AFP 2.1.4 Huid

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 10

Periode 1

Leerjaar 2

Lesdoelen

Aan het eind van de les ken je 

- Functies van de huid

Opperhuid

lederhuid

onderhuids bindweefsel

eelt, nagels, haren

Klieren in de opperhuid

Opdracht van gisteren

terugblik

Wat zijn de functies
van de huid?

Functies van de huid

1. Barrièrefunctie:

    - Zichtbare barrière (fysieke barrière): dode cellen

     - Onzichtbare barrière (biochemische barrière): melkzuur                 en vetzuur, bacteriën en melanine

Melkzuur en vetzuur verlaagt de pH van de huid. De zuurgraad zorgt ervoor dat ziekmakende bacteriën zich niet kunnen vermeerderen. 

Niet-ziekmakende bacteriën beschermen tegen groei van ziekmakende bacteriën.

Melanine (pigment) beschermt de huid tegen uv-licht.

Functies van de huid

2. Warmteregeling
     - Het uitscheiden van water (zweten)

     - Doorbloeding van de huid (vaatverwijding/-vernauwing)

wat merk je als je warm/koud wordt? 

- Hoe ziet je huid eruit (rood/blauw)

Functies van de huid

3. Waarneming

     - Thermoreceptoren

     - Mechanoreceptoren

     - Pijnreceptoren

Functies van de huid

4. Vitamine D-productie

UV-licht                    ergosterol in huid                     Vitamine D in lever

De Huid

Twee (of drie) lagen:

1. Opperhuid (epidermis)

2. Lederhuid (dermis)

(3). Onderhuids bindweefsel (subcutaan bindweefsel)

Opperhuid

Opperhuid (epidermis) bestaat uit plaveiselepitheel

1. Hoornlaag

    - Houdt bacteriën/virussen buiten
    - Houdt water binnen
    - Dode, verhoornde cellen

2. Kiemlaag
    - Vorming van nieuwe cellen

In het boek staan meer lagen van de opperhuid: de twee belangrijkste zijn echter de hoornlaag en de kiemlaag

Hoornlaag: dode, verhoornde en uitgedroogde cellen worden door talg en zweet bij elkaar gehouden

Kiemlaag: celdeling, vorming van nieuwe cellen

Tijd tussen celdeling en afschilfering +/- 30 dagen

Keratinocyten

Hoofdbestanddeel van de opperhuid (epidermis) 

- Bevatten 80% keratine

Keratine:

- Hard eiwit

- Bestand tegen veranderingen in zuurgraad en temperatuur

keratine zit ook in nagels en haren

Zorgt dus voor bescherming

Melanocyt

- Pigmentcellen

- Maken pigment (melanine)

- Absorberen UV-licht

- Bepalen huidskleur

Sproeten en moedervlekken

Beschermen huid tegen zonlicht

Huid, haar en kleur van ogen

Hoeveelheid pigment is genetisch bepaald

UV-licht stimuleert pigmentcellen -> wordt je donkerder

Sproeten: ongelijke verdeling pigmentcellen

Moedervlekken: opeenhoping pigmentcellen die veel pigment produceren

Lederhuid

Lederhuid (dermis): 

- Bloedvaatjes

- Zenuwen (druk, tast)

- Zweetklieren

- Talgklieren

- Haarzakje + haarspiertje

Opperhuid bevat geen bloedvaten -> voeding komt vanuit lederhuid

Lederhuid bestaat uit bindweefsel met...

Lederhuid zorgt dus voor voelen van warmte, kou, pijn, druk en aanraking

Onderhuids weefsel

Onderhuids (subcutaan) weefsel:

- Scheiding huid en onderliggend weefsel

Vetopslag:

- Bescherming tegen mechanische invloeden

- Isolerende laag (temperatuurregeling)

- Energievoorraad

Mechanische invloeden: trauma, klap, val etc.

Hoeveelheid vet hangt af van voedingsgewoonten en locatie (handen heel weinig vet, heupen en buik heel veel)

Geen deel van de huid zelf

Zelf aan de slag

Puzzel: De huid

Niet alle onderdelen zijn behandeld, puzzel is vrij ingewikkeld

Wat was jouw antwoord?

Bijzondere structuren

1. Eelt, nagels en haren
   
   
2. Borstklieren
   
   
3. Zweetklieren
   
   
4. Talgklieren

Eelt, Nagels en Haren (1)

Onderdeel van de opperhuid (epidermis)

1. Eelt: Extra dikke hoornlaag

2. Nagels: Groeien in de kiemlaag

     - Bestaan uit keratine (nagelplaat)

     - Bescherming, krabben, klemkracht

     - Aan de zijkanten omgeven door huidplooi (nagelwand)

1. Eelt zorgt voor bescherming van delen van de huid die veel te maken hebben met druk en wrijving

2. Nagels beschermen vingertoppen en tenen tegen stoten

- nagelplaat is het harde deel van de nagel

Eelt, Nagels en Haren (2)

3. Haren: Groeien vanuit kiemlaag (haarzakje/haarfollikel)

     - Dode cellen, keratine, pigment

     - Haarwortel: deel van haar in de huid

     - Haarbulbus: waar haar uit groeit

     - Haarpapil: voeding voor haargroei

     - Haarschacht: deel van haar buiten de huid

Kiemlaag is naar binnen gestulpt (haarfollikel)

haarpapil: uitstulping met bloedvaatjes en zenuwen, ondersteunt de bulbus

Eelt, Nagels en Haren (3)

Haar 'leeft' ongeveer 2 tot 6 jaar 

Haar groeit gemiddeld 8 tot 12 centimeter per jaar

Lanugo: Donshaar

Vellushaar: Haar in schaamstreek, oksels en gezicht

Terminale haar: Dikke, lange, gepigmenteerde haar

vellushaar wordt onder invloed van hormonen dikker, meer gepigmenteerd en langer

Borstklieren

• Aanleg bij mannen en vrouwen
• Volledige ontwikkeling alleen bij
    vrouwen (vanaf puberteit)
• Borstklieren = melkklieren
• Melkklieren worden actief door
    prolactine (zwangerschap)
• Toeschietreflex door oxytocine

De structuur van de borst is te vergelijken met een boom. De melkklieren zijn de bladeren en de melkkanaaltjes de takken. Meerdere kleine takken komen uit op een aantal dikkere takken die weer uitkomen op de stam van de boom. Zo is het met de borst ook.

Zweetklieren

Transpiratie: 2 tot 4 miljoen zweetklieren, 750 ml zweet per dag

Zweet: 99% water, zout, ureum, zuren 

- Zweetlucht door reactie met bacteriën

Eccriene zweetklieren: temperatuurregeling

Apocriene zweetklieren: onder invloed van hormonen

Apocriene klieren vooral in oksels, rond anus en rond tepels. Verspreiden zweetlucht, niet beïnvloed door stress of warmte

Eccriene zweetklieren reageren wel op warmte en stress

Talgklieren

Talgklieren: scheiden talg uit

• Meestal bij haarzakje 
• Houdt haar en huid vettig en soepel
• Bescherming tegen ziekteverwekkers en uitdroging

soms uitmonding direct in de huid

Zelf aan de slag

Maak de opdracht 'Cryptogram' op CumLaude

Huiswerk

(Af)maken Expert College: 

- Anatomie: Huid

- Pathologie: De Huid

(Af)maken: Cryptogram van de huid