retorische middelen: ethos, logos, pathos, kairos

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Overtuigen met retorica

Overtuigen met retorica

• Pak je leesboek en start met lezen
• Pak je schrift, zodat je straks aantekeningen kan maken.
• Je hoeft niet in te loggen.

Leerdoelen

• Je kent de retorische middelen: ethos, pathos en logos. 
• Je kunt de retorische middelen herkennen.

Retorica van Aristoteles

Argumenteren zelf is een talige bezigheid, maar om te overtuigen is vaak meer nodig dan alleen een goed argument. Binnen de argumentatieleer richt de retorische leer zich op de kunst van de welsprekendheid of het overtuigen. Aristoteles verstaat onder ‘retorica’ de “vaardigheid om geschikte overtuigingsmiddelen te vinden om in een redevoering te gebruiken”.

Drie overtuigingsmiddelen

- ethos

- pathos 

- logos

Zoek met je buurman of buurvrouw uit wat deze drie overtuigingsmiddelen inhouden.

Ethos (karakter, geloofwaardigheid)

Ethos is direct of indirect verwijzen naar de eigen kwaliteiten van de spreker, of van een andere autoriteit. Ethos is volgens Aristoteles het sterkste overtuigingsmiddel: “een publiek dat vertrouwen heeft in de spreker zal geneigd zijn diens standpunt te aanvaarden”. Als een spreker zijn taalgebruik aanpast aan het publiek dat hij voor zich heeft, houdt de spreker rekening met de ethos. Het gebruiken van bekendheden in reclamecampagnes kan ook als typisch voorbeeld worden gezien.

Pathos (bepaalde gemoedstoestand)

Pathos is inspelen op de emoties van het publiek. De “I have a dream”-speech van Martin Luther King is een prachtig voorbeeld van sterk gebruik van pathos, maar ook wervingscampagnes waarop zielige kinderen of stervende dieren zijn te zien vallen onder het gebruik maken van dit overtuigingsmiddel. Als we dit verder doortrekken kunnen we ook reclamecampagnes die ons het gevoel geven dat we ergens bij moeten horen onder pathos scharen.

Logos (structuur betoog)

Logos is overtuigen door middel van argumenten, waarbij de logica van groot belang is. Waar pathos een beroep doet op het hart, doet logos een beroep op het hoofd. Alle logische gevolgtrekkingen vallen hieronder. 

Argumentatie

                           Eugène Sutorius (professor strafrecht)

Als we denken dat we het met alleen de argumenten wel halen, komen we van een koude kermis thuis.

“Niet meer dan 50% van beslissingen in de rechtszaal berust slechts op argumentatie”

Wat kun je zeggen over ethos, pathos, logos en kairos?

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Van welk retorisch middel wordt er gebruik gemaakt?

1. Ethos
2. Pathos
3. Logos

Welke retorische middelen zetten de kinderen in?

Voor welk cadeau kiezen de kinderen?

Vervolg les retorische middelen

Weten jullie het nog....

Kairos

Het juiste moment kiezen of het creëren van een situatie.

Je herinnert je dit vast.

We kijken naar de eerste minuut van de toespraak van premier Rutte. Hierin kondigt hij aan dat Nederland in lockdown gaat. Wat kun je zeggen over ethos, pathos en logos?

Aan de slag!

 

Maak oefening 1 t/m 5 in het oefenboek. Gebruik blz. 30 van het handboek.

Toegift

Wie krijgt gelijk en hoe komt dat?

Ethos

Robert Kennedy over de dood van Martin Luther King                                                    Best man speech (Four weddings and a funeral)

- binding met het onderwerp                                                                                                       - zelfrelativering maakt je sympathiek

- ik ben een van jullie (gedeeld doel met publiek)                                                              - begrip tonen en complimenten geven 

Het publiek moet jou als persoon gaan vertrouwen

Pathos

  

  Mad Men 'The carousel'

Spreek de emoties van je publiek aan