27-5 A2 .

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom bij de les Nederlands!

• Telefoons in de tas
• Pak je spullen erbij

Modules Nederlands

Planning

• Presentaties
• Woordsoorten
• Aan de slag!

Planning

• Woensdag 22 mei: toetsmoment 2 leesvaardigheid
• Uiterlijk woensdag 29 mei: inleveren leesdossieropdr. 3 
• Start presentaties vanaf maandag 27 mei
• Woensdag 5 juni: toetsmoment 2 Grammatica/Spelling

Toetsweek 4: herkansing lv-sv-spv & herkansing taalverzorging

Praktisch:

• Alle antwoorden van leesvaardigheid, grammatica/spelling staan op Magister.
  
• Denk aan leesdossieropdrachten: eigen verantwoordelijkheid! Einde van het jaar niet de 3 leesdossieropdrachten ingeleverd? Dan afmaken in zomervakantie op school. 

Keuze

• Je werkt mee in de les: doornemen woordsoorten (grammatica).

• Je gaat ergens anders aan de slag. 

Let op: eigen verantwoordelijkheid! 

Ik noteer dit in Magister zodat ook ouders en mentor zien dat je deze keuze maakt.

Woordsoorten

Lidwoorden

• De, het, een.

Staan voor zelfstandig naamwoord.

Let op: Het regent.

'Het' is geen lidwoord in deze zin!

Zelfstandig naamwoord

• Mens, dier, plant, ding of naam

--> duidt zelfstandigheid aan.

• Vaak kun je er een lidwoord voorzetten

Bijvoeglijk naamwoord

• Zegt iets over zelfstandig naamwoord

--> duidt kenmerk of eigenschap aan.

• De moeilijke kinderen.
• De nagekeken opdracht.
• De vervulde droom.

Hulpwerkwoord &  Zelfstandig werkwoord

Hulpwerkwoord: kun je weglaten in de zin.

Zelfstandig werkwoord: het belangrijkste werkwoord in de zin. --> boodschap. (Nooit meer dan één!)

Trucje: staan er meer werkwoorden in de (enkelvoudige) zin? Dan is de PV nooit het zelfstandig werkwoord!

Hij heeft mij gisteren mogen zien.

Let op: Wie heeft jou verteld dat jij mocht gaan? 

Koppelwerkwoord

Koppelwerkwoord: het belangrijkste werkwoord in de zin. --> (Nooit meer dan één!) Koppelt het onderwerp aan het naamwoordelijk deel.

Zijn, worden, schijnen, blijven, blijken, lijken

Nooit samen met ZWW, tenzij samengestelde zin!

Piet is leraar geworden.

 Piet is leraar geworden en heeft al veel kinderen het leven zuur gemaakt.

Voorzetsel

.... de kast of .... het feest

voor, achter, naast, in, op, door, over, uit, boven, onder, om, tegen, aan, binnen, buiten, langs, tijdens, sinds, bij, tot, zonder, met, behalve, naar, na, via, per, te, tegen, volgens…

Let op met scheidbare werkwoorden:

Hij blaast de ballonnen op. (Op is hier geen voorzetsel --> opblazen.)

Onbepaald en bepaald hoofdtelwoord

Bepaald hoofdtelwoord (je weet precies hoeveel):

één, twee, vijf, tien, vijftig, honderd, duizend, honderdduizend, miljoen...

Onbepaald hoofdtelwoord (je weet niet hoeveel):

weinig, minder, minst, veel, meer, meest, enkele, enige, alle, zoveel, sommige…

Onbepaald en bepaald rangtelwoord

Bepaald rangtelwoord (je weet precies om de hoeveelste het gaat):

eerste, tweede, vijfde, dertigste, vijfenveertigste, honderdste, duizendste…

Onbepaald rangtelwoord (je weet het niet precies):

laatste, hoeveelste, middelste, zoveelste...

Nevenschikkend en onderschikkend voegwoord

Een nevenschikkend voegwoord voegt twee hoofdzinnen, bijzinnen

(de zinnen zijn gelijkwaardig) of woorden met elkaar.

en, maar, of, dan (wel), dus en want

Als we het nevenschikkende voegwoord weg zouden laten, kun je nog steeds twee

goedlopende zinnen maken: Ik ga met de fiets want het is mooi weer.

Een onderschikkende voegwoord verbindt een hoofdzin met een bijzin 

wanneer, als, terwijl, zodra, voordat, voor, nu, toen, nadat, zolang als, totdat, sinds, doordat, zodat, waardoor, omdat, opdat, indien, mits, tenzij, hoewel, ofschoon, ondanks dat, zoals, alsof, dat, of…

Bijwoord

Kunnen iets zeggen over:

• een bijvoeglijk naamwoord: Er liggen erg zieke mensen in een ziekenhuis.
• een werkwoord: De scooter rijdt hard.
  
• een ander bijwoord: Hij heeft zijn test bijzonder slecht gemaakt.
  

Plaats: hier, er, daar, rechts, ergens, nergens

Tijd: nu, soms, plotseling, 's morgens, gauw, vanavond, daarna

'Prullenbak-woorden': wel, toch, ook, nog, immers, niet, misschien 

Vraagwoorden: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee en hoe

 (Verwar het bijwoord niet met het vragend voornaamwoord)

Het voornaamwoordelijk bijwoord

= Een combinatie van

       - één van de bijwoorden van plaats: er, hier, daar, waar, ergens, nergens en overal 

+     - één of meer voorzetsels (bijvoorbeeld aan, bij, voor) of met de bijwoorden af, heen en toe.

Daarin staan aanbiedingen.

Heb je gezien waarin ze de pepernoten stoppen?

Sanne is er gevoelig voor.

Hij denkt er nog steeds aan.

Voornaamwoorden

Pak hoofdstuk 5 Grammatica theorie erbij --> schema voornaamwoorden

Even oefenen

Pak je module erbij --> proeftoets grammatica deel 2.

Maak opdracht 3.

Heb je dat winkeltje gezien waarin ze Indiase sieraden verkopen?

Niemand heeft mij verteld welke opgaven bij deze tekst horen.

De zonnestralen komen erin en bereiken de aardoppervlakte. 

Voorbereiding Toets

Maak de toets voor jezelf in stilte.

Klaar?

Kijk na met nakijkblad. Ga daarna voor jezelf aan de slag.

(Tip: leer de theorie alvast!)

Als iedereen klaar is kijk je met je buur naar de vragen die je fout hebt gedaan.

Aan de slag!

• Grammatica: afronden alle opdrachten t/m hf. 5 + nakijken. (Evt. ook voor Spelling.)
• Spreekvaardigheid: werken aan groepsopdracht.
• Leesdossieropdracht 3