Sector 06 Schilderkunst

• Ootm
• Secundair onderwijs

Sector 06 

Grej of the day

We bekijken het fragment dat Ine heeft klaar staan!

Waar zou de les over gaan?

SCHILDERKUNST

Schilderkunst is een beeldende kunst waarbij lijnen en kleuren met verf aangebracht worden op een plat vlak. Dat klinkt misschien als een heel ruime definitie, maar zowel de manieren om dat te doen als de soorten verf en mogelijke ondergronden zijn ontelbaar.

SCHILDERKUNST

De schildertechniek gaat over de technische middelen en de ambachtelijke methoden die gebruikt worden om een schilderij of muurschildering te maken.

De schilderstijl gaat over het geheel van uitdrukkingsvormen die de schilder in een bepaalde periode kenmerken.

Geef een schildertechniek

Encaustic schilderen

Ook wel bekend als hete was schilderen bestond al in het oude Egypte en in de Grieks-Romeinse oudheid. Hiervoor werden wasstaafjes verhit en gecombineerd met verschillende kleurpigmenten. Dit werd vervolgens in zowel warme, vloeibare toestand als in koud, harde toestand op een spatel of kwast aangebracht.

Fresco

Muurschildering op vers, vochtig kalkpleister wordt fresco schilderen genoemd (Italiaans: fresco = vers). Dit wordt gedaan met kleurpigmenten gemengd in water. Het verse kalkpleister dient als bindmiddel. Er moet snel worden gewerkt, zodat de kleuren in het vochtige pleisterwerk kunnen worden opgenomen. Het moeilijke aan fresco is dat fouten niet gecorrigeerd kunnen worden.

Tempera

Tempera schilderen (lat. temperare = mengen) vertoont eveneens 

een snel droogproces. Het betreft een in water oplosbaar soort, dat

 wordt gebruikt als bindmiddel voor de kleurpigmenten caseïne 

(caseïne tempera). Het is een waterbestending soort, waarvan het

bindmiddel bestaat uit een mengsel van eigeel en vernis op basis 

van lijnolie. Afhankelijk van de gekozen verhouding krijg je 

eitempera of olietempera.

Olieverf schilderen

De uitvinding van het olieverf schilderen werd bedacht door de Nederlanders in de 15e eeuw. 

De Vlaamse schilder Jan van Eyck wordt vaak gecrediteerd als de uitvinder van het olieverfschilderij, hoewel hij zijn schilderijen maakte in een gemengde techniek van olieverf en tempera schilderen.

Olieverf schilderen

Fijn gewreven kleurpigmenten worden vermengd met drogende oliën (walnoot-, papaver-, lijnolie, enz.). Verschillende verfstoffen (b.v. terpentijn of vernis) dienen als verdunner voor de verf. Toevoegingen zorgen voor een sneller droogproces en een gewenst mat of glanzend oppervlak. Als ondergrond worden gegrondverfde houten panelen, canvas of karton gebruikt. 

In tegenstelling tot tempera heeft olieverf een sterkere helderheid en kunnen met olieverf vloeiende kleurovergangen worden bereikt. Deze verf kan in meerdere flinterdunne, glacerende (doorschijnende) lagen over elkaar heen worden geschilderd (laagschilderen), maar ook dekkend tot pasteus (dik opgebracht) met een penseel of spatel. Vanwege de vele mogelijkheden werd deze techniek tot het midden van de 20e eeuw het meest gebruikt.

Aquarel schilderen

Fijngemalen pigmenten gebonden met wateroplosbare Arabische gom, pasta en zetmeel worden gebruikt bij het aquarelleren (Italiaans: aquarello = aquarel) in een geglazuurde applicatie van verf.

Het kenmerkende van deze techniek is de transparantie ervan. Papier als ondergrond voor schilderijen lijkt doorschijnend en meestal wordt nat-in-nat gebruikt, dat wil zeggen dat het sterk absorberende papier met een spons wordt doordrenkt en vervolgens de met water verdunde aquarelverf met een penseel van zacht haar wordt opgebracht. Kleuren lopen in elkaar over en zo ontstaan vloeiende overgangen.

Gouache schilderen

Deze dekkende kleurschildering (Frans gouache = dekkende kleur) kan op verschillende manieren worden gebruikt en is vandaag de dag algemeen bekend door de verfdozen op school. Aan de kleurpigmenten worden witte vulstoffen toegevoegd, die leiden tot een ondoorzichtige, mat uitziende kleur. Arabische gom of plantaardige lijm wordt gebruikt als bindmiddel, waardoor de verf wateroplosbaar wordt. De ondergrond kan worden afgewisseld en lichte kleuren kunnen worden gebruikt bovenop donkerder tinten die al zijn opgedroogd. Het is echter ook mogelijk om met sterk verdunde kleuren glacerend te werken. Deze techniek werd in de Middeleeuwen gebruikt, bijvoorbeeld in de miniatuurschilderkunst.

Acryl schilderen

De productie van synthetische bindmiddelen was een belangrijke stap voor de schilderkunst. Acrylverven werden in de jarig vijftig door kunstenaar ontdekt. Omdat acrylverf zeer snel droogt, kunnen in korte tijd meerdere lagen over elkaar heen worden geschilderd.

Bij het verven op nummer wordt ook gebruik gemaakt van acrylverf op basis van water. Acryl schilderen is een van de makkelijkste technieken binnen de het schildersvak.

SCHILDERSTIJLEN

Een schilderstijl is de wijze waarop is geschilderd. Er bestaan hierbij veel paren van contrasterende begrippen, bijvoorbeeld abstracte kunst tegenover figuratieve kunst, impressionistisch tegenover expressionistisch en fijnschilderkunst tegenover informele of materieschilderkunst.

Een veel breder begrip dan schilderstijl is kunststroming.

Even wat voorbeelden om het duidelijk te maken!

van Gogh

Picasso

Pissarro

Matisse

Lautrec

Schiele

Hockney

Mondriaan

Turner

Monet

Manet

PRAKTISCHE OPDRACHT

Jullie krijgen allemaal een schilder op nummer papier en een kunstenaar toegewezen.

Je gaat de nummers schilderen in de stijl van de gekregen kunstenaar.

Hoe ga je te werk? 

• Doe eerst onderzoek naar de stijl van de kunstenaar
• Neem de kleuren die je nodig hebt op een stuk papier
• zorg dat je water hebt en een dun penseel
• geduld is je beste vriend

DEADLINE: Foto van je kunstwerk tegen het eind van de les in de uploadzone.