Blok 1, A De kunst van het redeneren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Retorica, de kunst van het redeneren

Denk eens terug....

De laatste keer dat je bij je ouders iets voor elkaar probeerde te krijgen. Je wilde iets van ze... Later thuis komen? Nieuwe schoenen? 

Hoe deed jij dit? Wat is jouw tactiek?

Leerdoelen

• Je kent de retorische middelen: ethos, pathos en logos. 
• Je kunt deze retorische middelen herkennen.

lesprogramma

De kunst van het redeneren (15)

Quiz (5)

Aan de slag! (20)

Nakijken (een deel) (5)

Geschiedenis...

Tijdens het tijdperk van de Grieken en Romeinen werd de eerste democratie ontwikkeld. Elke man had gelijke kansen, zolang hij goed kon redeneren.

Sofisten zagen een gat in de markt! Zij trokken rond als docenten om groepen mensen te leren hoe ze overtuigend konden spreken.

--> Dit was de basis voor de retorica zoals we het nu kennen.

Retorica van Aristoteles

Argumenteren zelf is een talige bezigheid, maar om te overtuigen is er vaak meer nodig dan alleen een goed argument. Mensen zijn ook emotioneel beïnvloedbaar en gevoelig voor mooie woorden. 

Drie overtuigingsmiddelen

ethos (karakter)

pathos (emotie)

logos (woord, rede, gedachte)

Ethos 

(Hoe) Kom je eerlijk en betrouwbaar over?  

"Een publiek dat vertrouwen heeft in de spreker is geneigd diens standpunt te aanvaarden”. 

Ethos kan ook verraderlijk zijn: mooie praatjes waar in de praktijk weinig van terecht komt

Pathos (bepaalde gemoedstoestand)

Pathos is inspelen op de emoties van het publiek. De “I have a dream”-speech van Martin Luther King is een prachtig voorbeeld van sterk gebruik van pathos, maar ook wervingscampagnes waarop zielige kinderen of stervende dieren zijn te zien vallen onder het gebruik maken van dit overtuigingsmiddel. Als we dit verder doortrekken kunnen we ook reclamecampagnes die ons het gevoel geven dat we ergens bij moeten horen onder pathos scharen.

Logos 

Logos is overtuigen door middel van argumenten;

Logica is van groot belang;

 Waar pathos een beroep doet op het hart, doet logos een beroep op het hoofd;

Alle logische gevolgtrekkingen vallen hieronder. 

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Aan de slag!

Wat? Lees de paragraaf in het handboek, maak opdracht 3, 4, 6, 7. 

Hoe? Oefenboek Blok 1, p. A + antwoorden in je schrift!

Tijd? 20 minuten

Hulp? 10 minuten alleen, dan samen

Klaar? Opdracht 8 maken.

Eventueel voor extra oefening

Quiz

Kairos

Het juiste moment kiezen of het creëren van een situatie.

Je herinnert je dit vast.

We kijken naar de eerste minuut van de toespraak van premier Rutte. Hierin kondigt hij aan dat Nederland in lockdown gaat. Wat kun je zeggen over ethos, pathos, logos en kairos?

Wat kun je zeggen over ethos, pathos, logos en kairos?

Opdracht

 

Hoe worden ethos, pathos, logos en kairos in de speech verwerkt en op welke manier gebeurt dit?

Toegift

Wie krijgt gelijk en hoe komt dat?

Ethos

Robert Kennedy over de dood van Martin Luther King                                                    Best man speech (Four weddings and a funeral)

- binding met het onderwerp                                                                                                       - zelfrelativering maakt je sympathiek

- ik ben een van jullie (gedeeld doel met publiek)                                                              - begrip tonen en complimenten geven 

Het publiek moet jou als persoon gaan vertrouwen

Pathos

  

  Mad Men 'The carousel'

Spreek de emoties van je publiek aan