H3, grammatica, woordsoorten (znw, lw, bnw) 1q, 08-01-2020

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Pak alvast je leesboek, boek, schrift en pen, dan kunnen we snel beginnen. 

Wat gaan we doen vandaag?

12.35 - 12.45 -  Lezen in leesboek

12.45 - 12.50 - Herhaling vorige les

12.50 - 13.00 - Huiswerk bespreken

13.00 - 13.10 - Uitleg grammatica; woordsoorten

13.10 - 13.20 - Zelfstandig werken 

13.20 - 13.25 - Lesafsluiting, wat gaan we de volgende les doen?

Tien minuten lezen, in stilte.

De vorige les

Wat hebben we de vorige les gedaan?

Welke vier zinsdelen kunnen we herkennen in een zin?

Grammatica; zinsdelen

de persoonsvorm: het werkwoord dat verandert als je de zin in een andere tijd zet

het werkwoordelijk gezegde: alle werkwoorden in een zin

het onderwerp: het antwoord op de vraag: wie/wat + gezegde?

het lijdend voorwerp: het antwoord op de vraag: wie/wat + gezegde + onderwerp?

Huiswerk bespreken

Opdracht 10 op bladzijde 119.

Controleer je antwoorden:

• Zet een krul als je het goed hebt.
• Verbeter je antwoord als je deze fout had. 

Grammatica; woordsoorten

Ieder woord kan je indelen in een bepaalde categorie. Waarschijnlijk heb je op de basisschool hier ook al het één en ander over geleerd. 

Bijvoorbeeld de zin: De groenteboer geeft het meisje een appel.

Als je deze zin in zinsdelen verdeelt wordt het:

Grammatica; woordsoorten

De groenteboer | geeft | het meisje | een appel.

'geeft' kunnen we gelijk scharen onder de categorie werkwoorden

Maar wat is de woordsoort van andere woorden? De, groenteboer, het, meisje, een, appel?

Grammatica; woordsoorten

De groenteboer | geeft | het meisje | een appel.

de, het, een                     lidwoorden

groenteboer, meisje, appel                 zelfstandige naamwoorden

Grammatica; woordsoorten

Zelfstandige naamwoorden                mensen, dieren, planten of dingen. Vaak kun je er een lidwoord voorzetten. Van de meeste zelfstandige naamwoorden kun je een meervoud of een verkleinwoord maken.

LET OP: eigennamen zijn ook zelfstandige naamwoorden! Bijvoorbeeld: Heerhugowaard, Efteling, Laura of Japan. 

Even oefenen

Je hebt het woord:'gepersonaliseerd' 

Bedenk zoveel mogelijk andere zelfstandige naamwoorden maken van de letters in dat woord! Bijvoorbeed: eer, Lisa of eend. 

Ik ben heel benieuwd wie de meeste woorden kan verzinnen in 5 minuten tijd. Naderhand bespreken we opdracht.

gepersonaliseerd

Grammatica; woordsoorten

De aardige groenteboer geeft het jonge meisje een lekkere appel.

Aan deze zin zijn woorden toegevoegd. Wat zijn dit voor soort woorden?

• Bijvoegelijke naamwoorden                 zeggen iets over een zelfstandig naamwoord. 
• Je voegt dan als het ware eigenschappen of kenmerken van een zelfstandig naamwoord toe. 

Samengevat; woordsoorten

lidwoorden : de, het, een 

zelfstandige naamwoorden: mensen, dieren, planten of dingen. Je kan er vaak een lidwoord voor zetten. LET OP: ook eigennamen zijn zelfstandige naamwoorden (Hugo, koolmees, Berlijn en Zuid-Afrika)

bijvoegelijke naamwoorden: zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld: (een schattige hond, een dure laptop, een stoffig huis)

Zelfstandig werken

Wat? Maken 11, 16 en 17 (blz. 119, 122)

Hoe? Je mag zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Tijd? Je hebt hier tot het einde van de les de tijd voor

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Steek anders je hand omhoog, dan kom ik bij je.

Klaar? Maak opdracht 18 (blz. 123) of ga lezen in je leesboek. 

Lesafsluiting

Morgen hebben we weer les. We gaan dan weer verder met grammatica woordsoorten en daar een nieuwe soort aan toevoegen.

Welke drie woordsoorten hebben we deze les geleerd?

Uitleg zinsopbouw

Bij sommige werkwoorden moet je maar één basisvraag stellen. Bijvoorbeeld:

De hond slaapt.

Je kan niet vragen: Wat slaapt de hond? Je hoeft bij dit werkwoord maar één basisvraag te stellen. Wie slaapt? 

Bij sommige werkwoorden moet je de wie vraag stellen, maar kun je ook de wat vraag stellen.

Bijvoorbeeld:

Lisa zingt. Wat zingt Lisa? Lisa zingt een lied.

Klaas tekent. Wat tekent Klaas? Klaas tekent een hond. 

Samengevat

1. Een werkwoord waar je alleen een wie vraag bij moet stellen (Hij slaapt)

2. Een werkwoord waar je een wie & een wat vraag bij moet stellen. (De tuinman hakt de boom om)

3. Een werkwoord waar je een wie vraag bij moet stellen, maar ook een wat vraag bij kunt stellen. (Linda zingt, Linda zingt een lied) 

Noteer van deze werkwoorden de juiste soort. (maak een keuze uit 1, 2 of 3)

Wassen, zwemmen, opbellen, fietsen, wegsturen. 

Pauze

Raadgedicht

Raadgedicht

https://raadgedicht.nl/strafschopspecialist/

Wat weet je nog?

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Opdrachten bespreken

Wat? Opdracht 15 en 16 blz. 69 en 70

- Je kijkt met een andere kleur pen na

- Verbeter je antwoord als deze fout is

- Zet een krul als je het antwoord goed hebt

Verhaal maken

Ik heb acht vrijwilligers nodig die voor het bord willen komen, deze leerlingen moeten in een rijtje staan. We gaan vandaag weer een verhaal maken. Deze keer gaan jullie niet omstebeurt een woord zeggen, maar word je aangewezen. Het kan zijn dat je dan een langer deel van een verhaal moet vertellen, wellicht een paar zinnen of slechts een woord.

De klas bepaalt of je af bent. Je bent af als je ehhhhh, het woord ervoor herhaalt of natuurlijk als je vloekt of scheldt in het verhaal. De klas moet dus goed opletten of dit niet gebeurt. 

Daarnaast bepaalt de klas het onderwerp van het verhaal. Het verhaal moet hier dus ook een beetje over blijven gaan (enkele uitwijkingen zijn in principe prima). 

Tien minuten lezen, in stilte.