2. De industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2. De industriële samenleving

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders waren.
  
• Je kunt uitleggen wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilde van een standensamenleving.
  
• Je kunt enkele belangrijke uitvindingen noemen die in de 19e eeuw werden gedaan.
  

Werken

Vrouwen

zes dagen

Vinger in machine

12 uur 

Kinderen

Geen vakman

geen vakantie 

Mijngas 

Ongelukken 

Veiligheid

Werkdag

Lonen

Wonen

De arbeiders moesten dicht bij hun werk wonen, want er was geen openbaar vervoer. Gevolg was dat veel mensen naar de steden trokken. En heel dichtbij de fabrieken woonden. 

Kenmerken van het wonen: kleine huisjes, geen riolering, geen schoon drinkwater, slechte hygiene, ziektes en daardoor een lage levensverwachting. 

Urbanisatie = trek van het platteland naar de stad. 

Levensverwachitng =. hoe oud we verwachten dat je wordt, op het momnent dat je wordt geboren. 

Engeland 

Nederland 

De klassenmaatschappij

In de deze periode gaan we van handelskapitalisme naar kapitalisme: het liefste een samenleving met zo min mogelijk regels voor arbeiders, voor koop en verkoop. 

Het grootste doel moet zijn: zoveel mogelijk geld verdienen. 

Klassen 

In de kapitalistische samenleving is juist de derde stand belangrijk: dit waren de ondernemers en de arbeiders. 

Maar net als in de standensamenleving waren de tegenstellingen enorm. Daarom hebben we het niet over standen, maar over klassen. 

TOP: rijke onderenemers, zij hadden het geld/kapitaal, woonden in mooie huizen

Onder de top zit de middenklasse. Zij hadden onderwijs genoten, hadden het beter dan de arbeiders, maar niet zo rijk als de top. 

Grootste groep is de arbeidersklasse. Geen bezit. 

Wat is de armste klasse in de klassenmaatschappij?

1. De ondernemersklasse
2. De derde stand
3. De arbeidersklasse
4. De middenklasse

Wat was het verschil tussen de standensamenleving en de klassenmaatschappij?

1. In de standensamenleving kon je opklimmen
2. In de standensamenleving waren de fabriekanten de baas
3. In de klassenmaatschappij kon je opklimmen
4. In de klassensamenleving was de adel de baas

Hoe zit de klassenmaatschappij in elkaar?

1. ondernemingsklasse - tussenwegklasse - middenklasse
2. geestelijkheid - adel - derde stand
3. 3 standen en dan heb je nog wat boeren hier en daar
4. ondernemingsklasse - middenklasse - arbeidsklasse

Sleep de groepen naar de juiste laag in de standen- of klassenmaatschappij.

Standenmaatschappij

Klassenmaatschappij

Adel

Rijke ondernemers

Kantoorpersoneel, winkeliers, docenten

Derde stand

Geestelijkheid

Arbeiders

Standenmaatschappij

Klassenmaatschappij

Midden

klasse

Arbeidersklasse

Adel

Burgers

Geestelijkheid

Ondernemersklasse

Nieuwe uitvindingen 

In deze periode zijn heel veel nieuwe uitvindingen gedaan. Dit noemen we ook wel innovaties. 

Het waren vooral uitvindingen die het leven aangenamer maakten. 

Je kunt denken aan: telefoon, verbrandingsmotor, straatverlichting, inentingen, verdovingen enz. 

Wie denk je dat de telefoon heeft uitgevonden?

1. Alexander Graham Bell
2. Martin Cooper
3. Antonio Meucci
4. Johann Philipp Reis

Welke zin past het best bij de bron?
Op de volgende sheet is het uitvergroot.

1. Henri Ford bedacht nieuwe manieren van werken.
2. Henri Ford vond de eerste auto uit.
3. Henri Ford wilde aardig zijn voor de arbeiders.
4. Henri Ford wilde niet te lang werken.

Uitvindingen uit de jaren '20

Verkeerslicht, 1920

Haardroger, 1920

Plakpleister, 1920

Leugendetector, 1921

Broodsnijmachine, 1927

Zet de uitvindingen op de juiste volgorde.

Sleepvraag: kies de uitvinder die bij de uitvinding hoort. 

Schietspoel

Spinning Jenny

Cotton Gin

Stoommachine

Kay

Newcomen

Hargreaves

Whitney