4. Rechtspraak en straffen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Rechtsstaat

4. Rechtspraak en straffen

In Nederland bestaat de trias politica.
De trias politica betekent

1. de invloed van politieke partijen
2. de mensenrechten en plichten.
3. de scheiding van de politieke macht.
4. vrije en geheime verkiezingen.

Wat is het legaliteitsbeginsel?

1. Naast rechten hebben we ook plichten.
2. Je kan niet twee keer worden vervolgd.
3. Iedere handeling van de overheid moet gebaseerd zijn op een wet.
4. De overheid kan ook strafbaar zijn.

Het legaliteitsbeginsel kun je niet herkennen aan

1. Strafbaarheid
2. Ne-bis-in-idem-regel
3. Strafmaat
4. Onafhankelijke rechters

Wanneer mag de politie jou fouilleren of aanhouden?

 Misdrijf of overtreding?

1. Misdrijf
2. Overtreding

Overtreding of misdrijf?

1. Overtreding
2. Misdrijf

Het bezit van vuurwapens is in Nederland verboden. (Tenzij je een vergunning hebt om een vuurwapen te hebben, maar die hebben alleen politie mensen of mensen van een schietvereniging onder speciale omstandigheden.) Omdat je grote schade kan aanrichten met een vuurwapen is het een misdrijf om deze te dragen. Je moet dan altijd naar de rechter.

 Misdrijf of overtreding?

1. Misdrijf
2. Overtreding

 Misdrijf of overtreding?

1. Misdrijf
2. Overtreding

Overtreding of misdrijf?

1. Overtreding
2. Misdrijf

Dit is een foto van de avondklok rellen (2021) in Eindhoven. Jongeren vernielen hier vele spullen en gooien stenen naar de politie. Dat is een misdrijf.

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen...

- op welke manier we straffen

- wat we met straffen willen bereiken

Meervoudige kamer

• Drie rechters
•  Voor ingewikkelde of zware strafzaken. 

Advocaat

• Iedere verdachte heeft recht op een advocaat.
• Controleert op de politie/OM zich aan de regels houden.
• Veredingen van de verdachte als het tot een rechtszaak komt. 
• Geen geld? Je kunt een pro-deoadvocaat toegewezen krijgen.

Stappen voor een rechtszaak

Voorafgaand aan de zitting krijgt de verdachte een dagvaarding. Hier staat precies in waar je van beschuldigd wordt & waar en wanneer de zitting plaatsvindt. 

De zitting zelf

1. Opening (persoonsgegevens controleren en rechten benoemen)
2. Aanklacht (waarvan je beschuldigd wordt) 
3. Onderzoek (ondervragen verdachte, getuigen en deskundigen)
4. Requisitoir (OvJ probeert aan te tonen dat de verdachte schuldig is + eis)
5. Pleidooi (advocaat verdedigt verdachte)
6. Laatste woord (excuses, onschuld etc.)
7. Vonnis (ben je strafbaar? Welke straf?)

Waarom straffen we?

• Wraak en vergelding (oog om oog, tand om tand).
• Afschrikking (straf schrikt af en geen herhaling).
• Voorkomen van eigenrichting (zelf voor rechter spelen).
• Resocialisatie (heropvoeding).
• Beveiligen van de samenleving.

Soorten straffen

• Vrijheidsstraffen (gevangenis) = maximaal levenslang.
• Taakstraffen (werkstraf of gedragstraining).
• Geldboetes = maximaal bijna 1 miljoen euro.
• Vervangende hechtenis (voor elke 50 euro die je niet betaalt een dag gevangenisstraf).
• Bijkomende straf (intrekking rijbewijs, stadion of beroepsverbod).
• Voorwaardelijk (proeftijd).

Strafrechtelijke maatregelen

TBS: terbeschikkingstelling wanneer je psychisch in de war was.