1.3 Moleculaire stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

1.3 Moleculaire stoffen

Moleculaire stoffen

• Verbindingen die alleen uit niet-metaal atomen bestaan.
• Ook wel 'moleculen' genoemd.
• Voorbeelden: H2O, C2H6O, HCN, PCl3
• Ontstaat door vorming van atoombindingen. 
• Moleculen worden bij elkaar gehouden door vanderwaalsbindingen.

Atoommodel niet-metaal 

Niet-metaalatomen missen

elektronen in hun buitenste

schil (valentie-elektronen) om

te voldoen aan de edelgas-

configuratie.

Gedeeld elektronenpaar

Om edelgasconfiguratie te bereiken

• kan een niet-metaal een elektron opnemen van een metaal (=zout, zie 1.4)
  
• of delen twee niet-metaalatomen de elektronen: een gedeeld elektronenpaar, ook wel atoombinding of covalente binding genoemd.

Atoombinding

• Atoombinding is heel sterk.
• Atoombinding verbreekt alleen bij chemische reacties, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.
• Hoeveel bindingen een niet-metaal aangaat, hangt af van de covalentie.
• Covalentie geeft aan hoeveel elektronen gedeeld moeten worden om edelgasconfiguratie te bereiken.

Covalentie

• Geeft aan hoeveel elektronen gedeeld worden, dus hoeveel atoombindingen worden gevormd.
• Eenvoudig af te lezen uit periodiek systeem.
  
• Aantal elektronen erbij tot edelgas (groep 18) = covalentie.
• Covalentie H=1, F=1, O=2 enz.

Voorbeeld: waterstof

H heeft 1 valentie-elektron, wil er 1 elektron bij.

Covalentie = 1

Molecuulformule = H2             Structuurformule = H-H

H + H

H2

Voorbeeld: zuurstof

O heeft 6 valentie-elektronen, wil er 2 bij. 

Covalentie = 2

Molecuulformule = O2             Structuurformule = O=O

O + O

O2

Wat is de covalente van koolstof (C)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is de covalente van zwavel (S)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Twee-atomige moleculen

Claire Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda.

(Chloor = Cl2, fluor = F2 etc.)

Noteer dit ezelsbruggetje bij je belangrijke aantekeningen!

Hoeveel atoombindingen zitten er in een stikstofmolecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De vanderwaalsbinding

0

Hoe noemen we deze fase-overgang? (vast naar gas, zie filmpje)

1. smelten
2. condenseren
3. sublimeren
4. rijpen

Wat gebeurt er met de atoombindingen van jood bij sublimeren?

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Fase-overgang

• Bij een fase-overgang blijven de moleculen hetzelfde (atoombinding blijft intact).
• De afstand tussen deeltjes veranderd -> Vanderwaalsbinding (molecuulbinding).
• Hoe dichter op elkaar, hoe sterker  de V/d waalsbinding.

Vanderwaalsbinding

• Aantrekkingskracht tussen moleculaire stoffen (dus niet aanwezig bij metalen of zouten!)
• Aanwezig door kleine ladingsverschillen in de moleculen (elektronen staan niet op vaste plaats, bewegen door schillen heen).
• Relatief zwakke binding (aanwezig bij vaste fase, deels verbroken bij vloeistof, afwezig bij gas en opgeloste stof).
• Hoe groter de massa van het molecuul, des te sterker de vanderwaalsbinding.

Wat gebeurt er met de Vanderwaalsbinding als suiker wordt opgelost in thee.

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Structuurformules

1. Noteer de molecuulformule.
   
2. Noteer de covalenties van de atomen.
3. Zet het atoom met de hoogste covalentie centraal.
4. Teken atoombindingen naar de andere atomen, zodat alle atomen de gewenste covalentie hebben.

Samen oefenen

• Teken de structuurformules van C₂H₆ en HCN.
  
• Teken de structuurformule van H₂SO₄, gegevens: 

- S staat centraal;

- Alle O-atomen zijn rechtstreeks aan het S-atoom verbonden;

- S heeft niet de verwachte covalentie.

S en P voldoen vaak niet aan de verwachte covalentie!

Klaar: maken 26, 27, 28, 29, 31, 32