Concept 14: Rivierbeleid (Nederland)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Herhaling: 

Klimaatadaptie kust 

Klimaatadaptatie = Aanpassing aan de klimaatverandering om de gevolgen ervan te verminderen.

Basiskustlijn en zandsuppletie

Zandsuppletie = Toevoeging van grote hoeveelheden zand langs de kust, waardoor de kust zich richting zee kan uitbreiden.

Basiskustlijn = De positie van de kust zoals die in januari 1990 was.

Zandsuppletie

Zandsuppletie = Toevoeging van grote hoeveelheden zand langs de kust, waardoor de kust zich richting zee kan uitbreiden.

Concept 14:  Rivierbeleid

Dall-E generated kunstwerk

"A painting showing measures to prevent flooding from the rivers"

Het kunstspel:
Wat waren de opdrachtwoorden voor Dall-E?

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Klimaatverandering
en de rivier?

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 9: Landen-indicatoren (Nigeria)	Concept 10: Klimaat en landschap (Nigeria)	Concept 11: Centrum Periferie SO	Concept 12: Klimaat Nederland (Nederland)	Concept 13: Nederlandse kustbeleid (Nederland)	Concept 14: Nederlandse rivierbeleid SO	Herhaling

Programma periode 3

Inhoud periode 3

Drie Nederlandse rivieren:

Maas

Rijn

IJssel

De basis

Regiem        Debiet 

Debiet = De hoeveelheid water die op een bepaald punt door de rivier stroomt in m3 per seconde.

Regiem = Schommelingen in de waterafvoer van een rivier in de loop van een jaar.

Dwarsprofiel rivier

Uiterwaard = Het gebied tussen de winterdijk en de rivierbedding.

Dwarsprofiel rivier 

Buitendijkse maatregelen

1. Rivierbedverruiming

2. Rivierbedverdieping

3. Uiterwaardvergraving

4. Nevengeul

5. Kribverlaging

6. Dijkverlegging

7. Obstakelverwijdering

Binnendijkse maatregelen

8. Retentiebekken

9. Noodoverloopgebied

Winterdijk = Hoge dijk in de uiterwaard die water tegenhoudt bij een hoge verhoging van de waterstand.

Zomerdijk = Lage dijk in de uiterwaard die water tegenhoudt bij een kleine verhoging van de waterstand.

Uiterwaard = Het gebied tussen de winterdijk en de rivierbedding.

Het jaar is: 1995

Oplossing: Ruimte maken voor de rivier

Ruimte voor de rivier 

Uiterwaardvergraving

Het geheel of gedeeltelijk afgraven van de uiterwaard zodat er meer water in het winterbed past.

Nevengeul

Relatief kleine geul die min of meer evenwijdig aan de hoofdgeul loopt en die bij een gemiddelde waterstand en bij laagwater niet of nauwelijks water afvoert, maar die bij hoogwater de afvoercapaciteit van de rivier vergroot.

Verdieping

Het uitbaggeren van het zomerbed is duur en doordat de rivier steeds nieuw slib aanvoert, helpt deze maatregel maar voor korte tijd.

Kribverlaging

Het verlagen van de kribben om bij hoogwater de opstuwing te verminderen.

Rivierbedverruiming

Het landinwaarts verplaatsen van de winterdijk om een grotere waterafvoer mogelijk te maken. Heet ook rivierbedverbreding.

Obstakelverwijdering

Verwijdering van een obstakel of begroeiing uit het rivierbed dat de waterafvoer belemmert.

Ruimte voor de Rivier = Maatregelen om de veiligheid te verbeteren in het rivierengebied.

LessonUp oefenvragen

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Obstakelverwijdering
2. Ontpoldering
3. Dijkverhoging
4. Kribverlaging

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Obstakelverwijdering
2. Uiterwaardevergraving
3. Dijkverhoging
4. Dijkverlegging

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Ontpoldering
2. Aanleg nevengeul
3. Dijkverhoging
4. Kribverlaging

Werkvorm: Wat zien we?

Extra geul bij Deventer

Werkvorm: Wat zien we?

Verbreding uiterwaard bij Borgharen

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Werkvorm: Leerschema 

Samenvatting 6.4

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Mini SO | Concept 14

R	2p	(1p) Wat wordt er bedoeld met "ruimte voor de rivier" (1p) Geef twee maatregelen van dit project.
T1	3p	Door klimaatveranderingen neemt de overstromingskans in Nederland toe. Leg dit uit door middel van drie voorbeelden
T2	3p	Gebruik de bron (1p) Welk probleem is zichtbaar in de bron? (2p) Beschrijf waarom verdroging dit kan veroorzaken.
I	2p	Bedenk waardoor het nodig is dat Nederland in de toekomst nog meer "ruimte aan de rivier" moet geven.

Houdt PTD aan

Atlaskaarten

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Rivieren zonder nevengeulen kun je vergelijken met snelwegen zonder parkeerplaatsen en tankstations. Het water jakkert er met hoge snelheid doorheen en voor maar een beperkte groep "weggebruikers" is er plaats. Sterke en snelle vissen redden zich wel, maar de jonge dieren en de organismen van rustig water overleven het niet. Eén hoofdstroom zonder zijgeulen is biologisch gezien erg beperkt. Een natuurlijke rivier wordt juist gekenmerkt door afgesneden meanders, meestromende nevengeulen en poelen, die alleen bij hoogwater in contact staan met de rivier. Hier is plaats voor oeverbegroeiing, in het water gevallen bomen en een rijke schakering van waterorganismen. De hoofdstroom is de slagader; het netwerk van nevengeulen de aders en haarvaten en samen zorgen ze voor de explosie van leven. De aanleg van nevengeulen speelt in die zin een cruciale rol in het ecologische herstel van de rivier.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Bij droogte kan er verzilting optreden. NL kan dan te kort krijgen aan zoetwater. Waar heeft NL een zoetwatervoorraad?

1. In de Maas
2. In het IJsselmeer
3. In Duitsland
4. In de Rijn

Knelpunten SO

Vraag 13

Vraag 16

Vraag 20

Over welk onderwerp wil je graag
nog wat extra uitleg?

Human Development Index (Nigeria)

Klimaat en landschap (Nigeria)

Regionale ongelijkheid (Nigeria)

(Internationale) migratie (Nigeria)

Klimaat- grafieken (Algemeen)

Het Nederlandse klimaat

Klimaat-verandering

Versterkt broeikaseffect

Klimaat-adaptatie

Ik snap alle onderwerpen :)