Les 1: Wat is maatschappijleer?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Maatschappijleer

Periode 1 - introductie

Les 1:Wat is maatschappijleer?

Startklaar

Doe je telefoon in je zakkie

Pak je laptop

Activerende intro: laat dit fragment zien en de leerlingen daarop reageren. 

- Zou je je zelf zo gedragen in de tram?

- Wat zou dit met maatschappijleer te maken hebben?

Activerende intro: laat dit fragment zien en de leerlingen daarop reageren.

- Wat vind je van het gedrag van Tim?

- Hoe zou jij je voelen als iemand over jouw fiets plast?

- Zijn er genoeg openbare toiletten?

- Wat zou dit met maatschappijleer te maken hebben?

Wat weet je al van:
MAATSCHAPPIJLEER?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les ...

...kan je uitleggen wat er met maatschappij, sociale omgeving, identiteit wordt bedoeld. (R)

...kan je uitleggen wat een samenleving is en hoe je met mensen samenleeft. (T1)

...kan je uitleggen waarom de mens een sociaal wezen is. (T1)

...weet je welke soorten regels, gedragsregels en wetten, er zijn en kun je uitleggen wat het verschil is.(R)

Leerdoelen gesproken

Wat is wat?

Dikgedrukt = een begrip

schuin = moeilijk woord

uitleg van begrip

Hierin staat de uitleg van het begrip. Schrijf het begrip en de betekenis op in je schrift.

uitleg van moeilijk woord

Hierin staat de uitleg van het moeilijke woord. Schrijf het op in je schrift.

uitleg

Hierin staat de uitleg over een bepaald onderwerp.

Leerdoelen gesproken

Wat is maatschappijleer?

De mens leeft graag in dorpen en steden bij elkaar. Ook is iedereen afhankelijk van elkaar. Daarom noemen we de mens een sociaal wezen.

Sociaal wezen

Je hebt bepaalde bindingen met mensen, omdat je afhankelijk bent van anderen in je omgeving. Daarom noemen we de mens een sociaal wezen.

Tekst gesproken

afhankelijk

Je bent afhankelijk als je hulp van anderen nodig hebt.

Waarom maatschappijleer?

1. Je leert hoe de Nederlandse samenleving in elkaar zit.
2. Je leert hoe belangrijke beslissingen worden genomen.

Voor sommige beroepen (zoals de politie, media of de zorg) is dit vak belangrijk, omdat het je voorbereidt op jouw deelname aan de samenleving.

Tekst gesproken

Noem twee redenen waarom maatschappijleer een belangrijk vak is.

Noem drie beroepen waarvoor maatschappijleer een belangrijk vak is

De maatschappij

In een maatschappij leef je met miljoenen mensen samen. Een ander woord voor maatschappij is samenleving. Iedereen die in Nederland woont is dus onderdeel van de Nederlandse maatschappij/samenleving.

Maatschappij

Een ander woord voor samenleving, waarin je samen met miljoenen andere mensen samen leeft. 

Tekst gesproken

samenleving

Een samenleving is een bevolkingsgroep waarbij mensen contact hebben met elkaar.

Stel de vraag: wat wordt er met deze poster/uitspraak bedoeld?

Leg uit wat er met de afbeelding wordt bedoeld?

Ik

Gezin

School/sport/etc.

Den Haag

Zuid-Holland

Nederland

Sociale omgeving

Mensen die je regelmatig ziet en waar je samen dingen mee doet. 

Socialisatie

Het bewust of onbewust aanleren van normen, waarden en gewoonten die bij 'jouw groep' of samenleving horen.

Deel 'werkblad 1 sociogram' uit aan de leerlingen (zie N-schijf).

Leg uit dat iedereen met elkaar verbonden is, en van elkaar afhankelijk (je kan geen brood in de supermarkt kopen, zonder dat er graan is of een bakker of een vrachtwagenchauffeur die het naar de supermarkt brengt). 

Leg daarna uit dat socialisatie een bewust of onbewust proces is waarbij mensen elkaar beïnvloeden. Dit alles is onderdeel van de maatschappij. Grijp daarna terug op de IK, voor de identiteit.

Maak een sociogram van jouw omgeving. Stuur een foto in als bewijs.

Begin met deze opdracht in de les. Ze mogen het thuis afmaken en als huiswerk inleveren de volgende les.

Leg met behulp van de vorige film uit dat 'iedereen verbonden is met iedereen'.

Mijn identiteit en ik...

Mensen hebben invloed op jouw identiteit. Jouw ik.

Dit vindt plaats: in je gezin, op school, in je vriendengroep, op de sportvereniging, op je werk, binnen je geloof, in de media. Ook heeft de overheid invloed op jouw identiteit.

Identiteit

Dit zijn alle dingen die jou uniek maken. Hiermee bedoelen we je karaktereigenschappen, je geloof, je taal, en ga zo maar door. Dus alles wat jou jou maakt!

Tekst gesproken

Leg het begrip identiteit uit. Vraag de leerling hier naar zijn/haar identiteit. Vraag naar de sportclub, karaktereigenschappen en dergelijke. 

Wat maakt de leerling de leerling? Geef eventueel voorbeelden van karaktereigenschappen (aardig, lief, pro-actief, ijverig, lui, slim, sportief, agressief, assertief, etc.).

Noem 3 karaktereigenschappen die bij jouw identiteit passen.

Regels voor iedereen

Iedereen is dus afhankelijk van iedereen. Daarom is het belangrijk dat er regels zijn over hoe we samenleven en samenwerken. Hierin onderscheiden we twee soorten:

1. Gedragsregels
2. Wetten

Tekst gesproken

1. Gedragsregels

Doel: zorgen ervoor dat we rekening houden met andere mensen.

Je hoeft over deze regels (als het goed is) nauwelijks na te denken. 

Tekst gesproken

2. Wetten

Doel: je moet je houden aan deze regels (anders ben je 'strafbaar').

De politici maken deze wetten. Deze staan in het Burgerlijk Wetboek.

Burgerlijk Wetboek

Verzameling van (bijna) alle wetten die voor burgers in een land gelden. Wetten waarmee een straf opgelegd kan worden, staan in het Wetboek van Strafrecht. (Daarover meer in periode 4: criminaliteit.)

Tekst gesproken

Wat is het verschil tussen gedragsregels en wetten?

Kan een samenleving bestaan zonder gedragsregels? Leg je antwoord uit.

Begrippen uit deze les

• Maatschappij
  
• Sociale omgeving
• Identiteit

• Samenleving
• Sociaal wezen
• Socialisatie
• Burgerlijk wetboek

Wat is een ander woord voor maatschappij?

1. Een dorp
2. Een stad
3. Alle mensen in een land
4. Samenleving

Noem een kenmerk van jouw identiteit.

Wat is het doel van een gedragsregel?

Noem een voorbeeld van een gedragsregel.

Wat is het doel van wetten?

Noem een voorbeeld van een wet.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.