H3, grammatica, 1h, 06-01-2020

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Pak alvast je leesboek, boek, schrift en pen, dan kunnen we snel beginnen. 

Wat gaan we doen vandaag?

9.20 - 9.30 -  Lezen in leesboek

9.30 - 9.40 - Wat weet je nog? Grammatica zinsdelen

9.40 - 9.50 - Wat weet je al? Grammatica woordsoorten

9.50 - 10.00 - Zelfstandig werken

10.00 - 10.05 - Opdrachten bespreken

10.05 - 10.10 - Lesafsluiting; huiswerk, wat moet je weten voor de volgende les?

 

Tien minuten lezen, in stilte.

Grammatica

Als we het over grammatica hebben moet je altijd onthouden dat er twee manieren zijn om een zin te ontleden.

1. Zinsdelen

2. Woordsoorten

Grammatica; zinsdelen

Over grammatica zinsdelen hebben we het in de eerste twee hoofdstukken uitgebreid gehad. Hieronder vallen:

De persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp bijvoorbeeld. 

Ter herinnering:

de persoonsvorm: het werkwoord dat verandert als je de zin in een andere tijd zet

het werkwoordelijk gezegde: alle werkwoorden in een zin

het onderwerp: het antwoord op de vraag: wie/wat  + gezegde?

de rest van de zinsdelen: welk vraagwoord kan je bij die zinsdelen stellen? Wanneer, wat, waar, wie, waarom, waardoor, waarmee, hoe? 

Opdracht 7 op blz. 132. Eerste zin doen we samen, de andere vijf doe je zelfstandig en kijken we na. 

Grammatica; woordsoorten

Ieder woord kan je indelen in een bepaalde categorie. Waarschijnlijk heb je op de basisschool hier ook al het één en ander over geleerd. 

Bijvoorbeeld de zin: De groenteboer geeft het meisje een appel.

Als je deze zin in zinsdelen verdeelt wordt het:

Grammatica; woordsoorten

De groenteboer | geeft | het meisje | een appel.

'geeft' kunnen we gelijk scharen onder de categorie werkwoorden

Maar wat is de woordsoort van andere woorden? De, groenteboer, het, meisje, een, appel?

Grammatica; woordsoorten

De groenteboer | geeft | het meisje | een appel.

de, het, een                     lidwoorden

groenteboer, meisje, appel                 zelfstandige naamwoorden

Grammatica; woordsoorten

Zelfstandige naamwoorden                mensen, dieren, planten of dingen. Vaak kun je er een lidwoord voorzetten. Van de meeste zelfstandige naamwoorden kun je een meervoud of een verkleinwoord maken.

LET OP: eigennamen zijn ook zelfstandige naamwoorden! Bijvoorbeeld: Heerhugowaard, Efteling, Laura of Japan. 

Even oefenen

Bij opdracht 10 moet je van het woord:

'Huisvuilverbrandingsinstallatie' 

zoveel mogelijk andere zelfstandige naamwoorden maken van de letters in dat woord!

Ik ben heel benieuwd wie de meeste woorden kan verzinnen in 5 minuten tijd. Naderhand bespreken we opdracht.

Huisvuilverbrandingsinstallatie

Grammatica; woordsoorten

De aardige groenteboer geeft het jonge meisje een lekkere appel.

Aan deze zin zijn woorden toegevoegd. Wat zijn dit voor soort woorden?

• Bijvoegelijke naamwoorden                 zeggen iets over een zelfstandig naamwoord. 
• Je voegt dan als het ware eigenschappen of kenmerken van een zelfstandig naamwoord toe. 

Samengevat; woordsoorten

lidwoorden : de, het, een 

zelfstandige naamwoorden: mensen, dieren, planten of dingen. Je kan er vaak een lidwoord voor zetten. LET OP: ook eigennamen zijn zelfstandige naamwoorden (Hugo, koolmees, Berlijn en Zuid-Afrika)

bijvoegelijke naamwoorden: zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld: (een schattige hond, een dure laptop, een stoffig huis)

Zelfstandig werken

Wat? Opdracht 11 en 12 op blz. 134 en 135

Hoe?  Fluisterend overleggen. Gaat dit niet goed? Dan gaan we in absolute stilte aan het werk. 

Tijd? Je hebt hier tien minuten de tijd voor, daarna bespreken we de opdrachten. 

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Steek anders je hand omhoog, dan kom ik bij je.

Klaar? Lees de theorie over voorzetsels op blz. 135. Maak daarna opdracth 13 en 14 ook. 

Nakijken opdracht 11 en 12

Verbeter je antwoord indien je deze fout hebt.

Zet een krul als je het antwoord goed hebt.

Heb je een vraag over jouw antwoord? Steek je hand omhoog, dan kunnen we het bespreken!

De volgende les

De volgende les gaan we verder met grammatica woordsoorten en zal een uitleg volgen over voorzetsels.

Daarnaast zal alle kennis die je deze les geleerd hebt ook terugkeren en herhaald worden.

Wat heb je deze les geleerd?

- Je weet wat een lidwoord is en kunt deze herkennen in een zin

- Je weet wat een zelfstandig naamwoord is en kunt deze herkennen in een zin

- Je weet wat een bijvoegelijk naamwoord is en kunt deze herkennen in een zin