4.6 - Planteneters, vleeseters en alleseters

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

4.6 Planteneters, vleeseters en alleseters

Je ziet hier een stukje dunne darm met een paar darmvlokken.
Wat is de reden dat de dunne darm plooien en darmvlokken heeft?

1. Dan gaat de voedselbrij langzamer door de darm
2. Dat zorgt voor oppervlaktevergroting waardoor er meer plek is voor opname voedingsstoffen
3. Dat zorgt voor betere darmperistaltiek
4. Dat zorgt voor een betere mechanische vertering

LEERDOELEN

• Je kunt de delen van een tand of kies noemen met hun kenmerken
• Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van tanden en kiezen
• Je kunt omschrijven wat tandplak en tanderosie zijn

Gebitselementen = tanden en kiezen

Bouw van het gebit 

Wortels zitten vast in de

onder- of bovenkaak.

Tand bestaat vooral uit tandbeen. Tandbeen van de kroon is bedekt met glazuur. Glazuur is hard en beschermt het tandbeen.

Bouw van het gebit

Kroon: bovenste deel van de tand.

Wortel: zit vast in het kaakbeen.

Glazuur: beschermt het tandbeen .

Tandbeen: is bedekt met laag glazuur (kroon) of laagje cement (wortel).

Tandholte: hierin liggen de zenuwen en bloedvaten .

Wortelvlies: zorgt voor bevestiging van de wortel in de kaak.

Verzorging van het gebit

Tandbederf: aantasting van het gebit door tandplak

- Een dun laagje aanslag dat iedere dag op je tanden blijft zitten

- Bestaat uit bacteriën

--> die breken suiker af tot zuur

--> aantasting van het glazuur

--> ontstaan van tanderosie (gaatje!)

Tandbederf

Bacteriën zetten suikers om in zuren, deze zuren tasten je glazuur aan.

Aantasting glazuur kan ook door voedingsmiddelen (zoals frisdrank en fruitsap)

Dieet, gebit en darmen

Planteneters

Vleeseters

Alleseters

Planteneter

• Herbivoren
• Lang darmkanaal (daarom dikke buik)
• Plooikiezen (harde richels) -> planten vermalen
• Geen hoektanden 
  

Vleeseters

- Carnivoren

- Kort darmkanaal (slank lichaam)

- Knipkiezen

- Grote scherpe hoektanden

- Bovenkaak breder dan onderkaak

Alleseters

- Omnivoren

- Gemiddeld darmkanaal

- Knobbelkiezen

- Hoektanden en snijtanden

Overzicht

Een koe heeft 6000 kJ per dag nodig.

In 100 gram gras zit 50 kJ. 

1. Hoeveel kilo gras moet een koe per dag grazen?

Om 1 kilo gras te verteren heeft een koe 1 meter darm nodig.

2. Hoe lang moeten de darmen van een koe zijn?

Een koe heeft 6000 kJ per dag nodig.

In 100 gram gras zit 50 kJ. 

1. Hoeveel kilo gras moet een koe per dag grazen?

Om 1 kilo gras te verteren heeft een koe 1 meter darm nodig.

2. Hoe lang moeten de darmen van een koe zijn?

100x10 = 1000 ------ 1m x 10 = 10 m

Welk organisme heeft plooikiezen?

1. Leeuw
2. Koe
3. Mens
4. Aap

Is dier A een planteneter of vleeseter? Heeft die een lang of kort darmkanaal?

1. Planteneter met een kort darmkanaal
2. Planteneter met een lang darmkanaal
3. Vleeseter met een kort darmkanaal
4. Vleeseter met een lang darmkanaal

We vinden een gebit met knobbelkiezen. Wat voor voedsel vinden we in de maag?

1. Plantaardig
2. Dierlijk
3. Beide

Het gedeelte van je tanden wat wat je moet poetsen heet:

1. tandbeen
2. kaakbeen
3. cement
4. kroon

Hoe heet
onderdeel 3?

1. Tandholte
2. Glazuur
3. Cement
4. Kaakbeen

Wat voor kies is dit?

1. Plooikies
2. Knobbelkies
3. Knipkies

Bij wat voor dier vinden we dit soort kiezen?

1. Vleeseter
2. Planteneter
3. Alleseter

HUISWERK

Bestudeer 4.6 en

maak opdr. 42 t/m 48