3.6 De rivieren kloppen op de achterdeur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.6 De rivieren kloppen op de achterdeur

Ga lekker zitten en pak alvast je spullen voor je (etui, schrift en boek op bladzijde 152-153)

Programma

Herhalen vorige les

Leerdoelen

Uitleg

Controleren

Werktijd

Afsluiten

In Nederland hebben we polders. Wat is géén poldersoort.

1. Droogmakerij
2. Veenpolder
3. Zandpolder
4. Zeepolder

Dit is ... een voorbeeld van bescherming.

1. Wel
2. Niet

Een ander genoemde vorm van bescherming is ...

1. dynamisch zeebeheer
2. dynamisch kustbeheer

Waar hebben we naar gekeken dit hoofdstuk?

Paragraaf 1: Water in de kringloop en soorten water.

Paragraaf 2: Water in balans en duurzaam waterbeheer.

Paragraaf 3: Soms te veel - overstromingen.

Paragraaf 4: Vaak te weinig - waterschaarste.

Paragraaf 5: Gevaren in NL vanuit de zee - polders.

Paragraaf 6: Gevaren in NL vanuit rivieren.

Wat weet je al over rivieren?

Loop naar het whiteboard en schrijf op waar je aan denkt.

Leerdoelen

• Je weet dat in Nederland veel rivieren door de mens ingedijkt zijn en je kent de gevolgen hiervan.
• Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren beter is dan rampenbestrijding.
• Je kunt in het landschap en op kaarten maatregelen herkennen om de waterbalans in evenwicht te houden.

Rivierengebied

Stroomgebied van de Rijn ⮕

Water: hoog > laag

Veel neerslag in Europa

gaat via Nederland naar

de zee. Dus Nederland

krijgt veel water, maar is 

ook dichtbevolkt.

Rivierengebied

Veel voorkomend probleem is = veel bebouwing aan de rivier.

Bebouwing houdt het water tegen/in bedwang.

Oplossing: ruimte creëren voor

het water (hier het Reevediep).

Hogere dijken is niet genoeg

Twee soorten gebieden:

1. Buitendijks land = gebied langs de rivier of zee dat niet beschermt wordt door dijken.

2. Binnendijks land = gebied langs de rivier of zee dat beschermt wordt door dijken.

1

2

Hogere dijken is niet genoeg

Er vormt slib (modderige grond) in een rivier.

Sedimentatie (hoofdstuk 1) zorgt voor zand op de bodem.

Dit zand hoopt op als water langzaam stroomt/stil staat.

De rivier wordt hierdoor ondieper (laagje op laagje).

Hogere dijken is niet genoeg

Probleem in Nederland: Bodem daalt en zeespiegel stijgt.

Gevolg: Waterdruk op de dijken.

Gevolg: Rivieren moeten meer ruimte krijgen

en wij moeten meeveren ipv vechten.

Wat kan Nederland doen?

Maatregelen

Vasthouden

Rivierbedverbreding en -verlaging ⮕ de bodem van de rivier (vaargeul) breder en dieper maken.

Uiterwaardverlaging ⮕ gebied

tussen de rivierbedding en winterdijk

dieper maken.

Wadi's aanleggen (verderop de uitleg).

Maatregelen

Bergen

Water tijdelijk opslaan, kun je later weer gebruiken.

Hiervoor worden retentiegebieden gebruikt = gebied waar bij hoogwater tijdelijk water wordt opgeslagen om de rivierwaterstand stroomafwaarts te verlagen.

Maatregelen

Lozen/afvoeren

Water wordt afgevoerd (als er geen andere optie is).

Er worden obstakels uit de uiterwaarden verwijderd om dit sneller te laten verlopen. Bomen en huizen bijvoorbeeld.

Meervoudig ruimtegebruik

Vooraf maatregelen nemen is beter dan 

noodgedwongen moeten beschermen.

Wat kan Nederland (beter) doen? Veel ruimte is al in gebruik.

Eén ruimte meerdere functies geven, zoals:

• retentiegebied => recreatie/natuurontwikkelingsgebied
• woonwijken => groene daken, waterpleinen, regentuinen en wadi's (een "bakje" waar water langer in kan staan en langzaam de bodem in kan zakken).

De huizen zijn hier (linker huizen) ...

1. binnendijks
2. buitendijks

Met "bergen" wordt bedoeld ...

1. in Zwitserland, mooi landschap
2. water opslaan en bewaren
3. water snel laten afvoeren

Wat is een voorbeeld van vasthouden?

1. Obstakels verwijderen
2. Rivier dieper maken
3. Water bewaren op een andere plek
4. Uiterwaarden verhogen

Het huisje links staat ...

1. binnendijks
2. buitendijks

Waarom zijn steden aan rivieren een probleem?

1. De rivier heeft geen ruimte meer
2. Er is weinig handel mogelijk
3. Het is er warm

Na een overstroming veel geld betalen is een nuttige manier om Nederland veilig te maken?

1. Eens
2. Oneens

Wat is géén functie van het Reevediep...

1. wonen
2. recreatie (varen, wandelen, fietsen)
3. beschermen
4. groot vrachtverkeer

Werktijd

Wat: Opdrachten van 3.6

Op welke manier: Rustig en zelfstandig of samen met degene naast je en samen nadenken over de opdrachten.

Klaar: Beginnen met EduGIS ruimte voor de rivier tussen Kampen en Zwolle

Hulp: Je mag mij vragen stellen.

Tijd: Tot 11:20

Belangrijk!

Over twee weken hebben we een herhalingsles van dit hoofdstuk.

Via de mail/teams kun je mij vragen stellen over het hoofdstuk. Ook kun je mij vragen stellen die ik tijdens die les kan beantwoorden. Op basis van jullie vragen/onduidelijkheden ga ik de les opbouwen.

Uiterlijk donderdag 13 maart laten weten.

[e-mail]

Leerdoelen

• Je weet dat in Nederland veel rivieren door de mens ingedijkt zijn en je kent de gevolgen hiervan.
• Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren beter is dan rampenbestrijding.
• Je kunt in het landschap en op kaarten maatregelen herkennen om de waterbalans in evenwicht te houden.

Tot de volgende keer!

Huiswerk: opdrachten van paragraaf 3.6 + begin maken met leren voor de toets + mevrouw Heldoorn mailen/teams-bericht met vragen over dit hoofdstuk.