis?

Syfilis loop je makkelijk op als je onveilige seks hebt. Vooral door vaginale en anale seks, wanneer de penis, vagina of anus elkaar aanraken. Je kunt het ook krijgen van beffen en pijpen. En door zoenen. Jij of degene die je zoent kan een syfilis zweertje op of in de mond hebben. 

Syfilis geeft vaak geen klachten. Hierdoor kun je het krijgen en doorgeven zonder dat je dat weet. Het is daarom belangrijk om veilige seks te hebben.

Wat is veilig en wat niet?

Je hebt vooral kans op syfilis als:

Je man bent en seks hebt met mannen 

Jij of iemand met wie je seks hebt uit een land komt waar syfilis veel voorkomt. Dit is vooral in Azië, Afrika, delen van Zuid en Midden-Amerika, Oost-Europa en Rusland.

Wat doet syfilis met je lichaam?

De oorzaak van syfilis is een bacterie. Die heet Treponema Pallidum. Deze bacterie besmet de slijmvliezen van de penis, vagina, anus of mond. Syfilis zorgt daar voor ontstekingen. De bacterie kan verder je lichaam in gaan. En op andere plekken ook ontstekingen en klachten geven.

Wat zijn de symptomen van syfilis?

2 tot 12 weken nadat je besmet bent met syfilis kun klachten krijgen. Bijvoorbeeld zweertjes op of in je mond, penis, vagina of anus. De zweertjes krijg je meestal al snel. Ze zijn hard, ongeveer 1 centimeter en doen meestal geen pijn. Je ziet ze zelf niet altijd. 

Je kunt later andere klachten krijgen.

Klachten bij syfilis:

Zweertjes in of op of rond de penis, vagina, anus of mond

Vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen

Opgezette klieren

Griep, hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid

Haaruitval, kale plekken op de hoofdhuid

Oogklachten en problemen met zien

Na jaren: beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en botten

De zweertjes verdwijnen meestal na 3 tot 6 weken. Het virus zit dan nog wel in je lichaam. Je kunt jaren later nog erge klachten krijgen.

Wat doet syfilis met je lichaam?

Waarvan kun je geen HIV krijgen? noem er 3

Vertel in het kort hoe je SOA’s kunt voorkomen.

Soa krijg je alleen door Seks?

1. Ja
2. Nee