4.1 Lodewijk XIV een absoluut heerser 2HV

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H4: Verlichting en Revolutie

4.1 Lodewijk XIV, een absoluut heerser

kenmerkende aspecten

1. Het streven van vorsten naar absolute macht

2. Rationeel optimisme en  'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst , politiek, economie en sociale verhoudingen.

3. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

ontwikkelingen en verschijnselen die typisch zijn voor deze periode.

hoofdvraag: Waardoor brak de Franse Revolutie uit en welke politieke en maatschappelijke veranderingen bracht die teweeg?

deelvragen:

1. Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?

2. Welke kritiek hadden de verlichtingsfilosofen op de absolute heersers en welke ideeën hadden zij over politiek en bestuur?

3. Hoe leefde de Franse bevolking aan de vooravond van de Franse Revolutie?

4. Hoe verliep de Franse Revolutie en waarom liep die uit op de Terreur?

5. Wat veranderde er door de komst van Napoleon?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe Lodewijk XIV Frankrijk bestuurde.

In 1649 stond Frankrijk er niet goed voor. Lodewijk XIV was op dat moment elf jaar oud maar niettemin al vijf jaar koning! Hij regeerde echter nog niet. 

Omdat Lodewijk XIV zo jong was, regeerde zijn moeder Anna (regentes) samen met kardinaal Mazarin. 

 

Frankrijk was in oorlog met Spanje. Dit kostte ontzettend veel geld. Daarom bedacht Mazarin dat alle belastingen omhoog moesten. De burgers wilden dit niet en werd boos en opstandig! Mazarin, Anna en Lodewijk moesten daarom vluchten. 

De Franse adel en de burgers van Parijs probeerden koning Lodewijk XIV van zijn troon te stoten in 1649. 

 

De Zonnekoning

Lodewijk XIV (1638-1715) werd één van de machtigste koningen van Frankrijk. 

Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin. Mazarin zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

L'État, c'est Moi

De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 

Lodewijk XIV was een Franse koning met absolute macht. De geestelijken en de adel hebben dus niks meer te vertellen
De macht van de koning is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)
Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

#Hoe dan...?

• De koning bepaalde zelf (zonder overleg met de adel) voortaan alle wetten en deze golden voor het hele land
  
• Lodewijk versterkt het leger met soldaten die bij hem zelf in dienst zijn. 
• De adel moest voortaan in het koninklijk paleis Versailles wonen, zodat hij ze goed in de gaten kon houden.

Versailles

Versailles is een gigantisch paleis vlakbij Parijs.
Alle ministers en de adel verbleven hier! Zo kon Lodewijk XIV ze goed controleren
Versailles is de hoofdzetel van het Absolutisme.
Dagelijks leefden hier 3000 tot 10.000 hovelingen!
Tegenwoordig is het een museum (met 5 miljoen bezoekers per jaar)

Kijk goed naar dit schilderij!

Hoe wordt het droit divin op dit schilderij uitgebeeld?

1. Koning zit op een paard
2. Koning heeft een staf als symbool van macht
3. Koning krijgt de macht van 'boven'
4. De koning is een 'verlicht filosoof'

Colbertisme

• Uitgangspunt: Te kort aan edelmetaal (geld)

• Strategie: 

- Grenzen afsluiten voor import
- Binnenlandse economische verkeer stimuleren. 

In 1589 werd in Frankrijk het Edict van Nantes uitgevaardigd. Dit maakte een einde aan de burgeroorlog tussen katholieken en protestanten. In 1685 trok koning Lodewijk XIV (1638-1715) het Edict weer in, omdat hij één godsdienst in zijn land wilde. Veel Franse protestanten vluchtten toen naar de Nederlandse Republiek.
Leg uit dat het beleid van Lodewijk XIV paste bij het absolutisme van veel vorsten in de 17e eeuw.

De absolute vorsten van de zeventiende eeuw streefden naar een sterk, centraal geregeerd koninkrijk (adel, steden, regionale belangen en maatschappelijke organisaties waren ondergeschikt aan de centrale macht).

In dat beleid paste het om maar één godsdienst toe te laten (dat versterkte de eenheid).

Gevolgen bestuur Lodewijk XIV voor Frankrijk.

• Positief:

1. Lodewijk had de adel politiek buitenspel gezet.
2. De belasting inning verbeterd en de economie gemoderniseerd. 
3. De Franse kunst en cultuur voorbeeld voor Europese vorsten.
   
   

• Nadelig: de hoge kosten van oorlogen, hofhouding en feesten zorgden voor steeds hogere belastingen boeren en burgers. Meer ontevredenheid bij burgers, boeren. 

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen hoe Lodewijk XIV Frankrijk bestuurde.

Verwerking leerstof 4.1

Maken 1 3 4 5 6 8